چرا روشنفکران لیبرالیسم را دوست ندارند

کتاب «چرا روشنفکران لیبرالیسم را دوست ندارند» اثر ریمون بودُن
بحثی خواندنی درباب اندیشه‌های ضدّ لیبرال و منشاء و چراییِ لیبرال‌ستیزی روشنفکران. کتاب «چرا روشنفکران لیبرالیسم را دوست ندارند»، با عنوان اصلی Pourquoi les intellectuels naiment pas le libéralisme، متن مکتوب و ویراستۀ سخنرانی‌ای است که ریمون بودُن، فیلسوف لیبرال، برای اعضای حزب لیبرال سوییس و به‌‌دعوت این حزب ایراد کرده و در آن به زبانی ساده و شفاف به ریشه‌یابی دشمنی روشنفکران با لیبرالیسم پرداخته است.
بودُن در کتاب «چرا روشنفکران لیبرالیسم را دوست ندارند» بر آن است که توضیح دهد چرا لیبرالیسم برای روشنفکران جذابیت چندانی ندارد و دلایل عناد محافل روشنفکری با اندیشه‌های لیبرال چیست.
کتاب «چرا روشنفکران لیبرالیسم را دوست ندارند» زبانی ساده و سرراست و شیرین و به‌دور از پیچیدگی دارد و از همین رو، ضمن اینکه بحثی روشنگر را درباب نزاع روشنفکران با لیبرالیسم و چندوچونِ این نزاع پیش می‌کشد، کتابی مفید برای مخاطبان غیرمتخصص اما علاقه‌مند به دانستن کلیاتی فشرده درباب لیبرالیسم است و درباب لیبرالیسم و نحله‌های گوناگون آن اطلاعات ارزنده‌ای ارائه می‌دهد.
متن اصلی کتاب «چرا روشنفکران لیبرالیسم را دوست ندارند» اولین بار در سال 2004 منتشر شده است.

مروری بر کتاب «چرا روشنفکران لیبرالیسم را دوست ندارند»
ریمون بودُن، چنانکه خود در مقدمۀ کتاب «چرا روشنفکران لیبرالیسم را دوست ندارند» توضیح می‌دهد، در این کتاب سعی کرده است که بر مکانیزم‌های اجتماعی و شناختی‌ای نور بتاباند که به‌اعتقاد او لیبرال‌ستیزیِ روشنفکران از آن‌ها ناشی می‌شود.
بودُن در ابتدای پیشگفتار کتاب «چرا روشنفکران لیبرالیسم را دوست ندارند» به نظریاتی که بعضی متفکران دربارۀ علت ستیز روشنفکران با لیبرالیسم آورده‌اند، از جمله نظریه‌ای که ریشۀ این ستیز را روانشناختی می‌داند، اشاره‌ای کرده است اما در ادامه تأکید می‌کند که خودش می‌خواهد از منظر شناخت‌شناسانه و جامعه‌شناسانه به ریشه‌یابی این ستیز بپردازد. او در واقع در این کتاب، در بحث از چراییِ ستیزِ غالبِ روشنفکران با لیبرالیسم، هم آن‌چه را در سَرِ روشنفکران می‌گذرد و آن‌ها را به‌جانب عناد با لیبرالیسم سوق می‌دهد عاملِ این عناد می‌داند و هم زمینه‌ها و عواملی اجتماعی را.
در کتاب «چرا روشنفکران لیبرالیسم را دوست ندارند» هم سخن از دلایلِ تولید اندیشه‌ها و متونِ لیبرال‌ستیز به میان می‌آید و هم سخن از اینکه چرا این اندیشه‌ها و متون در جامعه مشتری و خریدار پیدا می‌کنند.
بودُن در کتاب «چرا روشنفکران لیبرالیسم را دوست ندارند» موضوع بحث خود را بر بازۀ زمانی 1950 به‌بعد متمرکز کرده و مثال‌هایی هم که آورده است بیشتر مربوط به اروپا و امریکای شمالی است. او در آغاز بحث، به انواع لیبرالیسم و پیچیدگی موضوعی که دارد درباره‌اش حرف می‌زند اشاره می‌کند و سپس لیبرالیسم را در چشم‌اندازی تاریخی، به‌اجمال، مرور می‌کند تا ابتدا روشن کند که لیبرالیسم ریشه در کدام اندیشه‌ها دارد و چه مسیری را طی کرده است و چه نقدهایی از جانب خود لیبرال‌ها بر بعضی سیاست‌های لیبرالی وارد شده و مارکسیست‌ها چه نقدهایی بر لیبرالیسم مطرح کرده‌اند و این‌ها همه زمینه‌ای است برای ورود به بحث اصلی نزاعِ غالبِ روشنفکران با لیبرالیسم و چراییِ این نزاع.
لازم به تأکید است که بودُن در کتاب «چرا روشنفکران لیبرالیسم را دوست ندارند» بیشتر معنای فلسفی لیبرالیسم را مدّ نظر دارد و بر آن متمرکز است.
کتاب «چرا روشنفکران لیبرالیسم را دوست ندارند» از مقدمه، پیشگفتار و سه بخش تشکیل شده است.
بخش‌های سه‌گانۀ کتاب «چرا روشنفکران لیبرالیسم را دوست ندارند» عبارتند از: «عقاید لیبرال‌ستیز از کجا می‌آیند»، «چگونه عقاید لیبرال‌ستیز رواج و رونق می‌گیرند» و «فردا؟».

دربارۀ ریمون بودُن، نویسندۀ کتاب «چرا روشنفکران لیبرالیسم را دوست ندارند»
ریمون بودُن (Raymond Boudon)، متولد 1934 و درگذشته به سال 2013، استاد دانشگاه، فیلسوف و جامعه‌شناس فرانسوی بود. بودُن، در کنار میشل کروزیه و پیر بوردیو، جزو جامعه‌شناسان برجستۀ فرانسوی رُبعِ آخر قرن بیستم به‌شمار می‌آید. شهرت او بیشتر به‌دلیل تحقیقاتش دربارۀ تحرک اجتماعی و نابرابری فرصت‌ها و نیز دفاعش از فردگرایی روش‌شناختی است.
از آثار ریمون بودُن می‌توان به کتاب‌های «ایدئولوژی در منشأ معتقدات»، «ارزیابی انتقادی نظریه‌های تغییر اجتماعی» و «هنر متقاعد شدن به عقاید سست و مشکوک» اشاره کرد.

دربارۀ ترجمۀ فارسی کتاب «چرا روشنفکران لیبرالیسم را دوست ندارند»
کتاب «چرا روشنفکران لیبرالیسم را دوست ندارند» با ترجمه و مقدمۀ مرتضی مردیها، همراه با مقدمۀ مترجم بر چاپ تازۀ این کتاب، در بنگاه ترجمه و نشر کتاب پارسه منتشر شده است. این کتاب قبلاً، با همین ترجمه، در انتشارات مینوی خرد به چاپ رسیده بود.
مرتضی مردیها، متولد 1339 در اصفهان، پژوهشگر فلسفه، استاد دانشگاه، روزنامه‌نگار، مترجم و نویسندۀ ایرانی است. او دارای فوق لیسانس کلام و حکمت اسلامی از دانشگاه تهران، فوق لیسانس فلسفه از دانشگاه تولوز و دکترای فلسفه از دانشگاه نانت است.
گرایش مردیها به فلسفۀ تحلیلی و تجربه‌گرایی است. شهرتِ او بیشتر بابتِ کارهایی است که برای معرفی فیلسوفان لیبرال به مخاطبان فارسی‌زبان انجام داده است.
مردیها عضویت در شورای سردبیری روزنامۀ «جامعه» و همکاری با روزنامه‌های «توس» و «نشاط»، به‌عنوان ستون‌نویس اصلی این روزنامه‌ها، و نیز تدریس در دانشگاه علامه طباطبایی و همکاری با مؤسسۀ مطالعات پیشرفتۀ ردکلیف در دانشگاه هاروارد، به‌عنوان نویسندۀ مستقل در حوزۀ فلسفه، را در کارنامۀ کاری خود دارد.
از آثار تألیفی مرتضی مردیها می‌توان به کتاب‌های «تمدن و فرهنگ: همگرایی فرهنگی جهان و تحول فرهنگی ایرانیان»، «دفاع از عقلانیت: تقدم عقل بر دین، سیاست و فرهنگ» و «فلسفه‌های روانگردان» و از ترجمه‌های او می‌توان به کتاب‌های «کاوش در مبانی اخلاق» و «فایده‌گرایی» اشاره کرد.
مردیها، جدا از فلسفه، در ادبیات و داستان‌نویسی هم دستی دارد و از او در این زمینه، رمانی با عنوان «در شعله‌های آب»، دو کتاب دربارۀ ادبیات کلاسیک فارسی، به نام‌های «توفیق ادب» و «اندک گستاخ و بیش مؤدب در حضرت مثنوی» و یک کتاب داستانی – اتوبیوگرافیک، به نام «پناه بر دی‌تی: دفترچۀ خیالات روزانه»، منتشر شده است.