کتاب «جنگ» نوشت? ژُوزه ژُرژي لِتريا و بهتصويرگريِ آندره لِتريا
جنگ و بديهاي آن بهروايت تصوير و کلمات. کتاب «جنگ» کتابي است که در آن، به زبان تصوير و با جملاتي کوتاه، با کودکان از سياهيهاي جنگ سخن گفته شده است.
جنگ مقولهاي تلخ و تيره و وحشتناک است و توضيح و توصيف ابعاد فاجعهبار آن براي کودکان و نشان دادن منشاء و پيامدهايش به آنها چهبسا دشوار باشد. ژُوزه ژرژي لتريا و پسرش، آندره لتريا، در کتاب «جنگ» دست به دست هم دادهاند تا بهکمک کلمات و تصاوير بر اين دشواري فائق آيند.
کتاب «جنگ»، با استفاده از تصوير و نيز با زباني ساده و قابل فهم براي کودکان، زمين? گفتوگو با کودکان درباب جنگ را فراهم کرده است. اين کتاب به کودکان ميگويد که جنگ از کجا ميآيد و چطور گسترش پيدا ميکند و چه تأثيرات ويرانگر و مخربي بر زندگي انسانها ميگذارد.
متن اصلي کتاب «جنگ» اولين بار در سال 2018 منتشر شده است. اين کتاب، بابت ارزش والاي هنري و نيز تأثيرِ نيرومند پيامي که در آن هست، جايزه مسابق? نامي را از آن خود کرده است.
مروري بر کتاب «جنگ»
کتاب «جنگ»، چنانکه پيشتر اشاره شد، ماحصل همنشيني کلمات و تصاوير است؛ همنشينياي که دهشت و هولناکيِ جنگ و سياهي و ويرانگري آن را به کودکان نشان ميدهد.
کتاب «جنگ» بهصورتي موجز و فشرده به کودکان ميگويد که سروکل? جنگ چطور در جهان و زندگي آدمها پيدا ميشود و اين هيولاي ترسناک چطور ساي? سياه خود را روي سر دنيا و آدمها پهن و پهنتر ميکند و مثل ويروس همهجا را فراميگيرد.
کتاب «جنگ» همچنين با کودکان از عواقب و نتايج و تأثيرات زيانبار و ويرانگر جنگ ميگويد و به آنها نشان ميدهد که جنگ جز تيرگي و تباهي چيزي با خود نميآورد.
تصويرهاي کتاب «جنگ»، در کنار جملات کوتاه، هولناکي و سياهي جنگ را تجسم ميبخشند و تصويري تيره و ترسناک از جنگ ارائه ميدهند.
کتاب «جنگ»، چنانکه در توضيح پايان ترجم? فارسي اين کتاب آمده است، «با کلماتي بسيار اندک و تصويرهايي قدرتمند و تقريباً سوررئال به ما نشان ميدهد که جنگ از کجا سرچشمه ميگيرد، چگونه در زندگيمان پيش ميخزد و چهطور نابودمان ميکند.» و باز چنانکه در همين توضيح آمده است، «کتاب جنگ دستمايهاي عالي در اختيار بچهها، والدين، معلمان و مراقبان کودک ميگذارد تا دربارهي علتها و پيامدهاي جنگ گفتوگو کنند.»
جملاتي از کتاب «جنگ» را ميخوانيد، اگرچه شايد نقلِ اين جملات بهتنهايي و بدون تصاويري که اين جملات کوتاه در دل آنها درج شده، حق مطلب را درباره حالوهواي چنين کتابي بهتمامي ادا نکند:
«جنگ در طول روز مثل يک بيماري مرموز و برقآسا پخش ميشود.
جنگ چيزي نميشنود، چيزي نميبيند و چيزي احساس نميکند.
جنگ ميداند چه جاهايي از او ميترسند و کجا چشم به راهش هستند.
جنگ خود را به شکل موجودات درنده و وحشتناکي درميآورد که از آنها ميترسيم.
خوراک جنگ حرص و کينه و نفرت است.
جنگ به خوابِ آرامِ بيگناهان حمله ميکند.»
درباره ژوزه ژرژي لتريا و آندره لتريا، پديدآورندگان کتاب «جنگ»
ژُوزه ژُرژي لِتريا (José Jorge Letria)، متولد 1951، روزنامهنگار، شاعر، نمايشنامهنويس و داستاننويس پرتغالي است. لتريا تحصيلکرده حقوق و تاريخ در دانشگاه ليسبون و نيز داراي فوق ليسانس روزنامهنگاري بينالمللي، فوق ليسانس مطالعات صلح و جنگ در روابط بينالملل جديد و دکتراي علوم ارتباطات است. او روزنامههاي زيادي را سردبيري کرده و علاوه بر تدريس روزنامهنگاري، سه کتاب نيز در اين زمينه منتشر کرده است. او همچنين نويسندگي براي راديو و تلويزيون را در کارنام? کاري خود دارد.
لتريا از نويسندگان مطرح و برجست? ادبيات کودکان است و چندين بار، بهخاطر آثاري که براي کودکان نوشته، جايزه گرفته است. همچنين کتابي از او در زمين? ادبيات کودکان، با عنوان «مردي که در سرش درخت بود»، در سال 2002 در فهرست «کتابها و خواندن براي آموزش بين فرهنگي» اتحادي? اروپا قرار گرفت.
آندره لِتريا (Andre Letria)، متولد 1973، تصويرگر و ناشر پرتغالي و پسر ژوزه ژرژي لتريا است. او جوايزي را براي تصويرسازيهايش گرفته و علاوه بر کار تصويرگري، کارگرداني فيلمهاي انيميشن و طراحي صحنه و ساخت دکورِ تئاتر را نيز در کارنام? کاري خود دارد.
درباره ترجم? فارسي کتاب «جنگ»
کتاب «جنگ» با ترجم? رضي هيرمندي در بخش کتابهاي کودک و نوجوان نشر چشمه (کتاب چ) منتشر شده است. رضي خدادادي (هيرمندي)، متولد 1326 در روستاي واصلان در نزديکي زابل، نويسنده، مترجم، محقق، مقالهنويس، منتقد و طنزپژوهِ ايراني است. هيرمندي دانشآموخت? زبان و ادبيات انگليسي در دانشگاه فردوسي مشهد و داراي فوق ليسانس زبانشناسي همگاني از دانشگاه تهران است. او در سال 1353 در آموزش و پرورش استخدام شد و به تدريس در دبيرستان خوارزمي تهران پرداخت. هشت سال تدريس زبان انگليسي در دانشگاه تهران و تدريس اصول ترجمه در دانشگاه آزاد، ديگر فعاليتهاي او در حوزه آموزش و تدريس است.
هيرمندي کار ترجمه براي کودکان و نوجوانان را با ترجم? کتاب «درخت بخشنده» شل سيلوراستاين و کار ترجمه براي بزرگسالان را با ترجم? کتاب «اين منم، واکين»، که کتاب شعري مصور براي بزرگسالان است، آغاز کرد.
از ديگر ترجمههاي رضي هيرمندي در حوزه کودک و نوجوان و بزرگسال ميتوان به کتابهاي «خوابت نميبرد، خرس کوچولو؟»، «چراغي زير شيرواني»، «آنجا که پيادهرو پايان مييابد...»، «اختراع هوگو کابره»، «مرگ ايوان ايليچ» و «فرهنگ شيطان» اشاره کرد.
او همچنين آثاري داستاني براي کودکان نوشته که کتابهاي «از شکوفه تا درخت» و «اگر من نباشم...» از آن جملهاند. از رضي هيرمندي کتابي پژوهشي نيز با عنوان «توصيف مقابلهاي زمانها در انگليسي و فارسي» و همچنين مقالات و نقدهايي در نشرياتي چون مجل? «آدينه»، روزنام? «بهار» و فصلنام? «مترجم» منتشر شده است. از او کتاب خاطراتي هم با عنوان «خاطرات يک پسر به قلمِ پدر» به چاپ رسيده است.
رضي هيرمندي به خاطر فعاليتهاي فرهنگياش جوايز مختلفي گرفته که بعضي از آنها عبارتند از: تنديس ماه زرين به عنوان مترجم برگزيده در جشنواره بزرگ ادبيات کودک و نوجوان براي ترجمههايش از سال 1357 تا 1377، ديپلم افتخار از کانون پرورش فکري کودکان و نوجوانان، لوح سپاس از مجل? «بچهها گلآقا»، لوح تقدير در بيست و سومين دوره کتاب سال جمهوري اسلامي ايران و نشان طلايي لاکپشت پرنده.
رتب? کتاب «جنگ» در گودريدز: 4.36 از 5.
