خردم کن

رمان «خُردم کن» نوشتۀ طاهره مافی
یک تریلرِ عاشقانۀ دیستوپیایی در ژانر نوجوان. رمان «خُردم کن»، با عنوان اصلی Shatter Me، اولین رمان از یک هفت‌گانه به‌قلم طاهره مافی، داستان‌نویس ایرانی – امریکایی، است.
رمان «خُردم کن» رمانی ویرانشهری اما امیدبخش است؛ رمانی در ستایش انسان و توانایی‌های او برای غلبه بر مشکلات و موانع بزرگ.
طاهره مافی در رمان «خُردم کن» از نیروی عشق و اراده سخن می‌گوید و از اینکه می‌توان در جهانی ویران که به‌نظر می‌رسد طبیعت و همه‌چیز در آن برای همیشه نابود شده است بازهم به تغییر وضعیت امید داشت و برای آن تلاش کرد و تسلیم یأس و نومیدی نشد و امیدوارانه به ساختن و آباد کردن دوبارۀ جهان دست یازید.
رمان «خُردم کن» هم رمانی عاشقانه و ماجراجویانه و سرگرم‌کننده و مهیج، به‌ویژه برای نوجوانان، است و هم حاوی پیامی انسانی و اخلاقی دربارۀ مسئولیت انسان‌ها روی زمین و درقبال محیط زیست و کرۀ زمین و همنوعانشان.
متن اصلی رمان «خُردم کن» اولین بار در سال 2011 منتشر شده است.

مروری بر رمان «خردم کن»
راوی و شخصیت اصلی رمان «خردم کن» دختری نوجوان، به نام جولیت، است. جولیت توانایی مرگباری در وجود خود دارد. این توانایی مرگبار در حس لامسۀ او نهفته است. جولیت هرکسی را که لمس کند آن شخص می‌میرد. او به‌خاطر همین لامسۀ کُشنده‌اش عامل مرگ یک پسربچه شده و به همین علت مدتی‌ست که در زندان، در سلول انفرادی، حبس است.
رمان «خُردم کن» حال‌وهوایی آخرزمانی و ویرانشهری دارد و وقایع آن در دنیایی می‌گذرد که همه‌چیز، از جمله طبیعت، در آن ویران شده است و حکومتی مستبد بر جهان فرمانروایی می‌کند. همین حکومت است که می‌خواهد از لامسۀ مرگبار شخصیت اصلی رمان «خردم کن» به‌سود خود و برای شکنجه و نابودی دیگران استفاده کند.
روزی مردی به نام آدام را به سلول جولیت می‌برند و آدام با جولیت هم‌بند می‌شود. حضور آدام، که جولیت را به یاد کسی می‌اندازد، به‌تدریج زندگی و احساسات جولیت را دگرگون می‌کند و بین آن‌ها عشقی درمی‌گیرد اگرچه این دو، در ابتدای هم‌بند شدن با یکدیگر، از هم دوری می‌کنند.
از طرفی در ادامۀ رمان «خُردم کن» معلوم می‌شود که آدام سربازِ فرماندهی به نام وارنر، از فرماندهان ارتش حکومت مستقر، است. وارنر می‌خواهد از لامسۀ جولیت به‌عنوان سلاحی علیه دشمنان حکومت مستقر در جهان استفاده کند. آدام اما راهی جدا از فرماندهش را برمی‌گزیند و سرنوشت او و جولیت به یکدیگر پیوند می‌خورد و آن‌ها قدم در راهی پرخطر می‌گذارند و حوادثی مهیج و خطرناک را از سر می‌گذرانند.
در جبهۀ مقابل حکومت مستبدی که در رمان «خردم کن» زمام امور جهان را به‌دست دارد گروهی هستند که می‌خواهند اوضاع جهان را روبه‌راه کنند و جهان را از ویرانی کامل نجات دهند. آن‌ها دریافته‌اند که هنوز امیدی برای بهبود هست و می‌شود جلوی نابودی کامل دنیا را گرفت.
در رمان «خردم کن» با حوادثی مهیج مواجهیم و با وقایعی که منجر به این می‌شوند که شخصیت اصلی داستان وجوهی تازه را در درون خود کشف کند و به درکی تازه از توانایی خود برسد.
رمان «خردم کن» همچنین هشداری است به نابودی محیط زیست به‌دست آدمیان و عواقب بحران اقلیمی در آینده.
شیوۀ روایی رمان «خردم کن» به این صورت است که شخصیت اصلی رمان حین نقل خاطرات خود، که آن‌ها را یادداشت می‌کند، سطرهایی را خط می‌زند و این خط‌خوردگی‌ها نشان از کلنجارش با احساسات و حافظه‌اش دارند و نشان از اینکه گویی او در مراحلی از داستان دلش نمی‌خواهد چیزهایی را به یاد آورد یا همۀ احساساتش را بیان کند و بروز بدهد.
در بخشی از رمان «خردم کن» می‌خوانید: «می‌دانم که هر روز آسمان به زمین می‌آید. خورشید در اقیانوس فرو می‌افتد و رنگ‌های قهوه‌ای و قرمز و زرد و نارنجی را به دنیای بیرون پنجره‌ام می‌پاشد. یک میلیون برگ از صد شاخه‌ی مختلف در باد غوطه می‌خورند، و با امید واهی پرواز بال‌بال می‌زنند. تندباد بال‌های پژمرده‌شان را می‌گیرد تا وادارشان کند سر خم کنند، فراموش شوند، به حال خود رها شوند تا زیر پای سربازهایی که درست همین پایین هستند لگدمال شوند. دیگر به اندازه‌ی قبل درخت نداریم، این حرفی است که دانشمندان می‌زنند. می‌گویند دنیایمان سبزتر بود. ابرهایمان سفیدتر بود. روشنایی آفتابمان همیشه درست و به‌اندازه بود. اما من از دنیا خاطرات خیلی کم‌رنگ و مبهمی دارم. از گذشته چیز زیادی یادم نمی‌آید. تنها زندگی‌ای که می‌شناسم همانی است که به من داده شده بود. پژواکی از آن‌چه سابق بر این بود.
کف دستم را به قاب کوچک شیشه فشار می‌دهم و سرما را که با حسی آشنا دستم را می‌چسبد احساس می‌کنم. ما هر دو تنها هستیم، وجود ما به معنای عدم وجود چیز دیگری است.
خودکار تقریباً بی‌مصرفم را با همان یک ذره جوهری که یاد گرفته‌ام جیره‌بندی روزانه کنم برمی‌دارم و به آن خیره می‌شوم. نظرم عوض می‌شود. از زحمت نوشتن صرف‌نظر می‌کنم. داشتن یک هم‌سلولی شاید خوب باشد. حرف زدن با یک آدم واقعی شاید شرایط را راحت‌تر کند. تمرین می‌کنم تا دوباره از صدایم استفاده کنم، لب‌هایم را تکان می‌دهم تا کلماتِ آشنای ناآشنا – با – دهانم را ادا کنم. تمام روز تمرین می‌کنم. تعجب می‌کنم هنوز حرف زدن از یادم نرفته است.»

دربارۀ طاهره مافی، نویسندۀ رمان «خردم کن»
طاهره مافی، متولد 1988 (1367 خورشیدی)، داستان‌نویس ایرانی – امریکایی است. او نویسندۀ ژانر ادبیات نوجوانان است.
از آثار طاهره مافی می‌توان به رمان‌های «ویرانم کن» و «کشفم کن» اشاره کرد.

دربارۀ ترجمۀ فارسی رمان «خردم کن»
رمان «خُردم کن» با ترجمۀ شبنم سعادت، به‌همراه یادداشتی از مترجم، با همکاری نشر کتاب مجازی و انتشارات پریان منتشر شده است.
شبنم سعادت، متولد 1359، مترجم ایرانیِ ساکن انگلیس است. او دارای دکترای مطالعات ترجمه و فرهنگ از دانشگاه منچسترِ انگلستان است.
از ترجمه‌های شبنم سعادت می‌توان به کتاب‌های «درختستان توس»، «قدرت»، «بروکلین»، «نمادِ گمشده»، «خدمتکار» و سه‌گانۀ «عطش مبارزه» اشاره کرد.