عمارت رصدخانه

کتاب «عمارت رصدخانه» نوشتۀ ادوارد کری
یک رمان روانشناختی درباب اشیاء و شی‌ءوارگی و سکون و تنهایی و تحول. کتاب «عمارت رصدخانه»، با عنوان اصلی Observatory Mansions، رمانی‌ است دربارۀ آدم‌هایی تنها و منزوی و ساکنِ عمارتی متروک و کهنه، که سکون زندگی‌شان یکباره با آمدن فردی تازه، همچون سنگی که به‌ آبی راکد پرتاب شود، برهم می‌خورد و زندگی‌شان بعد از سال‌ها یکنواختی، دستخوش تغییر و تحول می‌شود.
ادوارد کری در کتاب «عمارت رصدخانه»، با طنزی سیاه و خلق موقعیت‌هایی آبزورد و غریب، از آداب تنهایی و خُلق‌وخویی که تنهایی پدید می‌آورد و از غم‌ها و اضطراب‌ها و دلواپسی‌های تنهایان و هراس‌شان از تغییر می‌نویسد و از هوای تازه‌ای که بر کهنگی و فرسودگی و ادبار می‌وزد.
کتاب «عمارت رصدخانه» همچنین رمانی در ستایش موزه و اشیاء و چیزهای فراموش‌شده است؛ چیزهایی معمولی و پیش‌پاافتاده که ارزشی موزه‌ای یافته‌اند.
کتاب «عمارت رصدخانه» را با آثار ساموئل بکت و اوژن یونسکو مقایسه کرده‌اند و جف واندرمر آن را بهترین اثر داستانی قرن بیست‌ویکم توصیف کرده است.
همچنین جان فاولز، نویسندۀ رمان‌های «مجوس» و «کلکسیونر»، ضمن «باشکوه» خواندن کتاب «عمارت رصدخانه»، در توصیف این رمان می‌نویسد: «این کتاب ثابت کرد که چه پتانسیل و قدرتی در شکل ادبی رمان نهفته است.»
روزنامۀ «یواس‌اِی تودِی» هم دربارۀ کتاب «عمارت رصدخانه» می‌نویسد: «خوانندگانی که می‌گویند دیگر اصالتی در دنیا [و ادبیات] نمانده بهتر است عمارت رصدخانه را بخوانند.»
متن اصلی کتاب «عمارت رصدخانه» اولین بار در سال 2000 منتشر شده است.

مروری بر کتاب «عمارت رصدخانه»
راوی و شخصیت اصلی کتاب «عمارت رصدخان» مردی مجرد به نام فرانسیس اورم است که با پدر و مادرش در عمارتی کهنه و قدیمی و مخروبه، واقع در شهری متروک و ساکت و بدون ماجرا، زندگی می‌کند.
در ساختمان محل زندگی فرانسیس اورم، موسوم به «عمارت رصدخانه»، جمعاً هفت نفر ساکن‌اند؛ هفت آدم تنها و منزوی که باهم رابطه‌ای ندارند مگر در مواقعی که حضور غریبه‌ای را در عمارت حس می‌کنند و از این بابت احساس خطر می‌کنند و می‌ترسند زندگی ساکن و یکنواختشان متلاطم شود. پدر و مادر اورم هم که با او زندگی می‌کنند، از فرط سکون و بی‌تحرکی، بیشتر به شیء می‌مانند و به‌طور کلی، شیء و شی‌ء‌وارگی و سکون، یکی از مضامین اصلی کتاب «عمارت رصدخانه» است. فرانسیس اورم، که قبلاً در موزه کار می‌کرده، بعداً با ایفای نقش مجسمه‌ای روی یک پایه و ژست ساکن به خود گرفتن امرار معاش می‌کند. او همچنین موزه‌ای از انواع‌واقسام اشیائی را که اغلبشان را دزدیده است در عمارت محل زندگی‌اش نگهداری می‌کند؛ اشیائی که صاحبانشان آن‌ها را دوست داشته‌اند و فهرستی بلندبالا از آن‌ها، با عنوان «نمایشگاه عشق فرانسیس اورم»، در پیوست کتاب «عمارت رصدخانه» آمده‌ است.
بعضی از اشیاء نمایشگاه و موزۀ شخصی فرانسیس اورم عبارتند از: تهِ یک مداد، قوطی رب گوجه‌فرنگی خالی، بطری خالی سرکه، یک‌عالمه تراشۀ مداد، چندتا استخوان ماهی، تقویم قدیمی، مقداری خاکستر شومینه، روزنامه، رخت‌آویز فلزی شکسته، فیلتر سیگار، فیل کوچک از جنس عاج، چاقوی یک قاتل بدنام، فسیلی از هزارپا، تراز، دستار، کتابی تاریخی، چندتا تله‌موش، دیش ماهواره، تفنگ آب‌پاش، لپ‌تاپ، ملخ خشک‌شده، بلندگوی سمت چپ دستگاه ضبط صوت، کلاه ایمنی، آنتن ماشین، دستگاه تست الکل، نامۀ عاشقانۀ معطر، چندتا رمان عاشقانه با جلد شومیز، هفده‌تا دیسک کامپیوتری، لباس‌خواب زنانۀ ابریشمی، اسب چوبی چرخ‌دار با افسار، سمندر خشک‌شده، کیک تولد، چندتا چسب مگس‌گیر، یک دست لباس مراسم غسل تعمید، هواپیمای کنکورد اسباب‌بازی، شال‌گردن خز، کراوات یک پسربچۀ محصل، یادداشت دست‌نویس، اسپری دفع حشرات، کِرِم لب و یک دست دندان مصنوعی.
این‌ها البته فقط مُشتی هستند نمونۀ خروار از چیزهای معمولی‌ بی‌شماری که موزۀ فرانسیس اورم را در کتاب «عمارت رصدخانه» تشکیل می‌دهند؛ چیزهایی که هر یک حامل تاریخی‌اند. در کتاب «عمارت رصدخانه»، چنانکه در مقدمۀ احسان کرم‌ویسی بر ترجمۀ فارسی این کتاب اشاره شده، اشیاء کارکردی مهم دارند و هر یک از اشیاء موزۀ فرانسیس اورم واجد تاریخچه‌ای هستند.
اما، به‌جز فرانسیس اورم، در کتاب «عمارت رصدخانه» با آدم‌های غریب و شگفت‌انگیز دیگری هم روبه‌رو می‌شویم که دیگر ساکنان عمارت رصدخانه را تشکیل می‌دهند و همسایگان اورم هستند. همه‌چیز در عمارت رصدخانه به یکنواختی معمول است تا اینکه حرف از آمدن همسایه‌ای جدید به این عمارت، وسط می‌آید و این نگرانی و اضطرابِ ساکنان عمارت را برمی‌انگیزد. این همسایۀ جدید، زنی جوان به نام آنا تپ است که ورودش به عمارت رصدخانه تغییرات فراوانی را در این عمارت رقم می‌زند.

دربارۀ ادوارد کری، نویسندۀ کتاب «عمارت رصدخانه»
ادوارد کرِی (Edward Carey)، متولد 1970، نمایشنامه‌نویس و داستان‌نویس انگلیسی است. او همسر الیزابت مک‌کراکن، نویسندۀ امریکایی، است. کری از سال 2006 ساکن امریکا است و علاوه بر نویسندگی، در دانشگاه تگزاس در امریکا نیز تدریس می‌کند.
کری مدتی هم در موزۀ مادام توسو، بزرگترین موزۀ مجسمه‌های مومی جهان، کار کرده و رمانی زندگی‌نامه‌ای نیز، به نام «کوچولو»، دربارۀ ماری توسو، بنیانگذار این موزه، نوشته است.
کتاب «عمارت رصدخانه» اولین رمان ادوارد کری است. از دیگر آثار او می‌توان به «مرد بلعیده‌شده» اشاره کرد که اقتباسی از کتاب «پینوکیو» اثر کارلو کولودی است و متمرکز بر بخشی از این کتابِ معروف که در آن پدر ژپتو توسط نهنگ بلعیده می‌شود.
ادوارد کری اقتباس‌هایی تئاتری هم برای صحنه نوشته که از جملۀ آن‌ها می‌توان به اقتباسش از رمان «کبوتر» پاتریک زوسکیند اشاره کرد.

دربارۀ ترجمۀ فارسی کتاب «عمارت رصدخانه»
کتاب «عمارت رصدخانه» با ترجمه و مقدمۀ احسان کرم‌ویسی در نشر چشمه منتشر شده است.
احسان کرم‌ویسی، متولد 1363، مترجم ایرانی است. از ترجمه‌های او می‌توان به کتاب‌های «مغازه‌ی خودکشی»، «شرلوک هولمز و فاجعه‌ی کشتی تایتانیک»، «آدم‌خواران» و مجموعه کتابهای کودک «ارنست و سلستین» اشاره کرد.
از کتاب «عمارت رصدخانه» ترجمۀ فارسی دیگری هم موجود است که مترجم آن محمد غفوری و ناشرش نشر کِنار است.