فراز و فرود ملت‌ها
رشد اقتصادی رکود تورمی و تصلب‌های اجتماعی

کتاب «فراز و فرود ملت‌ها» اثر مَنسِر اولسون
کتابی در نقد گروه‌های منافع خاص و تأثیر مخرب آن‌ها بر رشد و شکوفایی و توسعۀ اقتصادی و اجتماعی. کتاب «فراز و فرود ملت‌ها: رشد اقتصادی، رکود تورمی و تصلب‌های اجتماعی»، با عنوان اصلی The Rise and Decline of Nations: Economic Growth, Stagflation, and Social Rigidities، یک کتاب نظری اقتصادی با رویکردی میان‌رشته‌ای است که به ریشه‌یابی بحران‌های اقتصادی و تورم و آسیب‌های اجتماعی برآمده از آن‌ها در جوامع می‌پردازد.
مَنسِر اولسون در کتاب «فراز و فرود ملت‌ها» با رویکردی نقادانه و آسیب‌شناسانه از شرایطی سخن می‌گوید که منجر به شکل‌گیری گروه‌های منافع خاص می‌شود و از موانعی که همین گروه‌ها برای توسعه و رشد اقتصادی و اجتماعی ایجاد می‌کنند.
کتاب «فراز و فرود ملت‌ها» با یک رویکرد میان‌رشته‌ایِ اقتصادی، جامعه‌شناختی و تاریخی به ریشه‌یابی مسئل اقتصادی و اجتماعی می‌پردازد و بحث نظری خود را با ارجاع به نمونه‌هایی در تاریخ همراه می‌کند.
متن اصلی کتاب «فراز و فرود ملت‌ها» اولین بار در سال 1982 منتشر شده است.

مروری بر کتاب «فراز و فرود ملت‌ها»
شاید چنین فکر کنیم که گروه‌های منافع خاص در شرایطی پدید می‌آیند و قدرت می‌گیرند که اقتصاد یک کشور بحرانی است. منسر اولسون اما در کتاب «فراز و فرود ملت‌ها» نشان می‌دهد که چنین گروه‌هایی می‌توانند از دل وضعیت‌های اقتصادی باثبات و پایدار و شرایط آرام بیرون بیایند و آن‌گاه ثبات اقتصادی و اوضاع اجتماعی را برهم بزنند و بحران پدید آورند.
کتاب «فراز و فرود ملت‌ها» از سازوکار اخلال گروه‌های منافع خاص در اقتصاد سخن می‌گوید و از اینکه چگونه وقتی چنین گروه‌هایی پدید می‌آیند و قدرت می‌گیرند و تعدادشان زیاد می‌شود سود اقتصادی هم تنها به جیب بخش کوچکی از جامعه که شامل همین گروه‌هاست می‌رود.
در کتاب «فراز و فرود ملت‌ها» توضیح داده شده که چگونه گروه‌های منافع خاص برنامه‌ریزی‌های کلان اقتصادی در یک کشور را به‌سود خود مختل می‌کنند و با تقویت مداخلۀ دولت در اقتصاد و تخصیص منابع و مزایا و امکانات به خودشان و گسترش اقتصاد رانتی و انحصاری جلوی رقابت آزاد اقتصادی را می‌گیرند و این‌گونه امکان رشد و شکوفایی اقتصاد را در سطح کلان از بین می‌برند و مانع بهره‌مندی کل جامعه از منابع و امکاناتِ موجود می‌شوند.
نویسنده در کتاب «فراز و فرود ملت‌ها» با ارجاع به نمونه‌هایی در طول تاریخِ بشر نشان می‌دهد که گروه‌های منافع خاص چگونه می‌توانند چوب لای چرخ اقتصاد یک کشور بگذارند و از رشد و شکوفایی اقتصادی، در معنای کلان آن، جلوگیری و اقتصاد را فلج کنند و این‌گونه به جوامع آسیب‌هایی جدی وارد کنند و سود اقتصادی را تنها عاید خودشان و به خودشان محدود و منحصر کنند.
کتاب «فراز و فرود ملت‌ها» از مقدمۀ ادوارد گلیزر بر چاپ سال 2022 این کتاب، پیشگفتار نویسنده و هفت فصل تشکیل شده است.
فصل‌های هفت‌گانۀ کتاب «فراز و فرود ملت‌ها» عبارتند از: «پرسش‌ها، و معیارهای ضروری یک پاسخ قانع‌کننده»، «منطق نظریه»، «دلالت‌های نظریه»، «دموکراسی‌های توسعه‌یافته از جنگ جهانی دوم تاکنون»، «یکپارچه‌سازی حوزۀ قضایی و تجارت خارجی»، «نابرابری، تبعیض و توسعه» و «رکود تورمی، بیکاری و چرخه‌های کسب‌وکار: رویکرد تکاملی به اقتصاد کلان».

دربارۀ مَنسِر اولسون، نویسندۀ کتاب «فراز و فرود ملت‌ها»
مَنسِر لوید اولسون جونیور (Mancur Lloyd Olson Jr)، متولد 1932 و درگذشته به سال 1998، اقتصاددان، متخصص علوم سیاسی و استاد دانشگاه اهل امریکا بود. اولسون از اقتصاددان‌های تأثیرگذار بر اقتصاد نهادی جدید بود و بر نقشی که مالکیت خصوصی، مالیات، کالاهای عمومی، کنش جمعی و حقوق قراردادی در توسعۀ اقتصادی ایفا می‌کردند تأکید داشت.
از آثار منسر اولسون می‌توان به کتاب‌های‌ «منطق کنش جمعی: کالاهای عمومی و نظریۀ گروه‌ها»، «رویکردی جدید به اقتصاد مراقبت‌های بهداشتی» و «قدرت و رونق: فزون‌رشدی دیکتاتوری‌های کمونیستی و سرمایه‌داری» اشاره کرد.

دربارۀ ترجمۀ فارسی کتاب «فراز و فرود ملت‌ها»
کتاب «فراز و فرود ملت‌ها: رشد اقتصادی، رکود تورمی و تصلب‌های اجتماعی» با ترجمه و مقدمۀ محمد فاضلی و جعفر خیرخواهان در انتشارات روزنه منتشر شده است.
محمد فاضلی، متولد 1353 در اراک، جامعه‌شناس و مترجم ایرانی است. او تحصیلکردۀ مهندسی صنایع در دانشگاه صنعتی امیرکبیر و دارای دکترای جامعه‌شناسی از دانشگاه تربیت مدرس است.
پژوهش‌های فاضلی عمدتاً بر جامعه‌شناسی علم، جامعه‌شناسی شهری و جامعه‌شناسی سیاسی متمرکز است. او منتقد سیاست‌‌گذاری‌ها در ایران در حوزه‌های آموزش عالی، محیط زیست، حقوق شهروندی و توسعه است.
فاضلی تدریس در دانشگاه مازندران را نیز در کارنامۀ کاری خود دارد و زمانی هم عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی بوده است. او همچنین سِمَت‌های مشاور وزیر نیرو، ریاست مرکز امور اجتماعی منابع آب و انرژی، معاونت پژوهشی مرکز بررسی‌های استراتژیک و مدیریت شبکۀ مطالعات سیاست‌گذاری عمومی را عهده‌دار بوده است.
بعد از وقوع حادثۀ آتشسوزی ساختمان پلاسکو فاضلی خواهان تهیۀ گزارش ملی پلاسکو شد و یکی از اعضای هیئت ویژۀ گزارش ملی بررسی این حادثه بود.
فاضلی نویسندۀ وبلاگی با عنوان «دغدغۀ ایران» و دارای یک کانال تلگرامی و یک پادکست به همین نام است.
از آثار تألیفی محمد فاضلی می‌توان به کتاب‌های «ایران، بر لبۀ تیغ: گفتارهای جامعه‌شناسیِ سیاسی و سیاست عمومی»، «بنیان‌های ساختاری تحکیمِ دموکراسی: تجربۀ دموکراسی در ایران، ترکیه و کرۀ جنوبی» و «مدیریت شهری و توسعۀ دانش شهری» و از ترجمه‌های او می‌توان به کتاب «سیاست در بستر زمان: تاریخ، نهادها، و تحلیل اجتماعی» اشاره کرد.

دکتر جعفر خیرخواهان، متولد 1347، اقتصاددان، استاد دانشگاه و مترجم ایرانی است. او دارای لیسانس اقتصاد و فوق‌لیسانس علوم اقتصادی با گرایش اقتصاد بین‌الملل از دانشگاه علامه طباطبایی و نیز دکترای علوم اقتصادی است.
خیرخواهان تدریس در دانشگاه فردوسی مشهد و سوابق اجرایی متعددی را در حوزۀ اقتصاد در کارنامۀ کاری خود دارد.
از ترجمه‌های جعفر خیرخواهان می‌توان به کتاب‌های «معمای فراوانی: رونق‌های نفتی و دولت‌های نفتی» و «اقتصاد» اشاره کرد.