فریدون رهنما

فریدون رهنما، متولد 1309 در تهران و درگذشته به سال 1354، شاعر، منتقد و فیلمساز ایرانی بود. او از مدافعان حرکت‌های نوآورانه و آوانگارد در سینما و تئاتر و ادبیات بود و در معرفی شعر مدرن به جامعۀ ادبی ایران، در دهه‌های 1330 و 1340 خورشیدی، نقشی مهم داشت. از فریدون رهنما، به‌عنوان کارگردان، تنها سه فیلم به‌جا مانده است که از جملۀ آن‌ها می‌توان به فیلم داستانی «سیاوش در تخت جمشید» اشاره کرد؛ فیلمی که گرچه در ایران با واکنش‌هایی اغلب منفی مواجه شد، اما برخی چهره‌های مطرح غربی نظیر هانری لانگلوا و هانری کربن آن را ستودند و این فیلم جایزۀ ژان اپستاین برای پیشبرد زبان سینما را از جشنوارۀ لوکارنو گرفت. از فریدون رهنما تألیفاتی هم در حوزۀ سینما به‌جا مانده که از جملۀ آن‌ها می‌توان به کتاب «واقعیت‌گرایی فیلم» اشاره کرد. او اولین کسی بود که برای اصطلاحات سینمایی معادل‌هایی فارسی پیشنهاد کرد. از جملۀ این معادل‌ها می‌توان به «نمای درشت» به‌جای «کلوزآپ» و «نمای دور» به‌جای «لانگ شات» اشاره کرد. رهنما در ایجاد بخش پژوهش و مستند تلویزیون ملی ایران، تأسیس مدرسۀ عالی تلویزیون و سینما و جریان سینمای آزاد نیز نقشی مهم ایفا کرد. او بخش مستندسازی و پژوهش درمورد ایران‌زمین را در تلویزیون راه‌اندازی کرد و فیلمسازانی چون ناصر تقوایی و محمدرضا اصلانی اولین فیلم‌های خود را در همین بخش و زیر نظر فریدون رهنما ساختند. از فریدون رهنما چند دفتر شعر به زبان فرانسه و یک دفتر شعر هم، به نام «هیچ»، به زبان فارسی منتشر شده است. متن فارسی تعدادی از شعرهای فرانسوی رهنما به‌ترجمۀ خواهرش، فریده رهنما، در کتابی با عنوان «گذشته مرگ نیست نقاب نیست گندم است لاله است و جان» منتشر شده است. فریدون رهنما عمر کوتاهی داشت. او در سال 1354، در چهل‌وپنج‌سالگی، براثر بیماری مغزی در پاریس درگذشت.