کوکورو

کتاب «کوکورو» اثر ناتسومه سوسه‌کی
اثری داستانی درباره تنهایی انسان از نویسنده‌ای که او را نماینده رمان‌نویسی مدرن ژاپنی با تکیه بر هویت ملی می‌دانند. کتاب «کوکورو» رمانی خواندنی است از ناتسومه سوسه‌کی که اگرچه از دهه‌ها پیش در ژاپن بسیار مورد توجه بود اما در دهه‌های اخیر اقبالی جهانی متوجه او شده است و از ابتدای قرن بیست و یکم به بعد ترجمه‌های گوناگونی از آثارش به زبان‌های متعدد منتشر شده است.
رمان «کوکورو» اثری است که هم مورد توجه منقدان و نویسندگان دیگر بوده است و هم مورد توجه علاقه‌مندان و خوانندگان معمولی کتاب. کتاب «کوکورو» اگرچه اثری مستقل به شمار می‌رود اما کتاب سوم سه‌گانه ناتسومی سوسه‌کی به شمار می‌رود. ناتسومه سوسه‌کی از نویسندگان شاخص ادبیات ژاپن است که به دلیل آشنایی عمیق‌اش با ادبیات غربی و به خصوص نویسندگان انگلیسی‌زبان از شیوه‌های روایت مدرن در آثارش بهره گرفته است. او چنان جایگاهی در کشور ژاپن دارد که تصویرش را بر اسکناس هزار ینی چاپ کرده‌اند.
انتشارات شینچوشا تا سال 2016 نزدیک به هشت میلیون نسخه از کتاب «کوکورو» به فروس رسانده بود. با احتساب چاپ‌های دیگر این کتاب می‌توان گفت که رمان «کوکورو» پرفروش‌ترین اثر ادبی تاریخ ژاپن است و این نشان دهنده میزان اهمیت و محبوبیت این رمان است.
سوسه‌کی در ابتدا تصمیم داشت مجموعه‌ای از داستان‌های کوتاه بنویسد و آنها را با عنوان «کوکور» منتشر کند اما از آنجا که اولین داستان که «وصیت سنسی» نام داشت بیش از حد طولانی شد تصمیم گرفت دو فصل دیگر به آن اضافه کند و کار را به شکل رمان منتشر کند و کتاب «کوکورو» همین رمان است.

مروری بر کتاب «کوکورو»
رمان «کوکورو» توصیفی است از تنهایی و تک‌افتادگی انسان و دشواری‌ها و چالش‌های رابطه انسانی. این رمان از سه بخش کوتاه تشکیل شده است. بخش‌های اول و دوم توسط یک راوی جوان ناشناس روایت می‌شود و در فصل سوم با نامه‌های روبرو هستیم که روایت را شکل داده‌اند.
در دو بخش ابتدایی کتاب «کوکورو» راوی به شرح آشنایی‌اش با شخصیتی به نام سنسی می‌پردازد. سنسی را می‌توان محور اصلی داستان دانست. در بخش سوم اما با مجموعه‌ای از نامه‌ها روبرو هستیم و با متنی که به نوعی یادداشت کسی است که می‌خواهد خوکشی کند. سنسی در پایان رمان رازی را برملا می‌کند که به گذشته‌اش مربوط بوده است.
کتاب «کوکورو» درواقع داستانی است درباره رابطه و دوستی مردی جوان با مردی اسرارآمیز و بزرگسال که استاد نامیده می‌شود. سوسه‌کی با شرح این رابطه دوستی تغییرات نسلی را به تصویر کشیده است. ما با دو شخصیتی روبرو هستیم که یکی درگیر رمز و رازهای گذشته است و دیگری نماینده امروز و نسل جدید است.
می‌دانیم که ژاپن کشوری است با سنت‌های کهن و قدرتمند و در عین‌حال این کشور یکی از توسعه‌یافته‌ترین جوامع جهان هم به شمار می‌رود. بسیاری از نویسندگان و هنرمندان به مواجهه سنت و مدرنیته در جامعه ژاپن توجه کرده‌اند و سوسه‌کی هم در کتاب «کوکورو» که وقایعش در اوایل قرن بیستم رخ می‌دهد به همین موضوع توجه داشته است.

درباره ناتسومه سوسه‌کی نویسنده کتاب «کوکورو»
ناتسومه سوسه‌کی با نام اصلی ناتسومه کین نوسو، نویسنده مشهور و معاصر ژاپنی است. سوسه‌کی در سال 1867 در توکیو متولد شد و در سال 1916 در همین شهر درگذشت. او کودکی دشواری داشت و از آنجا که در خانواده‌ای پرجمعیت و فرودست متولد شد پدر و مادرش پس از تولد او را به خانواده دیگری سپردند و او تا سال‌های نوجوانی به دور از خانواده اصلی‌اش بزرگ شد. او بعدها گفته بود که حس ناامنی از همان سال‌های کودکی همیشه با او بود و هرگز رهایش نکرد. سوسه‌کی پس از تحصیلات ابتدایی و متوسطه در سال 1890 به دانشکده مهندسی دانشگاه سلطنتی ژاپن وارد شد اما کمی بعد تغییر رشته داد و به دانشکده ادبیات رفت. او در سال‌های آغاز جوانی مدتی به عنوان روزنامه‌نگار به فعالیت پرداخت و سپس در سال 1900 توسط وزارت آموزش ژاپن به انگلستان فرستاده شد اما کمک هزینه‌ای که به او پرداخت می‌شد ناچیز بود. سوسه‌کی در مدتی که در لندن بود مشغول خواندن کتاب‌هایی مختلف به خصوص در زمینه ادبیات انگلیسی شد. او پس از حدود سه سال به ژاپن بازگشت و در دانشگاه سلطنتی ژاپن به تدریس ادبیات انگلیسی پرداخت. در همین دوره بود که او نویسندگی را شروع کرد و ابتدا به نوشتن داستان کوتاه پرداخت. سوسه‌کی بعدتر به سراغ نوشتن رمان رفت و آشنایی‌اش با شیوه‌های مدرن روایت داستانی در کنار آشنایی او با سنت ادبی ژاپن سبب شده که رمان‌های او ویژگی‌هایی قابل توجه داشته باشد. سوسه‌کی در خود ژاپن به عنوان محبوب‌ترین نویسنده ژاپنی شناخته می‌شود اگرچه او عمری نسبتا کوتاه داشت و اگر به خاطر خون‌ریزی داخلی پیش از پنجاه سالگی از دنیا نمی‌رفت کارنامه‌ای پربارتر از او باقی می‌ماند. در کارنامه کووکور سه رمان که با عنوان سه‌گانه پسین شناخته می‌شوند وجود دارد که شامل «تا هیگان بگذرد»، «رهگذر» و «کوکورو» است و این سه رمان آثار مشهور سوسه‌کی به شمار می‌روند. «ما گربه هستیم»، «داستان‌های جن و پری» و «تجدد امروز ژاپن» عناوین برخی از کتاب‌های سوسه‌کی هستند که به فارسی ترجمه شده‌اند.

درباره ترجمه کتاب «کوکورو»
کتاب «کوکورو» با ترجمه سمیه دل‌زنده‌روی در نشر نیلوفر منتشر شده است.
سمیه دل‌زنده روی، متولد 1361، مترجم، پژوهشگر و مدرس ایرانی است. او فارغ‌التحصیل مترجمی زبان انگلیسی از دانشگاه فردوسی مشهد و مدرس مطالعات ترجمه است. به جز ترجمه کتاب «کوکورو» او در تالیف کتاب‌های «اصول و مبانی نظری ترجمه» و «پرسش‌نامه در تحقیق پیرامون زبان دوم» همکاری داشته است.