کتاب «روانشناسيِ هنر» نوشت? جورج مَدِر
ذوق هنري، لذت از هنر و شوق خلق اثر هنري از کجا نشأت ميگيرد و چه ارتباطي با علوم اعصاب و سازوکار مغز دارد؟ کتاب «روانشناسيِ هنر»، با عنوان اصلي The Psychology of Art، کتابي است که در آن، با تمرکز بر هنرهاي بصري، از رابط? ذوق و ادراک هنري و اشتياق به خلق هنر با ساختار مغز و قوانين حاکم بر تکامل سخن رفته است.
جورج مَدِر در کتاب «روانشناسيِ هنر» بر آن است که از علم پُلي به هنر بزند و هنر و علم را باهم آشتي دهد يا به بياني دقيقتر، پيوند ميان هنر و علم را آشکار کند و توضيح بدهد و نيز بهکمک روانشناسي و علوم اعصاب از رازهاي هنر و ادراک و توليد آن پرده بردارد.
کتاب «روانشناسيِ هنر» مقدمهاي خواندني براي مطالع? بيشتر و جديتر دربار? منشاء روانشناختي و عصبشناختي و زيستشناختي ذوق و ادراک هنري و شوقِ خلق هنر است.
کتاب «روانشناسي هنر» به زباني ساده و غيرتخصصي نوشته شده تا مخاطبان غيرمتخصص اما علاقهمند به مباحث مربوط به هنر و روانشناسي و زيستشناسي و علوم اعصاب بهراحتي بتوانند با مباحث مطرح در کتاب ارتباط برقرار کنند.
متن اصلي کتاب «روانشناسي هنر» اولين بار در سال 2020 منتشر شده است.
مروري بر کتاب «روانشناسي هنر»
جورج مدر در کتاب «روانشناسي هنر» از کارِ هنري بهمثاب? گونهاي از رفتار انساني سخن ميگويد و باب تازهاي را در زمين? بحث دربار? منشاء و ماهيت هنر و شيو? توليد اثر هنري و ادراک آن ميگشايد. او در اين کتاب بحث خود را بر هنرهاي بصري يعني نقاشي و طراحي و مجسمهسازي و عکاسي متمرکز کرده و از اين موضوع سخن گفته که ادراک ما از پديدههايي چون رنگ و حرکت چگونه شکل ميگيرد.
کتاب «روانشناسي هنر» به ما نشان ميدهد که، برخلاف باور مرسوم و آنچه شايد در ظاهر بنمايد، بين هنر و علم ورطهاي عميق وجود ندارد و اين دو منشاء مشترکي دارند و در پيوندي نزديک با يکديگر هستند. در اين کتاب از رابط? ذوق و لذت و آفرينش هنري با مغز انسان سخن ميرود و به منشاء عصبشناختي خلق هنر و لذت بردن از آن پرداخته ميشود.
در کتاب «روانشناسي هنر» از اين موضوع هم بحث شده که توليد هنري چه کارکردي در سازوکار تکامل دارد و از اين لحاظ به چه درد ميخورد. در اين کتاب همچنين از چگونگي تأثير عواملي چون جعل و فناوريِ بازتوليد و تبعيض جنسيتي بر داوري ما درباب هنر سخن رفته است.
کتاب «روانشناسي هنر» از پيشگفتار و هفت فصل تشکيل شده است.
در فصل اول کتاب «روانشناسي هنر»، با عنوان «هنر و روانشناسي»، از اهميت هنر بهمثاب? گونهاي رفتار و نيز از تاريخ مشترک هنر و علم و پيوندي که ميان اين دو وجود دارد سخن رفته و همچنين از اينکه منظور ما از هنر چيست و تقسيمبندي هنر به «ايسمها» چه ارزشي دارد.
رابط? ميان مغز و هنر موضوع فصل دوم کتاب «روانشناسي هنر»، با عنوان «عصبشناسي هنر»، است. در اين فصل دربار? اين موضوع بحث شده که چرا بعضي متفکران دربار? رويکردهاي علمي به هنر ترديد دارند. اين فصل از کتاب «روانشناسي هنر» همچنين به بررسي مهمترين نگرشهايي ميپردازد که علم مغز درباب هنر ارائه ميدهد.
موضوع فصل سوم کتاب «روانشناسي هنر»، با عنوان «چرا به هنر ميپردازيم؟»، شور و شوق فراواني است که انسانها به هنر نشان ميدهند. نويسنده در اين فصل از کتاب «روانشناسي هنر»، برمبناي نظري? داروين درباب تکامل براساس انتخاب طبيعي، به موضوع اشتياق پرداختن به هنر در آدميان ميپردازد و از اين موضوع سخن ميگويد که اگر بپذيريم که ميل به بقا منشاء رفتارهاي آدميان است، ميان هنر و بقا چه رابطهاي وجود دارد و هنر چگونه بقا را تضمين ميکند و چه سودي براي بقا دارد.
فصلهاي چهارم و پنجم کتاب «روانشناسي هنر»، با عنوانهاي «بازنمايي فضا، خطوط شکلساز و فرم در هنر» و «بازنمايي رنگ و حرکت در هنر»، دربار? چگونگي خلق هنر بصري هستند و در اين باب که هنرمندان چگونه فضا و خطهاي شکلساز و فرم و رنگ و حرکت را تصوير ميکنند.
در فصل ششم کتاب «روانشناسي هنر»، با عنوان «چه چيزي هنر را تراز اول ميکند؟»، با بررسي دو رويکرد سنتي و مدرن به زيبايي، در اين باره بحث شده که هنر بهواسط? چه عاملي فاخر ميشود. در اين فصل از کتاب «روانشناسي هنر» همچنين دربار? تأثير جعل و فناوري بازتوليد و تبعيض جنسيتي بر قضاوت دربار? هنر بحث شده است.
فصل هفتم و پاياني کتاب «روانشناسي هنر» هم، با عنوان «خلاقيت در هنر و علم»، به بحث درباب خلاقيت و ميزان اهميت آن براي هنر و علم اختصاص دارد و به آن دسته از شباهتهاي ميان هنر و علم که مغفول ماندهاند و نور تاباندن بر آنها به ما کمک ميکند که پيوند نزديک ميان اين دو ساحت را دريابيم.
دربار? جورج مَدِر، نويسند? کتاب «روانشناسي هنر»
جورج مَدِر (George Mather)، متولد 1955، استاد دانشگاه و مؤلف و پژوهشگر است. او استاد روانشناسي تجربي است. کار پژوهشي مدر عمدتاً بر پسجلوههاي بصري، ادراک هنرهاي تجسمي و ادراک حرکت متمرکز است.
از آثار جورج مدر ميتوان به کتاب «مباني ادراک» اشاره کرد.
دربار? ترجم? فارسي کتاب «روانشناسي هنر»
کتاب «روانشناسيِ هنر» با ترجم? محمدرضا ابوالقاسمي در نشر نو منتشر شده است.
محمدرضا ابوالقاسمي، متولد 1358، استاد دانشگاه و مترجم ايراني است. ابوالقاسمي تحصيلکرد? دور? دکتري علوم هنر، با گرايش زيباشناسي، در دانشگاه اکس – مارسي فرانسه و استاد دانشگاه تهران است.
از ترجمههاي محمدرضا ابوالقاسمي ميتوان به کتابهاي «زيباشناسي هگل: هنر ايدئاليسم»، «دربارهي عکاسي»، «نظريههاي هنر»، «فلسف? هنر»، «درآمدي بر نقد قو? حکم کانت»، «هرمنوتيک»، «مباني نظريهي ادبي» و «درآمدي بر زيباشناسي اسلامي» اشاره کرد.
از کتاب «روانشناسي هنر» ترجم? فارسي ديگري هم موجود است که مترجم آن سهند سلطاندوست و ناشرش نشر ققنوس است.
