درک یک پایان

رمان «درک یک پایان»، اثر جولین بارنز
«درک یک پایان»، با عنوان اصلی The Sense of an Ending، اثر جولین بارنز، رمانی درباره خاطره و فراموشی و فریبکاری‌های حافظه در رَوَندِ یادآوریِ گذشته است؛ رمانی که حافظه و کارکرد آن را به پرسش می‌کشد و نیز به موضوع تأثیر گذشته بر زندگی اکنون انسان می‌پردازد. به راستی حافظه چقدر به رویدادهای گذشته وفادار است؟ این رویدادها چقدر در حافظه به همان صورت و ترتیبی که واقعا رخ داده‌اند باقی می‌مانند و تا چه حد دستخوش تغییر و تحریف می‌شوند و کسی که گذشته را به یاد می‌آورد چقدر آن را در حافظه‌اش دستکاری می‌کند و چقدر همین حافظه دستکاری‌شده نامطمئن را مبنای روایت خاطرات خود قرار می‌دهد و دیگر اینکه وقایع گذشته چه تأثیری بر حالِ آدمها می‌گذارد؟ اینها پرسشهایی است که جولین بارنز در رمان «درک یک پایان» خواننده را با آنها درگیر می‌کند.
«درک یک پایان» از آثار مهم و مطرح جولین بارنز است. متن اصلی این رمان در سال 2011 منتشر شد و جایزه «من بوکر» و جایزه ادبیات فرانسه را برای نویسنده‌اش به ارمغان آورده است.

مروری بر رمان «درک یک پایان»
«درک یک پایان» شرح خاطراتی است که شخصی سالخورده از نوجوانی‌اش به یاد می‌آورد. تونی وبستر، راوی این رمان، در دوران سالخوردگی به یاد می‌آورد که در نوجوانی با چند نفر از دوستانش عهد بسته بوده‌اند، به نشان تحکیم دوستی، ساعتهایشان را به شکلی نامتعارف به مچ دستشان ببندند. یکی از دوستان اما به این عهد وفا نمی‌کرده و این دوست رقیب عشقی تونی هم بوده و دلبسته دختری که او نیز عاشق‌اش بوده است. سالها بعد از آن دوره، وقتی که آن دوست دیگر خودکشی کرده است، تونی دفترچه خاطرات به جا مانده از او را می‌خواند.
تونی نوجوانی و ماجرای عاشقانه‌اش را به یاد می‌آورد و نقل می‌کند و در عین حال یادآور می‌شود که اعتمادی به آنچه که از حافظه‌اش نقل می‌کند نیست و حتی بعضی از آنچه را که به یاد می‌آورد اصلاً ندیده است. بارنز این گونه و در هیأت چنین داستانی مخاطبش را به تشکیک در کارکرد حافظه فرامی‌خواند و نشان می‌دهد که به آنچه خاطره از گذشته به ما می‌گوید هیچ اعتمادی نیست و گذشته را نمی‌توان از خلال خاطرات، آن گونه که واقعاً رخ داده است، بازسازی کرد. «درک یک پایان» رمانی است که مخاطب خود را به تأمل در مفهوم زمان و گذشته و حافظه فرامی‌خواند. در بخشی از این رمان می‌خوانید: «ما در زمان به سر می‌بریم – زمان ما را در خود می‌گیرد و شکل می‌دهد – اما من هیچ‌گاه احساس نکرده‌ام که زمان را چندان خوب می‌فهمم. و مقصودم نظریه‌های مربوط به چگونگی پیچش و بازگشت زمان، یا امکان وجود آن به شکل‌های موازی در جای دیگر نیست. نه، منظورم زمان عادی‌ست، زمان روزمره، که به شهادت ساعت دیواری و ساعت مچی ما، منظم می‌گذرد؛ تیک تاک، تیک تاک. چیزی موجه‌تر از عقربه ثانیه‌شمار سراغ دارید؟ و با وجود این، کوچک‌ترین لذت یا کوچک‌ترین درد کافی‌ست تا انعطاف‌پذیری زمان را به ما بیاموزد. برخی هیجان‌ها به زمان شتاب می‌بخشند، بعضی آن را کُند می‌کنند؛ و گاه نیز زمان گویی غیبش می‌زند – تا دم واپسین که به‌راستی ناپدید می‌شود تا دیگر بازنگردد. من آنقدرها دلبسته دوران مدرسه‌ام نیستم و حسرت آن روزها را نمی‌خورم. اما در مدرسه بود که همه‌چیز آغاز شد، پس ناگزیر باید به عقب برگردم و نگاهی به چند حادثه بیندازم که حالا به صورت حکایت واقعی درآمده‌اند، به صورت خاطره‌هایی شبیه به واقع که زمان آنها را تغییر شکل داده و به قطعیت مبدل کرده است.»

درباره جولین بارنز، نویسنده رمان «درک یک پایان»
جولین بارنز (Julian Barnes)، متولد 1946، داستان‌نویس، منتقد ادبی، جستارنویس، روزنامه‌نگار و مترجم انگلیسی است. پدر و مادر بارنز هردو معلم زبان فرانسه بوده‌اند و خود او از شیفتگان فرهنگ و ادبیات فرانسه است. بارنز دارای لیسانس زبان‌های جدید از دانشگاه آکسفورد است و مدتی هم در مؤسسه لغت‌نامه آکسفورد به عنوان فرهنگ‌نویس مشغول به کار بوده است. مدتی هم به روزنامه‌نگاری پرداخته و به عنوان سردبیر و منتقد ادبی در نشریات کار کرده و در نشریاتی چون «نیو استیتسمن» و «آبزِروِر» نقد ادبی نوشته است. جولین بارنز داستان جنایی هم نوشته و این داستان‌ها را با اسم مستعار دان کوانا، که نام همسرِ درگذشته‌اش بوده، منتشر کرده است. او همچنین کتابی را از آلفونس دوده، نویسنده فرانسوی، و مجموعه کارتون‌های فولکر کریگل را از آلمانی به انگلیسی ترجمه کرده است.
«طوطی فلوبر»، «هیاهوی زمان» و «آرتور و جرج» از دیگر آثار داستانی ترجمه‌شده جولین بارنز به زبان فارسی است.

درباره ترجمه فارسی رمان «درک یک پایان»
رمان «درک یک پایان» را حسن کامشاد به زبان فارسی ترجمه کرده است. این ترجمه، به همراه ترجمه گفت‌وگویی که شمسی عصار (شوشا گاپی) با جولین بارنز انجام داده، در نشر نو منتشر شده است. حسن کامشاد، متولد 1304 در اصفهان، از مترجمان و پژوهشگران صاحبنامِ ایرانی است. کامشاد فارغ‌التحصیل رشته حقوق از دانشگاه تهران و نیز دارای دکتری زبان و ادبیات فارسی از دانشگاه کمبریج انگلستان است. او در زمانی که، به واسطه ابراهیم گلستان، از جانب پروفسور روبن لیوی برای تدریس زبان فارسی به دانشگاه کمبریج رفته بود، دکترای خود را نیز در همین دانشگاه گرفت. کامشاد به مدت یک سال نیز به عنوان استاد مهمان در دانشگاه UCLA امریکا به تدریس زبان فارسی پرداخته است. کامشاد در ایران کارمند شرکت نفت و مدتی هم از اعضای حزب توده ایران بوده است. در زمان عضویت در حزب توده از جانب این حزب، به همراه پنج تن از کارگران شرکت نفت، برای شرکت در کنگره صلح جهانی به وین فرستاده شد. در این کنگره بزرگانی چون دیمیتری شوستاکوویچ، ناظم حکمت، پابلو نرودا و ژان پل سارتر حضور داشتند. از ترجمه‌های او می‌توان به «دنیای سوفی»، «تاریخ چیست؟» و «ایران: برآمدن رضاخان، برافتادن قاجار و نقش انگلیسیها» اشاره کرد. «حدیث نفس: خاطرات رسته از فراموشی» و «پایه‌گذاران نثر جدید فارسی» هم از جمله تألیفات اوست.
از رمان «درک یک پایان» ترجمه دیگری نیز، با عنوان «حس یک پایان»، در نشر روزگار منتشر شده که مترجم آن احسان فغانی است.

رتبه رمان «درک یک پایان» در گودریدز: 3/72 از 5