هزار حکایت و هزار عبارت عرفانی

کتاب «هزار حکایت و هزار عبارت عرفانی» نوشته بهاءالدین خرمشاهی
کتاب «هزار حکایت و هزار عبارت عرفانی» تازه‌ترین اثر حافظ‌پژوه و ادیب توانای ایرانی بهاءالدین خرمشاهی است. در دوره‌های تاریخی مختلف و ظهور برخی اشخاص در زبان فارسی موجب شکل‌گیری مکاتبی شدند که تأثیر گسترده‌ای بر فرهنگ ایران داشتند. بعضی عارفان و ادیبان ایرانی در ادب و فکر ایرانیان بسیار تأثیرگذار بوده‌اند. عرفان فارسی تفسیر سنتی از زندگی، عشق و هستی را در شعر و ادب فارسی در برمی‌گیرد. کتاب «هزار حکایت و هزار عبارت عرفانی» با گردآوری حکایات و سخنان عارفان و صاحب‌نظران سرشار از حکمت و معرفت است. کتاب حاضر برای اهالی ادبیات و دوستداران کتاب‌های عرفانی فارسی کهن اثری ارزشمند و خواندنی است.
درباره کتاب «هزار حکایت و هزار عبارت عرفانی»
کتاب، دارای مطالبی از قرن سوم و چهارم هجری قمری است. در واقع روشنی چراغ نثر عرفانی در دوره‌ی تاریخی قرن سوم و چهارم هجری را شامل می‌شود و پایان نثر عرفانی یعنی قرن نهم هجری ادامه می‌یابد. در این اثر دستور الجمهور، اخبار حلاج و تاج العارفین گنجانده شده است. همچنین کتاب زیباترین و نغزترین حکایات عرفانی را شامل می‌شود. کتاب از آثار شناخته‌شدۀ عرفانی و کهنی چون کشف المحجوب، طبقات الصوفیه، کیمیای سعادت، کشف الاسرار، اسرارالتوحید، تذکرةالاولیا، مقالات شمس، مرصادالعباد، فیه مافیه، انسان کامل، فصوص الحکم، مصباح الهدایه، بهارستان، رساله ابن عربی، کشف الحقایق و مناقب العارفین و بسیاری دیگر تشکیل شده است که در 86 مورد تقسیم‌بندی شده است. در هر مورد ابتدا آشنایی و معرفی کتاب موردنظر آورده شده و سپس عبارات و سخنان یا حکایت‌هایی از کتاب برای خواننده نقل می‌شود.
در حکایتی از کتاب می‌خوانیم:
ابراهیم خواص گوید که: یحیی معاذ رازی را برادری بود. به مکه رفت و مجاور بنشست و نامه نوشت به یحیی که مرا سه چیز در دنیا آرزو بود، دو یافتم، یکی مانده است. دعا کن تا خدای تعالی مرا کرامت کند. مرا آرزو بود که آخر عمر خویش به بقعتی فاضل‌تر بگذارم. به حرم آمدم که فاضل‌‌ترین بقعه است. و نیز مرا آرزو بود که مرا خادمی باشد تا مرا خدمت کند. کنیزکی خدای عزِ و جلُ مرا عطا کرد. سه ‌دیگر آرزوم این است که پیش از مرگ تو را بینم. دعا کن تا خدای تعالی مرا این کرامت روزی کند. یحیی جواب بازنوشت: اما آن‌که گفتی که مرا آرزوی بهترین بقعه بود و یافتم، تو بهترین خلق باشی و به هر بقعتی که خواهی باش، که بقعه به مردان عزیز شود نه مردان به بقعه. و اما آن‌که گفتی مرا خادمی آرزو بود و بیافتم. اگر در تو مروُت و جوانمردی بودی، خادم حق را خادم خود نگردانیدی، و او را از خدمت خدای بازنداشتی و به خدمت خویش مشغول نگردانیدی. تو را خادم می‌باید بود، مخدومیت آرزو می‌کند. مخدومی صفات حق است و خادمی صفات بنده. و بنده را صفت حق آرزو کردن محال است. اما آن‌که گفتی مرا آرزوی دیدار توست. اگر تو را از خدا خبر بودی، از منت یاد نیامدی. با حق صحبت چنان‌کن که تو را از هیچ برادر یاد نیاید، که چون او را یافتی منت هیچ حاجت نباشد. و گر او را نیافته‌ای از من تو را چه سود؟
درباره نویسنده کتاب «هزار حکایت و هزار عبارت عرفانی»
بهاءالدین خرمشاهی نویسنده، مترجم روزنامه‌نگار، فرهنگ‌نویس، شاعر، حافظ پژوه و استاد دانشگاه ایرانی است. او سال 1324 در قزوین به دنیا آمد و تحصیلات ابتدایی و دبیرستانش را در قزوین گذراند. خرمشاهی چند سالی را در رشته پزشکی تحصیل کرد و سپس پزشکی را نیمه رها کرد و به تحصیل در رشتۀ ادبیات فارسی پرداخت. او هم‌دوره با کامران فانی، سعید حمیدیان و قدمعلی سرامی بود. پس از لیسانس در رشته ادبیات فارسی او توانست لیسانس کتابداری از دانشگاه تهران دریافت کند و در مرکز خدمات کتابداری مشغول به کار شود.
کار پژوهشی خرمشاهی پژوهش در شعر و زندگی حافظ شیرازی شاعر بلندآوازۀ ایران است. او تاکنون بیش از دوازده کتاب دربارۀ حافظ نوشته است. در بین کتاب‌های وی کتاب «حافظ نامه» در زمینۀ شرح الفاظ، اعلام، مفهوم‌های کلیدی و بیت‌های سخت حافظ بیشترین شهرت را دارد. همچنین بهاءالدین خرمشاهی یکی از قرآن پژوهان و مترجمان قرآن به فارسی هم هست.
او دربارۀ علاقه خود به ترجمه می‌گوید: «من از اول قصد داشتم مترجم بشوم و بعد تصمیم گرفتم روی به تألیف بیاورم یکی از زمینه‌های تخصصی خرمشاهی «واژه‌پژوهی» یا حوزۀ زبان و لغت است.
برخی آثار تألیفی بهاءالدین خرمشاهی عبارتند از: فرهنگ موضوعی قرآن کریم، بررسی ترجمه‌های امروزین قرآن کریم، قرآن شناخت، دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی، کژتابی‌های ذهن و زبان، فال‌های شگفت‌انگیز حافظ، چشمه خورشید، انسانم آرزوست، ذهن و زبان حافظ، حافظ حافظه ماست و ...
درباره چاپ و نشر کتاب «هزار حکایت و هزار عبارت عرفانی»
کتاب «هزار حکایت و هزار عبارت عرفانی» نوشته بهاءالدین خرمشاهی و با همکاری شهاب‌الدین خرمشاهی و عارف خرمشاهی تهیه و تدوین شده است. کتاب حاضر گردآوری و به گزینی 956 حکایت و 1174 عبارت از متون عرفانی فارسی یا ترجمه شده به فارسی است که توسط نشر قطره برای علاقه‌مندان منتشر شده است.