کتاب «تفسير معاصران? قرآن کريم» (جلد پنجم)، بهسرويراستاري سيد حسين نصر و نوشت? جمعي از محققان
پنجمين مجلد از کتاب «تفسير معاصران? قرآن کريم» که تفسيري محققانه و تازه از قرآن است. کتاب «تفسير معاصران? قرآن کريم»، با عنوان اصلي The Study Quran: A New Translation and Commentary، مجموعهاي است که در آن گروهي از محققان مسلمان غربي، بهسرويراستاري سيد حسين نصر، تفسيري از قرآن به دست دادهاند که هم معاصر و امروزي است و هم ريشه در سنتهاي دين اسلام و فلسفه و علوم اسلامي دارد.
کتاب «تفسير معاصران? قرآن کريم» تفسيري از قرآن است که با نگاه به انواع تفسيرهاي کلاسيک و مهم و معتبر و تخصصي و معروف شيعي و سُنّي نوشته شده است. اين کتاب، هم قرآنپژوهان و اسلامشناساني را که بهطور تخصصي با قرآن و سنتهاي اسلامي سروکار دارند به کار ميآيد و هم با اين رويکرد نوشته شده که کتابي کاربردي باشد براي انسان امروزي که در دنياي مدرن زندگي ميکند و پرسشهايي براي او مطرح است و به دنبال منبع و مرجعي براي پاسخ به اين پرسشها ميگردد. در بخشي از مقدم? انشاءالله رحمتي بر ترجم? فارسي جلد اول کتاب «تفسير معاصران? قرآن کريم» دربار? رويکرد امروزي نويسندگان اين تفسير و توجهشان به عصر مدرن و مسائل انسان اين عصر و رويکرد عقلاني و خردمحور مفسران آمده است: «در اين تفسير سعي شده است که براي پرسشهاي انسان امروز پاسخهايي بر مبناي قرآن کريم، با کمک منابع روايي و تفسيرهاي کلاسيک قرآن داده شود. نويسندگان در مقام تفسير بسياري از آيات، از پرسشهاي انسان امروز که تجربه زندگي در دنياي مدرن را دارد، غفلت نکردهاند، ولي جالب اين است که هم در پرتو خود قرآن و هم در پرتو سنت عقلي و معنويت اسلامي که در دامان اين متن مقدّس باليده است، احياناً با استنباطهاي خويش، پاسخهاي خردپسندي براي آن پرسشها به دست ميدهند. در مباحثي مانند تعدد اديان، نسبت ميان اسلام و ديگر اديان ابراهيمي، حقوق زنان، وحدت مذاهب اسلامي، وجاهت اخلاقي شريعت اسلامي و... اين شيوه خردپسندانه کاملاً مشهود است.»
ترجم? فارسي کتاب «تفسير معاصران? قرآن کريم» قرار است در نُه جلد منتشر شود و به اين نُه جلد، مجلدي هم ضميمه خواهد شد که شامل جستارهاي مرتبط با کتاب است.
سرويراستار کتاب «تفسير معاصران? قرآن کريم»، چنانکه گفته شد، سيد حسين نصر است و ويراستاران آن جانر دگلي، ماريا دکاکه و جوزف لومبارد هستند و محمد رُستُم کمکويراستار کتاب است.
متن اصلي کتاب «تفسير معاصران? قرآن کريم» نخستين بار در سال 2015 به زبان انگليسي منتشر شده است.
تاکنون پنج مجلد از کتاب «تفسير معاصران? قرآن کريم» به فارسي ترجمه و منتشر شده است.
مروري بر جلد پنجم کتاب «تفسير معاصران? قرآن کريم»
در جلد پنجم کتاب «تفسير معاصران? قرآن کريم» تفسير سورههاي کهف، مريم، طه، انبياء، حج، مؤمنون، نور و فرقان را ميخوانيد.
پنجمين مجلد کتاب «تفسير معاصران? قرآن کريم» همچنين شامل توضيحاتي دربار? شيو? مطالع? اين کتاب و فهم نقل قولهاي آن است که حکم مقدمه و راهنمايي براي خواندن بخش اصلي کتاب را دارد.
در بخش مربوط به شيو? مطالع? کتاب «تفسير معاصران? قرآن کريم» تأکيد شده که اين تفسير را بهشيوههاي مختلف ميتوان مطالعه کرد. در همين بخش دربار? يکي از راههاي خواندن کتاب «تفسير معاصران? قرآن کريم» ميخوانيد: «يک راه براي مطالعه اين ترجمه و تفسير، دنبال کردن آن به شيو? پيوسته: يعني مطالعه سرراست ترجمه به همراه تفسير آن، است، ولي افزون بر اين خوانندگان به پيگرفتن سررشتههايي که در تفسير آمده است، تشويق شدهاند. نقلقولهايي که در مقام توضيح يک مفهوم يا آيه آمدهاند، خواننده را به ديگر عبارات مرتبط با آن هدايت ميکنند. و اين خود راه او را به ديگر بخشهاي تفسير، که در آنجا نيز آيات بيشتري نقل شده است، ميگشايد. خواننده با دنبال کردن اين سررشتهها، درکي پيدا ميکند از معماري دروني قرآن، طنينهاي دروني ميان انديشهها، و تاريکروشن معنايي مفاهيم مختلف که وقتي آنها را در پرتو چندين عبارت مينگرد، وضوح بيشتري مييابند.»
بعد از توضيحات مقدماتي، مفسران بزرگ قرآن معرفي شدهاند و آنگاه بخش اصلي جلد پنجم کتاب «تفسير معاصران? قرآن کريم»، که شامل تفسير سورههايي است که موضوع اين مجلد از کتاب هستند، آغاز ميشود.
گفتني است که در جلد پنجم کتاب «تفسير معاصران? قرآن کريم» تفسير هر يک از سورههاي موضوع اين مجلد، با افزودههايي از مترجم فارسي کتاب، همراه است.
در پايان جلد پنجم کتاب «تفسير معاصران? قرآن کريم» هم پيوستي در معرفي منابع احاديث آمده است.
دربار? سيد حسين نصر، سرويراستار کتاب «تفسير معاصران? قرآن کريم» و ديگر دستاندرکاران ويرايش اين کتاب
سيد حسين نصر، متولد 1312 در تهران، فيلسوف ايراني و متفکر و دانشمند حوز? الهيات و استاد علوم اسلامي در دانشگاه جورج واشنگتن امريکاست. او فرزند سيد وليالله نصر، پزشک و انديشمند ايراني است و همچنين نسب از شيخ فضلالله نوري ميبَرَد.
نصر تحصيلات ابتدايي و بخشي از تحصيلات متوسطه را در تهران گذراند. در کودکي زبان فرانسه آموخت و علوم اسلامي را از پدرش فراگرفت. در دوازدهسالگي او را، براي ادام? تحصيل در مقطع متوسطه، روان? امريکا کردند. در امريکا در مدرسهاي شبانهروزي در نيوجرسي به تحصيل پرداخت و شاگردي ممتاز بود. دوره تحصيلات دانشگاهي را، در مقطع کارشناسي و در رشت? فيزيک، در مؤسس? فناوري ماساچوست گذراند، اما احساس ميکرد فيزيک پاسخگوي پرسشهاي هستيشناختياش نيست. با اين همه تحصيل در رشت? فيزيک را رها نکرد. دوره ليسانس را که تمام کرد بهطور جدي به مطالع? علوم انساني پرداخت و همچنين در زمينشناسي و ژئوفيزيک ادام? تحصيل داد و فوق ليسانس گرفت و آنگاه در دانشگاه هاروارد، فلسفه و تاريخ علم خواند و با مدرک دکتري فلسفه و تاريخ علم از اين دانشگاه فارغالتحصيل شد. در سال 1337 به ايران بازگشت و به تدريس فلسفه و تاريخ علوم در دانشگاه تهران پرداخت. چند سالي رئيس دانشکد? ادبيات دانشگاه تهران بود و بعد از آن معاون دانشگاه تهران شد. سيد حسين نصر همچنين از سال 1351 تا 54 رئيس «دانشگاه صنعتي آريامهر»، که بعد از انقلاب به «دانشگاه صنعتي شريف» تغيير نام يافت، بود. او در تأسيس «دانشگاه صنعتي اصفهان» نيز همکاري داشت. تأسيس مؤسسهاي که امروزه «مؤسسه پژوهشي حکمت و فلسفه ايران» نام دارد از ديگر فعاليتهاي علمي سيد حسين نصر در دوران اقامتش در ايران بود. او در ايران، ضمن تدريس، به تحصيل در فلسف? اسلامي نزد استاداني چون محمدحسين طباطبايي و محمدکاظم عصار و ابوالحسن رفيعي قزويني پرداخت و با متفکران اسلامي نظير مرتضي مطهري و مهدي الهي قمشهاي نيز نشستوبرخاست و همکاري فکري داشت.
سيد حسين نصر فيلسوفي سنتگراست و ديدگاههاي فلسفياش متأثر از ديدگاههاي رنه گنون و فريتهوف شوان است. او در سال 1966 در دانشگاه شيکاگو به سخنراني دربار? رابط? دين و فلسفه با محيط زيست پرداخت و همين سخنراني پايهاي شد براي نوشتن کتابي به نام «انسان و طبيعت: بحران معنوي انسان جديد» از جانب او. نصر در اين کتاب نوع مواجه? انسان مدرن با طبيعت را مورد نقد قرار داده است.
نصر از منظر فيلسوفي سنتگرا با جامعه و انسان مدرن مواجه ميشود و از همين رو هم? جوانب مدرنيته را تأييد نميکند و احياي سنت را در عصر مدرن ضروري ميداند. از ديگر آثار سيد حسين نصر ميتوان به کتابهاي «جوان مسلمان و دنياي متجدد»، «معرفت و امر قدسي»، «اسلام و تنگناهاي انسان متجدد» و «تاريخ فلسف? اسلامي» اشاره کرد.
جانر کي. دگلي، يکي از ويراستاران کتاب «تفسير معاصران? قرآن کريم»، استاديار دينپژوهي اهل امريکاست و در دانشکده هولي کراس تدريس ميکند. او متخصص عرفان اسلامي، فلسف? اسلامي، گفتوگوي اديان و قرآنپژوهي است. دگلي در يک خانواد? مسلمان قفقازيتبار در امريکا زاده شده است.
ماريا مسي دکاکه، ويراستار ديگر کتاب «تفسير معاصران? قرآن کريم»، استاديار دينپژوهي در دانشگاه جورج ماسون و متخصص تشيّع، عرفان اسلامي، فلسفه و کلام اسلامي، قرآن کريم، گفتوگوهاي اديان و مباحث مربوط به زنان در اسلام کلاسيک است. دکاکه مسلمان است و اهل امريکا.
جوزف ئي. بي. لومبارد، که او نيز يکي ديگر از ويراستاران کتاب «تفسير معاصران? قرآن کريم» است، استاديار گروه مطالعات زبان عربي و ترجمه در دانشگاه امريکايي شارجه و متخصص قرآنپژوهي و عرفان اسلامي و فلسف? اسلامي و الهيات مقايسهاي و معادشناسي اسلامي است. لومبارد نيز امريکايي و مسلمان است.
محمد رُستُم، کمک ويراستار کتاب «تفسير معاصران? قرآن کريم»، دانشيار اسلامپژوهي در دانشگاه کارليتون و متخصص فلسف? اسلامي و عرفان اسلامي و تفسير قرآن کريم است. رُستُم در يک خانواد? کانادايي آسياييتبارِ اهل جنوب آسيا زاده شده و داراي دکتراي مطالعات اسلامي است.
دربار? ترجم? فارسي جلد پنجم کتاب «تفسير معاصران? قرآن کريم»
جلد پنجم کتاب «تفسير معاصران? قرآن کريم» نيز، مانند ديگر مجلدات اين کتاب، به ترجمه و تحقيق انشاءالله رحمتي و ويرايش مصطفي ملکيان، در انتشارات سوفيا منتشر شده است. انشاءالله رحمتي، متولد 1345 در ملاير، مترجم و پژوهشگر ايراني در زمين? فلسفه و عرفان است. رحمتي داراي ليسانس و فوق ليسانس فلسفه از دانشگاه تهران و دکتراي فلسف? اسلامي از واحد علوم و تحقيقات دانشگاه آزاد اسلامي است. او در دانشگاههايي گوناگون تدريس کرده و اکنون در دانشگاه آزاد اسلامي واحد تهران مرکزي درس ميدهد.
رحمتي همچنين سردبير مجل? «اطلاعات حکمت و معرفت» است. او چند بار مترجمِ برگزيده شده است. از ترجمههاي انشاءالله رحمتي ميتوان به کتابهاي «نقد عقل عملي»، «تخيّل خلّاق در عرفانِ ابن عربي»، «دانشنام? فلسف? دين»، «عشقِ الهي»، «ارض ملکوت: کالبد رستاخيزي انسان از ايران مزدايي تا ايران شيعي»، «عرفانِ شرق و غرب: تحليلي مقايسهاي درباره ماهيت عرفان» و «دانشنام? زيباييشناسي و فلسف? هنر» اشاره کرد.
