کتاب «قصههاي اميرعلي چهار» اثر اميرعلي نبويان
روايتهايي طنزآميز در قالب داستانهاي کوتاه دنبالهدار. کتاب «قصههاي اميرعلي چهار»، بخش پاياني از مجموعه داستانهايي است که ابتدا براي خواندن در يک برنامه تلويزيوني نوشته شدند و سپس در قالب مجموعهاي چهارجلدي منتشر شدند.
مجموعه چهار جلدي «قصههاي اميرعلي» در مجموع بيش از ششصد صفحه داستان کوتاه طنزآميز دنبالهدار را دربرگرفته که در آنها با روايتي همراه با طنز به مسايل اجتماعي، خانوادگي و اخلاقي توجه شده است. اميرعلي نبويان در برنامه تلويزيوني «راديو هفت» داستانهاي کوتاهي ميخواند که با استقبال زيادي از سوي مخاطبان روبرو شده بود و بعدتر بخشي از اين داستانها در کتاب «قصههاي اميرعلي چهار» منتشر شدند.
«قصههاي اميرعلي» مجموعهاي چهار جلدي است که در هر جلد داستانهاي کوتاهي از اميرعلي نبويان منتشر شده است. کتاب «قصههاي اميرعلي چهار» کتاب آخر اين مجموعه است که شامل تعدادي از داستانهايي است که با نگاهي به موضوعات معمولي که ممکن است در زندگي هريک از ما هم اتفاق افتاده باشد نوشته شده است.
داستانهاي کوتاهي که در کتاب «قصههاي اميرعلي چهار» گردآوري شدهاند خوشخوان و هجوآميز با رگههايي از طنزند که از حوادثي ساده قصههايي خواندني به دست دادهاند.
مروري بر کتاب «قصههاي اميرعلي چهار»
داستانهايي که در کتاب «قصههاي اميرعلي چهار» گرد آمدهاند بخش پاياني قصههايي است که در طول سه سال براي برنامه «راديو هفت» نوشته و خوانده شدند. در اين داستانها طنزي را مشاهده ميکنيم که در آنها فقر و لهجه و نژاد و مليت و اعتقاد افراد دستمايه شوخي قرار نگرفته و از اين حيث اين داستانها در عين آنکه طنزآميزند اما وجاهت خود را هم حفظ کردهاند.
کتاب «قصههاي اميرعلي چهار» شامل داستانهاي کوتاهي با راوي اول شخص است که نام راوي همان نام نويسنده است. با اينحال راوي اين داستانها خود اميرعلي نبويان نيست و در واقع داستانهاي اين کتاب اتوبيوگرافيک نيستند و زاييده تخيل نويسندهاند هرچند ممکن است بسياري از حوادث اين داستانها در زندگي واقعي او رخ داده باشند.
کتاب «قصههاي اميرعلي چهار» شامل بيست و دو داستان کوتاه از نبويان با اين عناوين است: «سيزده به در»، «تعطيلات»، «سربازي»، «جراحي زيبايي»، «جوراب»، «هنر نزد ايرانيان بود و بس»، «يخچال عمهخانم»، «حشرات مزاحم»، «زلزله»، «جر زني»، «چپدست سوار بر خر شيطان»، «يادم تو را فراموش»، «دولت مستعجل»، «تحقيق 1»، «تحقيق 2»، «آن مرد آمد»، «هملت بندري»، «جلد دوم منتشر نشده مهران»، «گلدان جناب سرهنگ»، «احضار روح»، «دوستي در مترو» و «قصه آخر».
در بسياري از داستانهاي کتاب «قصههاي اميرعلي چهار» با نگاهي انتقادي به برخي رفتارها و مناسبات اجتماعي همچون نحوه نامگذاريها، خواستگاريها، روابط ميان مربيان و شاگردان و... پرداخته شده و در لايههاي زيرين اين سنتهاي معمولي جامعه، مسايلي چون تحقير کردن و خودمطلقپنداري و لاف زدن و مواردي از اين دست مطرح شده است. اما طنزي که در داستانهاي کتاب «قصههاي اميرعلي چهار» وجود دارد باعث شده وجه انتقادي داستانها تلطيف شود.
کتاب «قصههاي اميرعلي چهار» دو مقدمه دارد که يکي توسط مسعود فروتن نوشته شده و ديگري متني است که ناشر اين مجموعهي چهارجلدي نوشته است. اميرعلي نبويان اولينبار توسط مسعود فروتن به تيم سازنده برنامه «راديو هفت» معرفي ميشود و به اين ترتيب او نيز به نوعي در شکلگيري اين مجموعه داستان نقش داشته است. فروتن در مقدمه کوتاهش به اين نکته اشاره کرده که نبويان خوب مينويسد و خوب ميخواند و حافظهاي درخشان دارد و نوشتههايش کشف تازهاي است از دنيايي که امروز را ميسازد.
ناشر کتاب نيز در بخش پاياني اين مجموعه يعني در کتاب «قصههاي اميرعلي چهار» مقدمهاي، با عنوان «اشارتي به نکتههاي ادبي و آموزههاي اخلاقي قصههاي اميرعلي» نوشته، و در آن به برخي از ويژگيهاي اصلي اين داستانها اشاره کرده است. ناشر در مقدمهاش ميگويد اين داستانها همگي حاصل آن چيزهايي است که نويسنده در اطرافش ديده و شنيده و با آنها زيسته است؛ در جامعه اطرافش، در خانوادههاي دور و برش، در مدارس و آموزشگاههاي شهرش و در دوستان و آشنايان دور و نزديکش.
در ادامه مقدمه ناشرِ کتابِ «قصههاي اميرعلي چهار» به يک ويژگي ديگر اين داستانها هم اشاره شده و آن تنوع مضموني قصهها است: «نکته ادبي مهم که بارقهاي از خلاقيت در آن نهفته، اين است که شخصيتهاي قصههاي اميرعلي معدودند و محدود، اما سوژههايي که همين آدمهاي کمتعداد، و اميرعلي نيز، با آن درگيرند و نويسنده هم به خوبي آنها را شکار کرده، بسيار متنوع است لذاست که قصهها نه تنها خستهکننده نيست بلکه بسيار گيراست و دلچسب، و نه تنها از خواندن داستانهايي با شخصيتهاي تکراري ملول نميشويد بلکه دوست داريد مکرر در مکرر، دوباره و چندباره، آنها را بخوانيد و باز هم بخوانيد. چرا؟ چون هم نحوه طرح مسائل و رويکرد بدانها بديع و در نوع خود بينظير يا کمنظير است و هم، ماجراي خود داستانها متنوع است؛ علاوه بر اينها، انتخاب عنوان قصهها نيز فوقالعاده است و درخشان، خصوصا در جلدهاي سوم و چهارم.»
خود نبويان در مقدمه جلد اول «قصههاي اميرعلي» با اشاره به مايههاي هجوآميز داستانها، سن و سال شخصيت راوي، فرم نگارش و دايره واژگانش نوشته که داستانها حالوهوايي «شبه پاروديک» به خود گرفتهاند و در ادامه به يکي از دغدغههايش در نوشتن اين داستانها اشاره کرده که به فاصله ميان متولدين دهه پنجاه و سالهاي ابتايي دهه شصت با متولدين دهه هفتاد مربوط است. نبويان با نوشتن اين داستانها که بخشي از آنها در کتاب «قصههاي اميرعلي چهار» منتشر شدهاند به نوعي تلاش کرده فاصلهاي را بردارد که مانع شکلگيري گفتوگو ميان افرادي که فاصله سني زيادي با هم ندارند شده و خودش ميگويد اگر آدمهاي اين دو شبه نسلِ از هم دور افتاده با راوي يعني اميرعليِ قصه، احساس نزديکي کنند او به آرزويش رسيده است. براي همين او شخصيت اصلي داستان را چند سال کوچکتر از خودش انتخاب کرده و ميگويد با اين کار روي لبه تيغ آن لجام گسيختگي و تحجر يادشده گام برداشته است.
کتاب «قصههاي اميرعلي چهار» نوشته اميرعلي نبويان در نشر نقش و نگار منتشر شده است.
درباره اميرعلي نبويان نويسنده کتاب «قصههاي اميرعلي چهار»
اميرعلي نبويان، متولد 1359 در آمل، مجري، بازيگر و داستاننويس ايراني است. نبويان در رشته مهندسي برق در دانشگاه صنعتي مازندران تحصيل کرده است. او به عنوان مجري و بازيگر شناخته ميشود اما علاوه بر اين، داستاننويس هم است و تاکنون چندين کتاب به چاپ رسانده است. مجموعه چهارجلدي «قصههاي اميرعلي»، «کان لم يکن» و نيز نمايشنامهاي با عنوان «شهر غصه» از آثار نبويان است.
