انقلاب کوانتومی از منظر تاریخی

کتاب «انقلاب کوانتومی از منظر تاریخی» نوشتۀ کنت ای. پیکاک
تاریخچۀ مختصر مکانیک کوانتوم. کتاب «انقلاب کوانتومی از منظر تاریخی»، با عنوان اصلی The Quantum Revolution: A Historical Perspective، کتابی است که در آن فیزیک کوانتوم در چشم‌اندازی تاریخی مرور و بررسی شده است.
کنت ای. پیکاک در کتاب «انقلاب کوانتومی از منظر تاریخی» از شخصیت‌های اصلی و کلیدی انقلاب کوانتومی، نظیر آلبرت اینشتین و ماکس پلانک و نیلز بوهر و...، سخن می‌گوید و نظریات آن‌ها را در این زمینه مورد بحث قرار می‌دهد و نیز به نظریه‌های مدرن محاسبات کوانتومی و گرانش کوانتومی می‌پردازد.
کتاب «انقلاب کوانتومی از منظر تاریخی» کتابی کارآمد برای مخاطبان غیرمتخصص اما علاقمند به تاریخ علم است. در این کتاب، مباحث مربوط به نظریۀ مکانیک کوانتوم و پیدایش و سیر تحول این نظریه به زبانی بیان شده که برای مخاطبان غیرمتخصصِ کنجکاو در این زمینه، قابل فهم باشد.
کتاب «انقلاب کوانتومی از منظر تاریخی» از سری کتاب‌های مجموعۀ «گرین‌وود» است. در مجموعه کتاب‌های «گرین‌وود»، چنانکه در دیباچۀ بریان بیگری، ویراستار این مجموعه، توضیح داده شده است، به مفاهیم بنیادی شاخه‌های مختلف علوم طبیعی، نظیر ژن، کوانتوم، دوره‌های زمین‌شناسی، حرکت سیاره‌ای، تکامل، کیهان و نیروهای طبیعت، پرداخته شده است. تمرکز کتاب‌های مجموعۀ «گرین‌وود» بر پیشرفت تاریخی نظریات علمی است و کتاب «انقلاب کوانتومی از منظر تاریخی» نیز از این قاعده مستثنی نیست.
متن اصلی کتاب «انقلاب کوانتومی از منظر تاریخی» اولین بار در سال 2008 منتشر شده است.

مروری بر کتاب «انقلاب کوانتومی از منظر تاریخی»
کنت ای. پیکاک در کتاب «انقلاب کوانتومی از منظر تاریخی» داستان مکانیک کوانتوم را به زبانی ساده و جذاب روایت می‌کند. در کتاب «انقلاب کوانتومی از منظر تاریخی» چندان از فرمول‌های ریاضی و مباحث پیچیده و خیلی تخصصی و انتزاعی خبری نیست و نویسنده، تا کتاب باعث خستگی و ملال و سردرگمی مخاطبان غیرمتخصصِ علاقمند به تاریخ علم نشود، از زبانی همه‌فهم برای شرح مکانیک کوانتوم و نظریات مطرح در این زمینه استفاده کرده تا مخاطبان به‌راحتی بتوانند با روایت او همراه شوند و شناخت و دریافتی اولیه از مباحث اصلی مکانیک کوانتوم و تفاسیر تأثیرگذار در این زمینه که واجد ارزش تاریخی‌اند، پیدا کنند و با تاریخچۀ پیدایش و تکوین نظریۀ کوانتوم آشنا شوند.
در کتاب «انقلاب کوانتومی از منظر تاریخی» بعضی نظریه‌پردازان و دانشمندان مطرح و مهم مکانیک کوانتوم نیز معرفی شده‌اند.
کتاب «انقلاب کوانتومی از منظر تاریخی» از پیشگفتار، مقدمه‌ای با عنوان «چرا تاریخ مکانیک کوانتوم را فرامی‌گیریم؟» و دوازده فصل تشکیل شده است. کتاب همچنین حاوی گاه‌شماری از رویدادهای مرتبط با تاریخ مکانیک کوانتوم است.
فصل‌های دوازده‌گانۀ کتاب «انقلاب کوانتومی از منظر تاریخی» عبارتند از: «دوران زوال قطعیت»، «اینشتین و نور»، «اتم بوهر و نظریۀ کوانتومی قدیم»، «ترکیبی غیرقطعی»، «دوگانگی‌ها»، «اجزای واقعیت فیزیکی»، «خلق و نابودی»، «مکانیک کوانتومی وارد عمل می‌شود»، «تقارن‌ها و تشدیدها»، «عظیم‌ترین کشف علم»، «بیت‌ها، کیوبیت‌ها و آخرین کامپیوتر» و «کارهای ناتمام».
در بخشی از کتاب «انقلاب کوانتومی از منظر تاریخی» می‌خوانید: «این کتاب داستان مکانیک کوانتوم را بیان می‌کند. اما مکانیک کوانتوم چیست؟ برای این سؤال جواب‌های دقیق و فنی زیادی وجود دارد، اما این جواب‌ها برای مبتدیان خیلی مفید نیست. بدتر آنکه حتی متخصصان دربارۀ ماهیت واقعی و دقیق نظریۀ کوانتوم توافق ندارند. به‌طور کلی، مکانیک کوانتوم شاخه‌ای از علم فیزیک است که با اجزای خیلی کوچک سروکار دارد – اتم‌ها و ذرات بنیادی که جهان فیزیکی‌مان را می‌سازند. اما حتی این توصیف کاملاً درست نیست، زیرا شواهد روزافزونی وجود دارد که آثار مکانیک کوانتومی را در هر مقیاسی می‌توان یافت. حتی دلیل خوبی وجود دارد برای این تصور که بدون نظریۀ کوانتوم نمی‌توان به منشاء خود عالم پی برد. به‌طور دقیق‌تر، اگرچه باز هم کاملاً درست نیست، می‌توان گفت مکانیک کوانتوم به‌عنوان نظریه‌ای برای کوچک‌ترین ذرات ماده و انرژی آغاز شد. اما پیام کتاب این است که پیشرفت مکانیک کوانتوم به پایان نرسیده و به معنایی که حائز اهمیت بیشتری است، هنوز نمی‌دانیم این نظریه واقعاً چیست. مکانیک کوانتوم نظریه‌ای انقلابی است زیرا مفاهیم علمی را که ظاهراً بسیار بدیهی بودند و تجربه به‌خوبی نشان داده بود که ورای چون‌وچرا هستند تغییر داد، اما انقلاب کوانتومی کامل نشده، زیرا هنوز به‌درستی نمی‌دانیم مکانیک کوانتوم ما را به کجا می‌برد – حتی نمی‌دانیم چرا باید درست باشد!»

دربارۀ کنت ای. پیکاک، نویسندۀ کتاب «انقلاب کوانتومی از منظر تاریخی»
کنت ای. پیکاک (Kent A. Peacock)، متولد 1952، استاد فلسفه در دانشگاه لیتبریج در آلبرتای کانادا است. پیکاک دارای دکترای فلسفه از دانشگاه تورنتو است و تدریس در دانشگاه انتاریوی غربی را نیز در کارنامۀ کاری خود دارد. فلسفۀ علم، متافیزیک زمان و فلسفۀ بوم‌شناسی حوزه‌هایی هستند که او در آن‌ها تحقیق کرده است.
از کنت ای. پیکاک، به‌جز کتاب «انقلاب کوانتومی از منظر تاریخی»، کتابی هم با عنوان «بدعت‌های کوانتومی» و مقالاتی دربارۀ تاریخ و فلسفۀ فیزیک، فلسفۀ بوم‌شناسی و بحران آب‌وهوایی و اقلیمی منتشر شده است.

دربارۀ ترجمۀ فارسی کتاب «انقلاب کوانتومی از منظر تاریخی»
کتاب «انقلاب کوانتومی از منظر تاریخی» با ترجمه و مقدمۀ رعنا سلیمی در بنگاه ترجمه و نشر کتاب پارسه منتشر شده است.
رعنا سلیمی، متولد 1350، مترجم ایرانی است. از ترجمه‌های او می‌توان به کتاب «فلسفۀ فیزیک (فضا و زمان)» اشاره کرد.