حیوانات شب رو

رمان «حیوانات شب‌رو» نوشتۀ آستین رایت
در تاریخ ادبیات کم نیستند رمان‌هایی که اولش ناشران بزرگ تحویلشان نگرفته‌اند اما بعداً گل کرده و معروف شده‌اند. رمان «حیوانات شب‌رو»، نوشتۀ آستین رایت و با عنوان اصلی Nocturnal Animals، از جملۀ همین رمان‌هاست. این رمان وقتی برای اولین بار، با عنوان «تونی و سوزان» (Tony and Susan)، برای چاپ ارائه شد یازده ناشر بزرگ نیویورک آن را رد کردند و حاضر نشدند چاپش کنند. رمان سرانجام در سال 1993 در انتشارات باسکرویل، که ناشری کوچک بود، برای اولین بار به چاپ رسید. منتقدان اما از آن استقبال کردند گرچه هنوز زود بود که رمان «تونی و سوزان» به شهرت امروزی خود برسد و نامش به «حیوانات شب‌رو» تغییر کند. اما در سال 2010، با انتشار این رمان در بریتانیا، ورق برگشت و با استقبال دوبارۀ منتقدان از آن بارِ دیگر در امریکا چاپ شد.
در سال 2016، درحالی‌که سیزده‌سالی از مرگ آستین رایت می‌گذشت، فیلمی با عنوان «حیوانات شب‌رو» و به‌کارگردانی تام فورد براساس رمان «تونی و سوزان» او ساخته شد که مورد استقبال منتقدان قرار گرفت و در هفتاد و سومین جشنوارۀ بین‌المللی فیلم ونیز جایزۀ بزرگ هیئت داوران را دریافت کرد. همین فیلم بود که باعث شد عنوان رمان »تونی و سوزان» در چاپ‌های بعدی به «حیوانات شب‌رو» تغییر کند.
رمان «حیوانات شب‌رو» داستانی‌ست در دلِ داستانی دیگر.

مروری بر رمان «حیوانات شب‌رو»
آستین رایت در رمان «حیوانات شب‌رو» داستانی دربارۀ یک داستان و یک زوج را نقل می‌کند؛ داستانی که پُلی‌ست میان زن و مردی، به نام‌های سوزان و ادوارد، که قبلاً زن‌وشوهر بوده‌اند اما سالهاست از هم جدا شده‌اند. عامل جدایی سوزان و ادوراد تصمیم ادوارد به ترکِ تحصیل در رشتۀ حقوق و پرداختن به کار نویسندگی است. ادوارد می‌خواهد نویسنده شود و برای یک‌ماه کنج خلوت اختیار می‌کند تا بنویسد. در این یک ماه اما سوزان به او خیانت می‌کند و آن‌ها سرانجام از هم جدا می‌شوند. سال‌ها بعد از این ماجرا ادوارد رمانی را که نوشته است برای سوزان می‌فرستد؛ رمانی به نام «حیوانات شب‌رو» که یک تریلر جنایی و روان‌شناختی دربارۀ مردی ریاضی‌دان به نام تونی هستینگز است که مردانی به همسر و دخترش، به نام‌های لورا و هلن، تجاوز می‌کنند و آن‌ها را به قتل می‌رسانند. سوزان، پس از مدتی تأخیر، رمان «حیوانات شب‌رو» را می‌خواند. او از این رمان خوشش می‌آید و با تونی، شخصیت اصلی آن، همدردی می‌کند. همچنین خواندن این رمان باعث می‌شود که سوزان خاطرات خود را با ادوارد به یاد آورد و مرور کند. اما یادآوری و مرور این خاطرات و رمانی که باعث آن شده است، یعنی رمان «حیوانات شب‌رو»، چه تأثیری بر سرنوشت سوزان و ادوارد خواهد داشت؟ این را با خواندن کامل رمان «حیوانات شب‌رو» در خواهید یافت؛ رمانی که در آن، از خلال دو داستان که یکی در دلِ دیگری تعبیه شده، به پیچیدگی‌ها و تناقض‌های درونی آدمی، به هزارتوی درون انسان، راه می‌بریم.
آستین رایت در رمان «حیوانات شب‌رو» عمق روابط انسانی و عاطفی و پیچیدگی‌های این روابط را مورد واکاوی قرار داده است.
در بخشی از رمان «حیوانات شب‌رو» می‌خوانید: «کتاب‌ها همیشه در ابتدا با سوزان مخالفت می‌کنند، چون زمان زیادی صرف نوشتن آن‌ها شده است. آن‌ها می‌توانند تمام افکار او را محو کنند، گاهی برای همیشه. ممکن است او، با گذشت زمان، آدم متفاوتی شود. این بدتر از اتفاق‌های معمول است، چون بازگشت ادوارد به ذهن او حواس‌پرتی‌های تازه‌ای با خودش می‌آورد که به افکار سوزان بی‌اعتنا هستند. ادوارد بیش از حد خطرناک است، ذهنش را خالی نمی‌کند، درون وجودش بمبی است. اهمیتی ندارد. اگر سوزان نتواند مشکل خودش را به خاطر آورد، این کتاب آن را قلم می‌گیرد. پس نمی‌خواهد پا پس بکشد. جعبه را باز می‌کند و نگاهی به عنوان می‌اندازد: حیوانات شب‌رو. تصور می‌کند از درون تونلی به‌سوی خانه‌ای در باغ‌وحش می‌رود، در کورسوی نور بنفش، مخزن‌هایی شیشه‌ای می‌بیند، همراه با موجودات عجیب و کوچک شلوغ‌وپلوغ، با گوش‌های بزرگ و چشم‌های از حدقه بیرون‌زده. تصور می‌کند روز تاریک شده.»

دربارۀ آستین رایت، نویسندۀ رمان «حیوانات شب‌رو»
آستین مک‌گیفرت رایت (Austin McGiffert Wright)، متولد 1922 و درگذشته به سال 2003، استاد دانشگاه، منتقد ادبی و نویسندۀ امریکایی بود. او استاد بازنشستۀ زبان انگلیسی در دانشگاه سین‌سیناتی بود.
از آثار آستین رایت می‌توان به رمان‌های «زمان گفتن» و «اول‌شخص» اشاره کرد.
از رایت، به‌جز آثار داستانی، سه اثر غیرداستانی هم به‌جا مانده است.

دربارۀ ترجمۀ فارسی رمان «حیوانات شب‌رو»
رمان «حیوانات شب‌رو» با ترجمۀ شاهپور عظیمی در نشر افق منتشر شده است.
شاهپور عظیمی، متولد 1342، منتقد و مدرس سینما و مترجم ایرانی است. او دارای لیسانس کارگردانی و فوق‌لیسانس سینما از دانشگاه هنر است. عظیمی کار نوشتن و ترجمه را در نشریات سینمایی آغاز کرده و از او مقاله‌های بسیاری در مجله‌های تخصصی سینمایی منتشر شده است.
از ترجمه‌های شاهپور عظیمی می‌توان به کتاب‌های «معناسازی: استنتاج و بلاغت در تفسیر سینما»، «روان‌شناسی و زیبایی‌شناسی سینما»، «داستایفسکی و روند خلاقیت ادبی»، «طراحی و نوشتن داستان‌های معمایی»، «سلول شیشه‌ای» و «هیچکاک در مقام فیلسوف» اشاره کرد.