کتاب «شنيدنِ شهر: چرا براي طراحي، برنامهريزي و روايت يک شهر به شنيدنِ قصههايش نياز داريم؟» به گردآوري و ترجم? نويد پورمحمدرضا
پنج مقاله در باب نسبت روايت با شهر و شهرسازي. کتاب «شنيدنِ شهر: چرا براي طراحي، برنامهريزي و روايت يک شهر به شنيدنِ قصههايش نياز داريم؟» مجموعهايست گردآمده از مقالاتي از نويسندگان مختلف که در آنها از زواياي گوناگون به پيوند روايتگري و شهر پرداخته شده و از اهميت و نقش مؤثر روايتِ شهر در فرايند شهرسازي تأکيد شده است.
کتاب «شنيدنِ شهر» کتابيست که خواندن آن به ما يادآور ميشود که شهرها را حافظهايست و اين حافظه با روايت و نقل است که احضار ميشود. مقالات کتابِ «شنيدنِ شهر» ما را به درون شهر ميبرند و يادمان ميدهند که شهرها را از درون و از منظر پيوند و رابط? شخصي و دروني خود با آنها ببينيم و با نقل قصههاي خود از مکانها و شهرها هويت و تاريخ آنها را احضار کنيم و يادآور شويم. در کتاب «شنيدنِ شهر» ميبينيم که معماري و شهرسازي فرايندي صرفاً فني – مهندسي نيست يا نبايد باشد و هر ساختوسازي بايد با در نظر گرفتن حافظه و هويت و تاريخ و زيستِ دروني و فرهنگي و اجتماعيِ شهرها و نياز دروني آنها به توسعه صورت بگيرد نه فرمايشي و به صورت فرايندي بيروني و فرمايشي. «شنيدنِ شهر» همچنين يادآور اين است که به عنوان شهروند در برابر شهرها و مکانهايي که در آنها زندگي کردهايم و زندگي ميکنيم منفعل نباشيم و بگذاريم شهرها و مکانها در روايتهاي ما سخن بگويند و خود را در چشماندازي تاريخي نمايان کنند و بيانگر گذشتهها و وجوه و زواياي گوناگون خود شوند.
مروري بر کتاب «شنيدنِ شهر»
کتاب «شنيدنِ شهر» از پنج مقال? ترجمه و مقدمهاي از نويد پورمحمدرضا، گردآورنده و مترجم مقالات، با عنوان «گذراي ماندگار» تشکيل شده است. مترجم در ابتداي هر مقاله پيشدرآمدي در توضيح و معرفي آن مقاله آورده است. در مقدم? مترجم، ضمن روايتي از تهران و فرايند ساختوساز در آن، به موضوع رابط? روايت و شهر که موضوع اصلي مقالات کتاب است پرداخته شده است و به اهميت جدي گرفتنِ اين رابطه. بعد از اين مقدمه، در هر يک از مقالات کتاب از منظري به موضوع رابط? روايت و شهر و شهرسازي پرداخته شده است.
مقالاتي که در کتاب «شنيدنِ شهر» ميخوانيد عبارتند از: «چرخش روايي در شهرسازي: مروري انتقادي» نوشت? ليون اميل، «اهميت قصه و قصهگويي در کنش شهرسازي» نوشت? ليوني سندرکاک، «شکل دادن آيندهي لوييويل از درون قصه و گِل» نوشت? جيمز تراگمورتِن، «خلق فضا: قصهها در شهرسازي» نوشت? باربارا اِکشتاين و «دموکراسي، قصهگويي و شهر پايدار» نوشت? رابرت آ. بيورگارد.
نويد پورمحمدرضا در مقدمهاش بر ترجم? فارسي مقالات کتاب «شنيدنِ شهر» درباره اين مقالات و رويکرد و اهميتشان مينويسد: «مقالات کتاب حاضر دعوت و تمرينياند براي شهروندان و شهرسازان، براي ساکنان و متخصصان تا نسبت و فاصلهي خود با شهر را، به کمک مفهوم روايت، از نو تعريف کنند. اين مقالات به گمان من از مهمترين آثاري هستند که در دو دههي گذشته در اين حوزه نوشته شدهاند و به کمک نظريهي روايت و مطالعات روايي، سراغ بازتعريف نسبت متخصص و شهروند، و شهرساز و شهر رفتهاند. مقالات اين کتاب، همگي، معطوف به کنش و کنشگرياند و از تجربهها و برنامههايي مثال ميآورند که نشان ميدهند چطور روايت ميتواند پايهي برنامهريزي و طراحي شهر باشد؛ و فراتر از آن، نشان ميدهند که چه نسبتي بايد ميان سياستگذار، شهرساز و شهروند در اين مسير برقرار شود.»
آنچه ميخوانيد قسمتيست از مقال? اول کتاب «شنيدنِ شهر» با عنوان «چرخش روايي در شهرسازي: مروري انتقادي» بهقلمِ ليون اميل: «دهههاي گذشته دورهي علاقهي روزافزون به موضوع زبان و قصهگويي در نظريهي شهرسازي بودهاند؛ تغييري پارادايمي که فعلاً به نام چرخش روايي يا داستاني در نظريه و عمل شهرسازي شناخته ميشود. پشت پردهي اين علاقه، مطالبات نوظهوري ديده ميشوند که توقع دارند شهرسازي همهشمولتر، دموکراتيکتر، سازگارتر با دانشِ تجربيِ محلي و آگاهتر به لايههاي متعدد معناييِ حکشده در شهر باشد. اين چرخش روايي (که همچنان در حال شکلگيري است) هنوز به پارادايمي با حدود و ثغور دقيق تبديل نشده است و شماري رويکرد بيشوکم مرتبط نسبت به شهرسازي را در خود جاي داده که اغلب با وجوه نسبتاً متفاوتي از شهرها و برنامهريزيشان سروکار دارند. اين رويکردها همگي تا حدي در چرخش ديرپاي "زباني" در علوم اجتماعي و انساني ريشه دارند و به اهميت زبان به منزلهي انتقالدهندهي معنا و روابط قدرت توجه ميکنند.»
کتاب «شنيدنِ شهر: چرا براي طراحي، برنامهريزي و روايت يک شهر به شنيدنِ قصههايش نياز داريم؟» در نشر اطراف منتشر شده است.
درباره نويد پورمحمدرضا، گردآورنده و مترجم مقالات کتاب «شنيدنِ شهر»
نويد پورمحمدرضا، متولد 1361 در تهران، پژوهشگر و مدرس و متخصص شهرسازي، روزنامهنگار، منتقد فيلم و مترجم ايراني است. او دانشآموخت? رشت? شهرسازي در دانشگاه تهران است. از پورمحمدرضا مقالات مختلفي در مجلات سينمايي منتشر شده است. او همچنين عضويت در شوراي دبيران فصلنام? «فيلمخانه» و دبيري تحريري? نشري? «روايت» را در کارنام? کاري خود دارد. از ترجمههاي نويد پورمحمدرضا ميتوان به «شهر از نو: شهرها با کدام روايت از پس فاجعه برميآيند» و «شهرها و سينما» (ترجم? مشترک با نيما عيسيپور) اشاره کرد.
