دست نوشته های اسپرن

رمان «دست‌نوشته‌های اَسپرن» اثر هنری جیمز
سرک کشیدن در زندگی شخصی شاعران و نویسندگان مشهور، وسوسۀ همیشگی همۀ خوره‌های ادبیات است. هنری جیمز در رمان «دست‌نوشته‌های اَسپرن» همین وسوسه را دستمایۀ نوشتن رمانی جذاب قرار داده است.
رمان «دست‌نوشته‌های اَسپرن»، با عنوان اصلی The Aspern Papers، بر مِیل و کشمکشی تمرکز می‌کند که برای همۀ روزنامه‌نگاران و پژوهشگران و منتقدان ادبی و هرکس که به‌نحوی دلمشغول و خورۀ ادبیات است، ملموس و آشناست؛ مِیل به اینکه از اسرار خصوصی شاعر یا نویسنده‌ای مشهور و محبوب سردرآوری و بدانی که او در پشت صحنۀ کارِ شاعری و نویسندگی‌اش چه عوالمی را تجربه می‌کرده و آثارش چقدر با زندگی خصوصی‌اش مرتبطند و کشمکش بر سر اینکه چطور و به چه قیمتی این اطلاعات را به‌ دست بیاوری.
رمان «دست‌نوشته‌های اسپرن» همچنین رمانی دربارۀ حریم شخصی نویسندگان و شاعران و در تهدید بودن همیشگی این حریم از جانب طرفدارانشان است.
متن اصلی رمان «دست‌نوشته‌های اسپرن» اولین بار در سال 1888 در سه قسمت در ماهنامۀ آتلانتیک و سپس در همان سال به‌صورت کتاب منتشر شد. این رمان دستمایۀ انواع اقتباسهای سینمایی، تئاتری، رادیویی و تلویزیونی نیز قرار گرفته و براساس آن اپرا هم ساخته شده است.

مروری بر رمان «دست‌نوشته‌های اسپرن»
شاعری قرن نوزدهمی، به نام جفری اسپرن، پس از مرگش و درحالی‌که مدت‌زمانی از یادها رفته بوده، بار دیگر در کانون توجه قرار گرفته و علاقۀ محققان و منتقدان ادبی را، به‌عنوان موضوع پژوهش، به خود جلب کرده است. راوی و شخصیت اصلی رمان «دست‌نوشته‌های اسپرن» یکی از همین منتقدان است. او، که یکی از محققان کنجکاو دربارۀ آثار اسپرن و از شیفتگان این شاعر است، دریافته که یکی از معشوقه‌های جفری اسپرن، به نام دوشیزه بوردرو، هنوز زنده است و در ونیز زندگی می‌کند.
راوی رمان «دست‌نوشته‌های اسپرن» وقتی از زنده بودن معشوقۀ شاعر محبوبش باخبر می‌شود، تصمیم می‌گیرد سراغ او برود، چون حدس می‌زند از اسپرن دست‌نوشته‌هایی نزد این زن باشد که بتواند بر رموز و اسرار مگو و نهفتۀ زندگی اسپرن نور بتاباند. مشکل اما این است که منزلگاه دوشیزه بوردرو دژی نفوذناپذیر است. او به‌همراه برادرزاده‌اش، دوشیزه تیتا، در قصری کهنه و مخروبه در ونیز زندگی می‌کند و کسی را هم تحویل نمی‌گیرد.
پیش از راوی، یک پژوهشگر و منتقد ادبی دیگر، که او هم مثل راوی خورۀ اسپرن است، تلاش کرده از طریق نامه‌نگاری با دوشیزه بوردرو به دژ او راهی بیابد و به دست‌نوشته‌هایش دست یابد اما دوشیزه بوردرو با جوابی سرد او را دست‌به‌سر کرده و به قصرش راه نداده است.
راوی رمان «دست‌نوشته‌های اسپرن» که می‌داند مواجهۀ روراست با دوشیزه بوردرو و طرح درخواستش با او نتیجه‌ای در بر ندارد، بر آن می‌شود حقه‌ای سرهم کند و به تلبیس و حیَل راه به مقصود برَد. او از طریق زنی از آشنایانش که در ونیز است و قبلاً به‌مناسبتی به قصر دوشیزه بوردرو رفته بوده است، اطلاعاتی دربارۀ این زن و برادرزاده‌اش و محل زندگی‌شان به دست می‌آورد و می‌کوشد به‌کمک او و با نقشه‌ای که چیده است به قصر دوشیزه بوردرو رسوخ کند و دست‌نوشته‌های اسپرن را به دست آورد. راوی نقشه‌اش را عملی می‌کند اما حین اجرای این نقشه و پیش‌بُرد آن، با کشمکشی مواجه می‌شود. او برای دستیابی به دست‌نوشته‌های اسپرن تا کجا می‌تواند پیش برود. آیا می‌تواند برای رسیدن به مقصود خود به هر کاری تن بدهد؟ چه موانعی بر سرِ راه اوست و او چگونه و به چه قیمتی می‌تواند از آنها عبور کند؟ آیا درنهایت، راوی به دست‌نوشته‌های اسپرن دست خواهد یافت؟ پاسخ این پرسش را با خواندن رمان جذاب و ماهرانه و پر از ظرافت و نکته‌سنجی‌ و باریک‌بینیِ «دست‌نوشته‌های اسپرن» درخواهید یافت.

دربارۀ هنری جیمز، نویسندۀ رمان «دست‌نوشته‌های اسپرن»
هنری جیمز (Henry James)، متولد 1843 و درگذشته به سال 1916، نویسندۀ امریکایی – بریتانیایی بود. او برادر ویلیام جیمز، روانشناس و فیلسوف مشهور، بود.
از هنری جیمز به‌عنوان چهره‌ای کلیدی در فرایند گذار از داستان رئالیستی به داستان مدرن یاد می‌شود و بسیاری او را یکی از بزرگترین رمان‌نویسان انگلیسی‌زبان می‌دانند.
شهرت هنری جیمز عمدتاً به‌خاطر رمان‌هایی است که در آنها روابط اجتماعیِ امریکایی‌های مهاجر با انگلیسی‌ها و مردم اروپای قاره‌ای و نیز ازدواج آنها با یکدیگر را زیر ذره‌بین گذاشته است. آثار متأخر او را با نقاشی امپرسیونیستی مقایسه کرده‌اند.
جیمز همچنین آثار مورد توجهی در ژانر داستانِ ارواح نوشته که یکی از مشهورترین و مهمترین آنها داستان بلندِ «پیچشِ پیچ» است که با عنوان «تنگ اهریمنی» به فارسی ترجمه شده است. این داستان، بسیار مورد تحلیل قرار گرفته و به‌عنوان مبهم‌ترین داستان ارواح در زبان انگلیسی شهرت دارد. از دیگر آثار هنری جیمز می‌توان به رمانهای «تصویر یک زن»، «آمریکایی‌» و «دِیزی میلر» اشاره کرد.
از هنری جیمز، به‌جز آثار داستانی، نمایشنامه و نقد و سفرنامه و زندگی‌نامه و مقاله هم منتشر شده است.

دربارۀ ترجمۀ فارسی رمان «دست‌نوشته‌های اسپرن»
رمان «دست‌نوشته‌های اَسپرن» با ترجمۀ محمود گودرزی در نشر برج منتشر شده است.
محمود گودرزی، متولد 1356، مترجم ایرانی است. او فارغ‌التحصیل کارشناسی ادبیات فرانسه از دانشگاه تهران است. از گودرزی ترجمه‌های مختلفی از ادبیات داستانی کلاسیک و مدرن جهان منتشر شده که بعضی از آن‌ها عبارتند از: «کاندید یا خوش‌باوری»، «سفرهای گالیور»، «پی‌یر و ژان»، «ژنرال ارتش مرده»، «دراکولا»، «شکار و تاریکی»، «اتاق قرمز»، «شاهین مالت»، «بَری لیندون» و «عُقاب».
گودرزی همچنین آثاری را در زمینۀ کتاب کودک و نوجوان، زندگی‌نامه و ادبیات نمایشی به فارسی ترجمه کرده‌ است که از آن جمله می‌توان به کتاب‌های «سندباد (سفر به سوی خطر)»، «محمد علی: سلطان رینگ»، «گابریل گارسیا مارکز»، «جرم داریم تا جرم» و «وودی آلن» اشاره کرد.
از رمان «دست‌نوشته‌های اَسپرن» ترجمۀ فارسی دیگری هم، با عنوان «نوشته‌های آسپرن»، منتشر شده که مترجم آن محمدرضا شکاری و ناشرش انتشارات کتاب کوله‌پشتی است.