گراند هتل مغاک زندگی متفکران مکتب فرانکفورت

کتاب «گراند هتل مغاک» نوشتۀ استوارت جفریز
داستان پاگیری یک حلقۀ انتقادی و آدم‌های مؤثر آن. کتاب «گراند هتل مغاک: زندگی متفکران مکتب فرانکفورت»، با عنوان اصلی Grand Hotel Abyss: The Lives of the Frankfurt School، کتابی است که در آن، روایتی از تاریخ مکتب فرانکفورت و داستان زندگی متفکران برجسته و تأثیرگذار آن و شرحی از مبانی اندیشه‌های این متفکران، به‌شیوه‌ای که آمیزه‌ای از گزارش روزنامه‌ای و داستان‌گویی و تحلیل و تفسیر و فلسفه‌ورزی و زندگی‌نامه‌نویسی است، ارائه شده است.
استورات جفریز در کتاب «گراند هتل مغاک» از جریانی سخن می‌گوید که در بحبوحۀ به قدرت رسیدن نازیسم، بابی نو را در مطالعۀ فرهنگ و جامعه گشود و به تحلیل فرهنگ عامه پرداخت و نظریۀ انتقادی را پایه‌گذاری کرد.
کتاب «گراند هتل مغاک» به زبانی ساده نوشته شده و از همین رو مخاطبان غیرمتخصص اما علاقه‌مند به تاریخ فلسفه و آشنایی با جریان‌ها و مکاتب فلسفی، خصوصاً علاقه‌مندان آشنایی با مکتب فرانکفورت و متفکران مهمّ آن، می‌توانند به‌راحتی با آن ارتباط برقرار کنند و این کتاب برایشان دریچه‌ای باشد برای ورود جدی‌تر و تخصصی‌تر به مباحث فکری و فلسفی مکتب فرانکفورت.
متن اصلی کتاب «گراند هتل مغاک» اولین بار در سال 2016 منتشر شده است.

مروری بر کتاب «گراند هتل مغاک»
عنوان کتاب «گراند هتل مغاک»، چنانکه نویسنده در مقدمۀ این کتاب توضیح می‌دهد، از اتهامی می‌آید که گئورگ لوکاچ، متفکر و نظریه‌پرداز مشهور و برجستۀ مارکسیست، به متفکران مکتب فرانکفورت زده بود. لوکاچ اعضای مکتب فرانکفورت، از جمله تئودور آدورنو، را مقیم در «گراند هتل مغاک» توصیف کرده بود و این هتل، به‌قول لوکاچ، هتلی زیبا و دلگشا و راحت و مجلل بود که بر لبۀ مغاک و هیچ‌وپوچ ساخته شده بود. لوکاچ معتقد بود که اعضای مکتب فرانکفورت خود در آسایش به‌سر می‌برند و صرفاً به تماشای فجایع و زشتی‌های نظام سرمایه‌داری و نظریه‌پردازی درباب آن مشغولند بی‌آنکه علیه سرمایه‌داری دست به عمل بزنند.
مقدمۀ کتاب «گراند هتل مغاک» با اشاره به همین نقد به متفکران مکتب فرانکفورت آغاز می‌شود و سپس به بحث دربارۀ چرایی بدبینی آدورنو، به‌عنوان یکی از متفکران اصلی و مهم و نمادین مکتب فرانکفورت، به عمل و تجلیل او از نظریه‌پردازی و تفکر می‌پردازد.
در مقدمۀ کتاب «گراند هتل مغاک» ایراد دیگری هم که به مکتب فرانکفورت گرفته شده است مطرح می‌شود و نویسنده پس از طرح نقدها، توضیح می‌دهد که از جمله اهداف او از نوشتن کتاب «گراند هتل مغاک» رهاسازی مکتب فرانکفورت از دست عیب‌جویان و کسانی است که به‌عقیدۀ او آثار متفکران این مکتب را بد تعبیر کرده‌اند.
استوارت جفریز همچنین در کتاب «گراند هتل مغاک» بر این عقیده است که مکتب فرانکفورت همچنان و در قرن حاضر نیز حرفی برای گفتن دارد و دوران آن سپری نشده است.
جفریز در کتاب «گراند هتل مغاک» به روایت زندگی و شرح آثار و اندیشه‌های متفکران مهم و تأثیرگذار مکتب فرانکفورت، از والتر بنیامین گرفته تا آدورنو و یورگن هابرماس و...، می‌پردازد و گزارشی خواندنی و داستانی و توأم با تحلیل و تفسیر از تاریخ مکتب فرانکفورت و دوره‌های مختلف فعالیت آن، در چشم‌انداز و زمینه‌ای از دیگر رویدادهای تاریخی، به دست می‌دهد.
کتاب «گراند هتل مغاک» از مقدمه و هجده فصلِ تنظیم‌شده در هفت بخش تشکیل شده است. اساس بخش‌بندی این کتاب، دوره‌های زمانی است.
فصل‌های هجده‌گانۀ کتاب «گراند هتل مغاک» عبارتند از: «وضعیت: بحرانی»، «پدران و پسران و سایر کشمکش‌ها»، «دنیای واژگون‌شده»، «ذره‌ای از دیگری»، «راه میخانه‌ی بعدی از کدام طرف است؟»، «قدرت تفکر منفی»، «در میان آرواره‌های تمساح»، «مدرنیسم و آن‌همه جاز»، «دنیایی نو»، «جاده‌ای که به پورتبو می‌رسید»، «همعهد با شیطان»، «نبرد علیه فاشیسم»، «سونات اشباح»، «آزادسازی اروس»، «حرامزاده‌ها، بچسبید سینه‌ی دیوار»، «فلسفیدن با کوکتل‌مولوتف»، «عنکبوت فرانکفورت» و «اشتیاق سوزان: نظریه‌ی انتقادی در هزاره‌ی جدید».

دربارۀ استوارت جفریز، نویسندۀ کتاب «گراند هتل مغاک»
استوارت جفریز (Stuart Jeffries)، متولد 1962، روزنامه‌نگار انگلیسی است. او سال‌ها در نشریۀ «گاردین» کار می‌کرد و اکنون، به‌عنوان نویسندۀ مستقل، برای نشریات مختلف، از جمله «گاردین»، «فایننشال تایمز»، «لندن ریویو آو بوکز» و...، کار می‌کند.
از آثار استوارت جفریز می‌توان به کتاب «همه‌چیز، همیشه، همه‌جا: چگونه پست‌مدرن شدیم» اشاره کرد.

دربارۀ ترجمۀ فارسی کتاب «گراند هتل مغاک»
کتاب «گراند هتل مغاک: زندگی متفکران مکتب فرانکفورت» با ترجمۀ محسن ملکی در نشر ماهی منتشر شده است.
محسن ملکی، متولد 1366، منتقد ادبی و مترجم ایرانی است. او، علاوه بر ترجمۀ کتاب، همکاری با نشریات، از جمله روزنامۀ «شرق»، را نیز، به‌عنوان مترجم و منتقد ادبی، در کارنامۀ کاری خود دارد.
از ترجمه‌های محسن ملکی می‌توان به کتاب‌های «ویلیام شکسپیر» (ترجمۀ مشترک با مهدی امیرخانلو) و «مدرنیسم» اشاره کرد.