کتاب «آنک نام گل» اثر اومبرتو اکو
سفري خيالي به قرون وسطي با درهمآميختن تخيل، تاريخ، طنز و ويژگيهاي رمان جنايي. اومبرتو اکو در رمان «آنک نام گل» بهگونهاي قرون وسطي را روايت کرده که انگار خود به همان دوران تعلق دارد. اکو در ميانه قرن بيستم سفري به چند قرن پيش کرده و اسرار قرون وسطي و اندرون صومعهاي در قرن چهاردهم را نشان داده است.
کتاب «آنک نام گل» عنوان رماني است از اومبرتو اکو که نخستينبار در سال 1980 منتشر شد و بيش از ده ميليون نسخه از آن در جهان فروش رفته است.
رمان «آنک نام گل» اثري غني و سرشار از تخيل است. با اين رمان بود که اومبرتو اکو شهرتي جهاني پيدا کرد و از يک نظريهپرداز و مدرس دانشگاه به چهرهاي عمومي تبديل شد.
ژان ژاک آنو، کارگردان فرانسوي، در سال 1986 با اقتباس از رمان «آنک نام گل» فيلمي به همين نام با بازي شون کانري و کريستين اسليتر ساخت که اين فيلم نيز شهرت زيادي دارد.
رمان «آنک نام گل» به لحاظ سبکي و شيوه نگارش بسيار قابل توجه است. اکو به کرات در طول روايت رمان از کتابهاي ديگر نقلقول کرده است. نثر رمان نيز اوزان کليسايي دارد و گويي يک وقايعنگار قرون وسطي اين کتاب را نوشته است.
نثر کتاب «آنک نام گل» نيز مثل اغلب آثار اکو، همراه با طنزي ظريف است و به ابهام روايت کمک ميکند. اکو نام اين کتاب را از يک مصراع شعر لاتين گرفته، شعري که در پايان کتاب آمده stat rosa pristine nomine, nomina nuda tenemus، رُز به نام پيشيناش ماندگار است و ما را جز نامي چند چيزي بهدست نيست.
مروري بر کتاب «آنک نام گل»
اومبرتو اکو در 55 سالگي به سراغ رماننويسي رفت اما با همان اولين رمانش چنان مورد توجه قرار گرفت که گويي رماننويسي کهنهکار و با تجربه است. «آنک نام گل» اولين رمان اکو است که چند ويژگي متمايز و برجسته دارد.
اکو در يکي از کتابهايش که درباره سلايق و شيوههاي رماننويسي خود او است، به طعنه و طنز خود را رماننويسي جوان مينامد. او در کتاب «اعترافات يک رماننويس جوان» به برخي از خصيصههاي رمانهايش اشاره کره از جمله به طنز، هزل، چند ژانري بودن و ارجاعات متعدد. اين ويژگيها در رمانهاي «آنک نام گل»، «بائودولينو» و ديگر رمانهاي اکو ديده ميشود.
کتاب «آنک نام گل» که اولينبار با عنوان «نام گل سرخ» در ايران به شهرت رسيد، رماني است با مولفههاي ژانر پليسي و طنزآميز که در بستري تاريخي روايت شده است. در خود رمان گفته ميشود که اين داستان در واقع نسخهاي خطي است که به زبان معاصر ترجمه شده است.
در بخشي از رمان «آنک نام گل» ميخوانيم: «صبح زيبايي در اواخر نوامبر بود. در خلالِ شب، برف سبکي باريده و زمين را لحاف سردي به ضخامت سه انگشت پوشانده بود. در تاريکي بلافاصله پس از نمازِ ستايش صداي مراسم عشاي رباني را از دهکده داخل دره شنيديم. آنگاه به محض درآمدن آفتاب به طرف کوه راه افتاديم.
همچنان که با مشقت از کورهراه پرشيبي که دور کوه ميپيچيد بالا ميرفتيم، صومعه را ديدم. نه از ديدن ديوارهايي که از همه سو احاطهاش کرده بود و مشابه ديوارهاي ديگري بود که در همه جهان مسيحي ديده ميشد، بلکه از عظمت بنايي که بعد فهميدم همان عمارت است، حيرتزده شدم. بنايي هشتضلعي بود که از دور چهارگوش بهنظر ميرسيد (شکل کاملي که استقامت و تسخيرناپذيري مدينه الهي را به نمايش ميگذارد)، در حاليکه اضلاع جنوبي آن روي زمين مسطح صومعه قرار داشت، اضلاع شمالي انگار از دامنه پرشيب کوه روييده بود، پرتگاهي عمودي که ديوارها به آن متصل بود. بايد بگويم که از زير در بعضي نقاط، صخره انگار با سنگهايي از همان رنگ و جنس امتداد مييافت و سر به آسمان ميکشيد و در نقاطي خاص به برج و باروي قلعه تبديل ميشد».
ماجراهاي رمان «آنک نام گل» با واقعهاي در سال 1327 ميلادي رقم ميخورد. در اين واقعه، فرانسيسيهاي متهم به ارتداد در صومعهاي در ايتاليا جمع شدهاند اما در اينجا هفت قتل عجيب اتفاق افتاده است. قتلهايي که پيدا کردن رازشان در هزارتوهاي کتابخانه صومعه کاري است سخت دشوار حتي اگر از ابزارهايي چون منطق ارسطو، الهيات توماس آکويناس و شهودهاي تجربي راجر بيکن کمک بگيريم.
درباره اومبرتو اکو نويسنده کتاب «آنک نام گل»
اومبرتو اکو، نشانهشناس، زبانشناس، فيلسوف، منتقد ادبي، رماننويس و متخصص قرون وسطي است که در ژانويه سال 1932 در ايتاليا متولد شد. با پايان جنگ جهاني دوم براي تحصيل فلسفه قرون وسطي به دانشگاه بولونيا رفت. او بعدتر از دانشگاه تورينو مدرک دکتري خود را دريافت کرد و در سالهاي متمادي در دانشگاههاي مختلفي به تدريس پرداخت. اکو در دوره پاياني عمرش بيشتر به عنوان داستاننويس شناخته شد و در ايران نيز شهرت عمومي او به واسطه ترجمه آثار داستانياش به وجود آمد اما واقعيت اين است که اکو در وهله اول نشانهشناس و فيلسوف است و او را يکي از مهم ترين زبانشناسان و نشانهشناسان ساختارگرا ميدانند. او از نظريهپردازان و به عبارت بهتر از پايهگذاران نشانهشناسي معاصر است و چند رساله و کتاب مهم و جريانساز در اين عرصه نوشته است. اکو دير شروع به رماننويسي کرد اما با رمانهايي که نوشت نشان داد تا چه حد داستاننويسي چيرهدست است. او در رمانهايش به تلفيقي از ژانرهاي مختلف پرداخته است: از داستان پليسي گرفته تا رمانهاي علمي-تخيلي و داستانهاي پارتيزاني ايتالياي دوران جنگ. در رمانهاي او آشکارا ميتوان رد دانش نظرياش در زمينههاي زبانشناسي و نشانهشناسي و همچنين تخصصاش در تاريخ قرون وسطي را ديد. اولين رمان اکو «آنک نام گل» در سال 1980 منتشر شد و با اين اثر بود که او به عنوان رماننويس به شهرت رسيد. اکو در 19 فوريه 2016 به علت سرطان درگذشت. «بائودولينو»، «آونگ فوکو»، «سرگذشت جامعه سيال»، «گورستان پراگ»، «نشانه: تاريخ و تحليل يک مفهوم»، «تاريخ زيبايي»، «تاريخ زشتي» «نشانهشناسي» از جمله آثار اکو است که به فارسي ترجمه شدهاند.
درباره ترجمه کتاب «آنک نام گل»
کتاب «آنک نام گل» با ترجمه رضا عليزاده در نشر روزنه منتشر شده است.
رضا عليزاده، متولد 1343، مترجم ايراني است. عليزاده در سالهاي اخير آثاري فلسفي و ادبي ترجمه کرده و به خصوص انتخابهاي او در زمينه ترجمه ادبي قابل توجه است. او تحصيل در رشته صنابع خودرو را رها کرد و به عرصه ترجمه وارد شد و کار ترجمه را به شکل جدي از سال 1370 شروع کرد. اولين کتابي که از عليزاده منتشر شد «ماهگرفتگي» اثر ناتانيل هاثورن بود. «ارباب حلقهها»، «قصههاي ناتمام»، «هابيت»، «بائودولينو»، «مرگ»، «فهم فلسفه»، «آونگ فوکو»، «آنک نام گل» و «سفر به انتهاي شب» برخي از ترجمههاي رضا عليزاده هستند.
