سرازیر در کوه مورگن

نمایشنامۀ «سرازیر در کوه مورگَن» اثر آرتور میلر
نمایشنامه‌ای خانوادگی دربارۀ تقابل میل و غریزه و خواست درونی آدمی با قوانین و قراردادها و عرف‌های اجتماعی. نمایشنامۀ «سرازیر در کوه مورگَن»، با عنوان اصلی The Ride Down Mt. Morgan، نقدی اجتماعی بر مقررات و قیدوبندهایی است که جامعه، با قوانین و قراردادهایش، به آدمیان تحمیل و انسان را ملزم به رعایت آن‌ها می‌کند و این‌گونه بین انسان‌ها و امیال غریزی‌شان فاصله می‌اندازد.
آرتور میلر در نمایشنامۀ «سرازیر در کوه مورگن» ما را با این پرسش مواجه می‌کند که آیا بهتر است انسان از عرف تبعیت کند یا از دل خود و هرآنچه دلخواه اوست؟
متن اصلی نمایشنامۀ «سرازیر در کوه مورگن» اولین بار در سال 1991 منتشر شده است.

مروری بر نمایشنامۀ «سرازیر در کوه مورگن»
داستان نمایشنامۀ «سرازیر در کوه مورگن» دربارۀ مردی‌ست به نام لایمَن فِلت که در جامعه‌ای که چندهمسری در آن ممنوع است از این خط قرمز عبور کرده و یواشکی با دو زن ازدواج کرده است. لایمن فلت در کارِ بیمه است و کسب‌وکاری موفق دارد. همه‌چیز به‌ظاهر در زندگی او روبه‌راه است و روزگارش به خوشی می‌گذرد تا اینکه دستش رو می‌شود و دو همسرش، تئو و لیا، می‌فهمند که فلت شوهر هردوتاشان است.
در نمایشنامۀ «سرازیر در کوه مورگن» مخفی‌کاری شخصیت اصلی نمایشنامه زمانی رو می‌شود که او، براثر یک تصادف جاده‌ای، مصدوم و در بیمارستان بستری می‌شود. تصادف در کوه مورگن و زمانی اتفاق افتاده است که فلت در برف و بوران و یخبندانی شدید مشغول رانندگی بوده است.
بعد از بستری‌شدن شخصیت اصلی نمایشنامۀ «سرازیر در کوه مورگن» در بیمارستان دو همسر او به ملاقاتش می‌روند و در همین ملاقات است که همدیگر را می‌بینند و درمی‌یابند که هردو همسرِ فلت هستند و فلت هم می‌کوشد در توجیه اینکه چرا چنین کاری کرده است دلایلی بیاورد و زنانش را، که از دانستن اینکه شوهرشان دو همسر دارد شوکه شده‌اند، قانع کند.
آرتور میلر در نمایشنامۀ «سرازیر در کوه مورگن» عرف‌ها و قراردادهای اجتماعی را مورد نقد قرار می‌دهد و می‌کوشد مخاطبانش را به تأملی دوباره دربارۀ موضوعاتی چون عشق و ازدواج و خیانت و وفاداری برانگیزد.
نمایشنامۀ «سرازیر در کوه مورگن» داستانی دربارۀ تقابل عرف و قانون با میل است. نویسنده در این نمایشنامه از دوراهی تبعیت از عرف‌ها و قوانین و قراردادهای اجتماعی و صادق‌بودن با خود و امیال و خواست‌های درونی خود سخن می‌گوید و از ریاکاری‌ها و تضادهای درونی انسان‌ها و اینکه چقدر آن‌چه در پس پردۀ زندگی آدمیان می‌گذرد با آن‌چه می‌نماید متفاوت است.
نمایشنامۀ «سرازیر در کوه مورگن» یک نمایشنامۀ تراژیک با مایه‌هایی از طنز و عناصری کمیک است؛ نمایشنامه‌‌ای در نوسان و رفت‌وبرگشت میان تراژدی و کمدی که از خلال آن واقعیت‌هایی تلخ و گزنده و دردناک مطرح می‌شوند و مخاطب به تأمل درباب این واقعیت‌ها فراخوانده می‌شود.
در نمایشنامۀ «سرازیر در کوه مورگن» از تکنیک فلاش‌بک برای نشان‌دادن گذشتۀ شخصیتهای نمایش استفاده شده است.

دربارۀ آرتور میلر» نویسندۀ نمایشنامۀ «سرازیر در کوه مورگن»
آرتور اشر میلر (Arthur Asher Miller)، متولد 1915 و درگذشته به‌سال 2005، نمایشنامه‌نویس، جُستارنویس و فیلمنامه‌نویس امریکایی بود. او یکی از بزرگ‌ترین و مهمترین نمایشنامه‌نویسان امریکاست. میلر مدتی همسر مریلین مونرو، بازیگر مشهور امریکایی، بود.
آرتور میلر در آثارش، با نگاهی انتقادی، بحران‌های سیستم سرمایه‌داری و تأثیر نابرابری‌های برآمده از این سیستم و تأثیر سرمایه‌داری بر زندگی مردم تحت سیطرۀ این سیستم را به تصویر می‌کشد و نیز از همدستی‌های سرمایه‌داری با قدرت‌های سرکوبگر سخن می‌گوید.
نمایشنامه‌های «مرگ فروشنده»، «همۀ پسران من» و «چشم‌اندازی از پل» از پُرطرفدارترین آثار آرتور میلر هستند.

دربارۀ ترجمۀ فارسی نمایشنامۀ «سرازیر در کوه مورگن»
نمایشنامۀ «سرازیر در کوه مورگَن» با ترجمۀ حسن ملکی در نشر بیدگل منتشر شده است.
حسن ملکی، متولد 1333 در تهران، مترجم، ویراستار و ناشر ایرانی است. ملکی از سال 1355 تا 1359 دانشجوی ادبیات نمایشی دانشکدۀ هنرهای دراماتیک تهران در مقطع لیسانس بود. تحصیلاتش اما ناتمام ماند و سپس در سال 1361 در انتشارات انقلاب اسلامی (فرانکلین سابق) استخدام شد و در سال 1366 در همین انتشارات کار سرپرستی گروه پیمان‌کاری آماده‌سازی و چاپ جدید مجموعۀ «تاریخ تمدن» ویل و آریل دورانت را انجام داد.
ملکی در سال 1368 «دفتر ویراسته» را تأسیس کرد که یکی از اولین دفاتر خصوصی ویرایش کتاب و نشریات بود. او همچنین یکی از بنیانگذاران مجموعۀ «نسل قلم» و مؤسس و مدیر نشر تجربه بوده است. سرپرستی مجموعۀ «تجربه‌های کوتاه» در نشر چشمه از دیگر فعالیت‌های حسن ملکی در حوزۀ نشر است.
ملکی آثار زیادی را از ادبیات نمایشی جهان به فارسی ترجمه کرده که از جملۀ آن‌ها می‌توان به نمایشنامه‌های «شش شخصیت در جست‌وجوی نویسنده»، «مرگ فروشنده»، «همۀ پسران من»، «چشم‌اندازی از پل»، «پس از سقوط» و «ملکه‌های فرانسه» اشاره کرد.