مرض تا به موت

کتاب «مرض تا به موت» نوشتۀ سورن کیرکگور
یک متن فلسفی کلاسیک دربارۀ یأس. کتاب «مرض تا به موت» از آثار مهم و مشهور سورن کیرکگور، فیلسوف دانمارکی، است. از کتاب «مرض تا به موت» و کتاب «ترس و لرز»، دیگر اثر مهم کیرکگور، به‌عنوان دوتا از صد کتاب برتر تمام دوران‌ها یاد کرده‌اند و همچنین «مرض تا به موت» را نوعی تکرار «ترس و لرز» دانسته‌اند. این کتاب همچنین ادامه و مکمل کتابی دیگر از کیرکگور، با عنوان «مفهوم اضطراب»، است.
کیرکگور در کتاب «مرض تا به موت» به یکی از مسائل و دغدغه‌های بنیادین بشری، یعنی یأس، می‌پردازد و این مقوله را از منظر الهیاتی و با نگاهی هستی‌شناختی مورد بررسی قرار می‌دهد.
کیرکگور کتاب «مرض تا به موت» را اولین بار با نام مستعار آنتی کلیماکوس منتشر کرد.

مروری بر کتاب «مرض تا به موت»
عنوان کتاب «مرض تا به موت» برگرفته از آیه‌ای از باب یازدهم انجیل یوحنا است و کیرکگور اصطلاح «مرض تا به موت» را از بخشی از آن آیه گرفته و روی رسالۀ فلسفی خود گذاشته است.
چنانکه پیش‌تر نیز اشاره شد موضوع اصلی کتاب «مرض تا به موت» مفهوم یأس است. کیرکگور در این کتاب یأس را از دو منظر متضاد می‌نگرد و از یأس به‌مثابه مفهومی دوگانه بحث می‌کند که، به‌شیوه‌ای دیالکتیکی، هم آزادی را در خود دارد و هم عذاب ابدی را.
از منظر کیرکگور، چنانکه در کتاب «مرض تا به موت» آمده، یأس نوعی بیماری و اختلال است اما نه از آن‌ دست بیماری‌هایی که لازم است ریشه‌کن شوند یا جلوی ابتلا به آن‌ها را بگیرند، چون از دید کیرکگور یأس بیماری‌ای است که به‌شکلی دیالکتیکی سلامتی نیز می‌بخشد.
کیرکگور در کتاب «مرض تا به موت» بر این عقیده است که یأس تنها راه رسیدن به حقیقت و رستگاری است.
در کتاب «مرض تا به موت» دربارۀ خود و خودبودن نیز بحث می‌شود و مفهوم و معنای یأس در ارتباط با خودبودن مورد تأمل و تحلیل و تفسیر قرار می‌گیرد.
کتاب «مرض تا به موت» از دیباچه، مقدمه، دو بخش به نام‌های «مرض تا به موت یأس است» و «یأس گناه است» و یک بخش ضمیمه تشکیل شده است.

دربارۀ سورن کیرکگور، نویسندۀ کتاب «مرض تا به موت»
سورن آبی کیرکگور (Søren Aabye Kierkegaard)، متولد 1813 و درگذشته به سال 1855، فیلسوف، شاعر، متکلم، نویسندۀ مذهبی و منتقد اجتماعی دانمارکی بود. کیرکگور را پدر اگزیستانسیالیسم لقب داده‌اند.
وجود و مسائل وجودی انسان و انتخاب و مسئولیت انسان در هستی و اضطراب وجودی و ایمان از عناصر اصلی فلسفۀ کیرکگور هستند. فلسفۀ او به‌شدت با تجربۀ زیسته و زندگی و دغدغه‌هایش در زندگی واقعی گره خورده است. کیرکگور تنش‌ها و اضطراب‌ها و تضادهای درونی‌اش را در فلسفه‌اش بیان می‌کند، یا به‌بیانی فلسفه‌اش برآمده از همین تنش‌ها و اضطراب‌ها و تضادهاست. او تابع فلسفۀ نظام‌مند نبود و در فلسفه‌ورزی و نگارش و بیان دیدگاه‌های فلسفی‌اش آداب و ترتیبی نمی‌جُست و از شیوه‌ای آکادمیک پیروی نمی‌کرد. از همین رو آثار او، مانند نیچه، محل تلاقی ادبیات و فلسفه‌اند و نمی‌توان آنها را در قالبی خشک و مشخص طبقه‌بندی کرد.
کتاب «ترس و لرز» از آثار مشهور و مهم سورن کیرکگور است. از دیگر آثار او می‌توان به کتاب «مفهوم آیرونی» اشاره کرد.

دربارۀ ترجمۀ فارسی کتاب «مرض تا به موت»
کتاب «مرض تا به موت» با ترجمه و مقدمۀ صالح نجفی در نشر مرکز منتشر شده است. این ترجمه، که اساس آن متن انگلیسی کتاب بوده است، با مقدمۀ والتر لوری، یکی از مترجمان انگلیسی کتاب «مرض تا به موت»، مقدمۀ تاریخی هاوارد وی. هانگ و اِدنا اچ. هانگ بر این کتاب و مقدمۀ الستر هنی، مترجمی که ترجمۀ انگلیسی‌اش از کتاب «مرض تا به موت» اساس ترجمۀ صالح نجفی از این کتاب بوده، همراه است.
صالح نجفی، متولد 1354، مترجم و مؤلف ایرانی است. پدرش، محمدعلی نجفی، کارگردان و فیلمنامه‌نویس ایرانی و کارگردان سریال‌های معروف «سربداران» و «بوعلی سینا» است.
گفتنی‌ست که در سریال «بوعلی سینا» صالح نجفی نیز به‌همراه برادرش، آیت نجفی که کارگردان تئاتر و سینما و فیلمنامه‌نویس و نمایشنامه‌نویس ساکن برلین است، ایفای نقش کرده‌اند. صالح نجفی در این سریال نقش کودکی بوعلی سینا را بازی کرده است.
نجفی عضو هیئت علمی مؤسسۀ مطالعات سیاسی – اقتصادی پرسش است. از ترجمه‌های او می‌توان به کتاب‌های «مفهوم آیرونی»، «موسی و یکتاپرستی»، «چگونه فروید بخوانیم»، «عباس کیارستمی و فیلم - فلسفه» و از آثار تألیفی‌اش می‌توان به کتاب‌های «همشهری کین»، «کپی برابر اصل»، «آنی هال» و «پرسونا» (هر چهار کتاب از مجموعه‌ای با عنوان «فیلم به‌مثابۀ فلسفه») اشاره کرد.
از صالح نجفی همچنین مقالات و ترجمه‌های مختلفی در مطبوعات منتشر شده است.

از کتاب «مرض تا به موت» دو ترجمۀ فارسی دیگر هم موجود است که یکی به‌قلم مسعود علیا و با عنوان «بیماری منتهی به مرگ» در نشر بیدگل و دیگری به‌قلم رؤیا منجم و با عنوان «بیماری به سوی مرگ» در نشر پرسش منتشر شده است.