بلبشو دره

کتاب «بلبشو دره» اثر فریدریش دورنمات
واپسین رمان فریدریش دورنمات که از برجسته‌ترین نمایشنامه‌نویسان و داستان‌نویسان آلمانی‌زبان قرن بیستم به شمار می‌رود. دورنمات در رمان «بلبشو دره» بار دیگر وضعیت انسان در قرن بیستم را به پرسش کشیده و با نگاهی طنزآمیز و با صراحت روند سقوط انسان در جهان مدرن را به تصویر کشیده است.
فریدریش دورنمات اغلب با نمایشنامه‌هایش به یاد آورده می‌شود. اما او داستان‌نویسی چیره‌دست هم بود و در دو دهه پایانی عمرش تنها سه نمایشنامه تازه نوشت در حالی که بیش از بیست جلد داستان در این دوره منتشر کرد. رمان «بلبشو دره» آخرین رمان او به شمار می‌رود.
رمان «بلبشو دره» برای نخستین‌بار در سال 1989 منتشر شد و دورنمات یکسال بعد در 1990 به دلیل عوارض سکته قلبی در خانه‌اش درگذشت.

مروری بر کتاب «بلبشو دره»
رابطه فریدریش دورنمات با کشورش سوییس رابطه‌ای همیشگی و تنگاتنگ بود و سوییس تقریبا محل وقوع تمام داستان‌ها و نمایشنامه‌های او بود. رمان «بلبشو دره» نیز این چین است و وقایع آن در دهکده‌ای دورافتاده و کوهستانی در سوییس می‌گذرد که نامش همانی است که بر عنوان کتاب دیده می‌شود.
دهکده‌ای که وقایع رمان «بلبشو دره» در آن رخ می‌دهد، به لحاظ جغرافیایی و اجتماعی جایی است در حاشیه جامعه سوئیس. ساکنان آن اغلب بیکار هستند و به کارهای فصلی مشغول‌اند.
دورنمات در رمان «بلبشو دره»، مثل برخی دیگر از آثارش از جمله کتاب «عدالت»، نگاهی انتقادی به کشورش دارد و مناسبات حاکم بر جامعه را نقد می‌کند اگرچه نقد او سویه‌هایی فراتر از مرزهای یک کشور خاص دارد و می‌توان آنها را نقدی بر وضعیت پر هرج و مرج جهان معاصر دانست.
«بلبشو دره» داستانی است با طنز تلخ و گروتسک و درونمات در طول روایتش با دست گذاشتن بر مسائل اجتماعی و الهیاتی هم به واکاوی مسایل وجودی انسان کنونی پرداخته و هم تصویری از سیمای پرآشوب جهان در قرن بیستم ارایه کرده است. در این داستان، با واعظی سروکار داریم که می‌خواهد ثروتمندان سراسر جهان را از زیر بار ثروت هنگفت‌شان نجات دهد و برای همین می‌خواهد یک آسایشگاه در بلبشو دره راه بیاندازد. او از فقر فضیلت می‌سازد و می‌گوید ثروت مانعی است برای تعالی انسان و برای آنکه روح بشر را نجات دهد از او دعوت به ساده‌زیستی می‌کند.
دیگر شخصیت‌های رمان «بلبشو دره» هریک نماد گروه‌ها و طبقاتی از جامعه هستند. به طور کلی دورنمات برای تمثیل اهمیت زیادی قایل بود و در بسیاری از داستان‌ها و نمایشنامه‌هایش با به کارگیری روایتی تمثیلی به تصویر جهان مدرن پرداخته است. در «بلبشو دره» نیز او به نوعی همین کار را کرده و رویکرد انتقاد‌ی‌اش نسبت به رنگ باختن بسیاری از ارزش‌های انسانی را نشان داده است.
در آغاز رمان «بلبشو دره» می‌خوانیم: «چهره‌اش شبیه خدای عهد عتیق بود، ولی بی‌ریش. وقتی دختر متوجه حضورش شد، روی دیواره کناره جاده منتهی به نقاهت‌سرا در بلبشو دره نشسته بود. دختر مانی را نگه داشته بود؛ سگش بزرگ‌تر از سگ‌های نژاد سن‌برنارد بود، موکوتاه، سیاه‌رنگ با سینه سفید. حیوان گاری حامل ظرف شیر را می‌کشید و دختر پشت سرش بود. دختر چهارده سال داشت. در ظرف شیر را باز کرد، با ملاقه کمی شیر برداشت و به سمت او رفت. نمی‌دانست چرا این کار را کرد. خدای بی‌ریش ملاقه را گرفت و شیر را سر کشید، دختر ناگهان ترسید. در ظرف شیر را بست. ملاقه را سر جایش آویزان کرد. اشاره‌ای به مانی کرد. سگ همراه او با گاری چنان شتابان به سمت نقاهت‌سرا حرکت کرد که انگار خودش هم ترسیده باشد».

درباره فریدریش دورنمات نویسنده کتاب «بلبشو دره»
فریدریش دورنمات، نمایش‌نامه‌نویس، رمان‌نویس و مقاله‌نویس بزرگ قرن بیستم، در پنجم ژانویه سال 1921 در کنول فینگن کشور سوییس زاده شد. او پس از پایان تحصیلات ابتدایی و متوسطه، در سال 1941 برای ادامه تحصیل در رشته‌های ادبیات و فلسفه وارد دانشگاه شد. شرایط اما برای او خوب پیش نرفت و به دلیل مسایل مالی مجبور شد تحصیل در رشته ادبیات نمایشی را رها کند و برای گذران زندگی روی به نوشتن آورد. او اگرچه از 1943 شروع به نوشتن کرد اما تا دو سال پس از این اثری از او به چاپ نرسید تا اینکه در 1945 داستانی را در روزنامه‌ای مشهور منتشر کرد. دورنمات از چنان توانایی در نوشتن برخوردار بود که توانست موانع پیش رویش را کنار بزند و آثاری که به مرور منتشر کرد جایگاهی معتبر برایش به همراه آورد. او در سال 1959 جایزه‌ی شیللر را برنده شد و در سال 1967 ریاست تئاتر بازل را مشترکا با ورنر دو گلین به عهده ‌گرفت. دورنمات همچنین به نقاشی کردن هم مشغول بود و کتابی از آثار نقاشی او در 1947 منتشر شد. اما شهرت اصلی دورنمات به نمایشنامه‌هایش برمی‌گشت. «ازدواج آقای می‌سی‌ سی‌پی» از آثار مشهور دورنمات است که با کارگردانی خود او در 1954 به روی صحنه رفت. «ملاقات بانوی سالخورده»، که در ایران هم بسیار مشهور است و بارها به روی صحنه رفته است، نمایشنامه مهم دیگری از دورنمات است که در همان سال‌ها توسط پیتر بروک به روی صحنه رفت. بروک بعدتر نمایشنامه «فیزیکدان‌ها» را نیز اجرا کرد. آثار او به کرات در مجموعه‌های تلویزیونی و فیلم مورد اقتباس قرار گرفته است. او سرانجام در چهاردهم دسامبر 1990 بر اثر سکته قلبی درگذشت. دورنمات در ایران نخست به عنوان نمایشنامه‌نویس شناخته شد اما به مرور رمان‌های او نیز به فارسی برگردانده شدند تا این وجه کاری او نیز شناخته شود. «بازی استریندبرگ»، «ملاقات بانوی سالخورده»، «قول»، «یونانی خواستار همسر یونانی»، «هزارتو»، «عدالت» و «سوء‌ظن» برخی از آثار دورنمات است که به فارسی ترجمه شده‌اند.

درباره ترجمه کتاب «بلبشو دره»
کتاب «بلبشو دره» با ترجمه سینا درویش عمران و کیوان غفاری در نشر برج منتشر شده است.
سینا دوریش عمران، مترجم ایرانی، متولد سال 1365 در قائم‌شهر استان مازندران است. او فارغ‌التحصیل کارشناسی رشته مترجمی زبان آلمانی و کارشناسی‌ارشد ادبیات آلمانی از دانشگاه تهران است. از او تاکنون چند ترجمه از ادبیات آلمانی‌زبان منتشر شده که «عصیان» و «آلمان رو به فرسایش» از جمله آنها هستند.
کیوان غفاری، متولد 1363 در تهران، مترجم ایرانی است. غفاری تحصیلات دانشگاهی‌اش را در دانشگاه آزاد قزوین و در رشته مهندسی کامپیوتر پشت سر گذاشت. او برای کارشناسی ارشد به سراغ رشته پژوهش هنر رفت و وارد دانشگاه آزاد تهران شد و پس از فارغ‌التحصیلی برای ادامه تحصیل در رشته تاریخ هنر به دانشگاه فردریش الکساندر ارلانگن- نورمبرگ آلمان رفت. رمان «عصیان» یوزف روت یکی از ترجمه‌های او است.