احمد کسروی

سید احمد حُکم‌آبادی تبریزی، متولد 1269 در تبریز و درگذشته به سال 1324، که بعدها نام خانوادگی‌اش را کسروی گذاشت و به نام احمد کسروی شهرت یافت، مورخ، زبان‌شناس، روزنامه‌نگار، پژوهشگر، اندیشمند، استاد دانشگاه و حقوقدان ایرانی بود. کسروی از مورخان و پژوهشگران برجسته و از متفکران جنجال‌برانگیز ایران معاصر است. دو کتاب «تاریخ مشروطۀ ایران» و «تاریخ هیجده‌سالۀ آذربایجان» او از منابع مهم دربارۀ جنبش مشروطیت ایران هستند. دیدگاه‌های نقادانۀ کسروی دربارۀ وجوه مختلف فرهنگ ایران با مخالفت‌ها و انتقادات بسیاری روبه‌رو بود و بعضی از این دیدگاه‌ها واکنش‌هایی شدید برانگیخت. مبارزه با عقب‌ماندگی فکری و علمی، نقد خرافه‌گرایی و وضعیت زندگی و آداب و رسوم اجتماعی مردم ایران و روشنگری در تمام وجوه زندگی از دغدغه‌های اصلی کسروی بود. او در دوران حکومت پهلوی جنبشی موسوم به «پاک‌دینی» را بنیان گذاشت که هدف آن ساختن یک هویت ایرانی سکولار بود. از آثار احمد کسروی به‌جز دو کتاب «تاریخ مشروطۀ ایران» و «تاریخ هیجده‌سالۀ آذربایجان» که به آن‌ها اشاره شد، می‌توان به کتاب‌های «شهریاران گمنام» و «تاریخ پانصدسالۀ خوزستان» اشاره کرد. کسروی در زمینۀ زبان آذری نیز تحقیقات ارزنده‌ای انجام داد. او دانش وسیعی در حوزۀ زبانشناسی داشت و واژه‌های زیادی را احیاء و خلق کرد که پاره‌ای از آن‌ها در زبان گفتاری و نوشتاری فارسی‌زبانان رواج یافت. در روزنامه‌نگاری هم دستی داشت. انتشار ماهنامه‌ای به نام «پیمان»، روزنامه‌ای به نام «پرچم» و دو نشریه به نام‌های «پرچم هفتگی» و «پرچم نیمه‌ماهه» ماحصل فعالیت‌های کسروی در عرصۀ روزنامه‌نگاری‌اند. او همچنین استاد حقوق دانشگاه تهران بود و مدتی نیز به کار وکالت و قضاوت پرداخت. احمد کسروی عمر کوتاهی داشت. او در سال 1324 درحالی‌که پنجاه‌وپنج‌ سال بیشتر نداشت، در اتاق بازپرسی ساختمان کاخ دادگستری تهران به‌ ضرب گلوله و بیست‌وهفت ضربه چاقو به قتل رسید.