بزرگ علوی

سید مجتبی آقابزرگ علوی، معروف به بزرگ علوی و آقابزرگ علوی، متولد 1282 در تهران و درگذشته به سال 1375، داستان‌نویس، روزنامه‌نگار، مترجم، محقق، مورخ ادبی، فرهنگ‌‌‌‌نویس، استاد دانشگاه و فعال سیاسی ایرانی ساکن آلمان بود. او، در کنار نویسندگانی چون محمدعلی جمالزاده، صادق هدایت و صادق چوبک، یکی از بنیانگذاران و پدران داستان‌نویسی نوین ایران است. علوی همچنین از بنیانگذارن حزب تودة ایران است. علوی در خانواده‌ای مشروطه‌خواه در تهران متولد شد. پدرش تاجر و فعال سیاسی و عضو حزب دموکرات ایران بود. علوی در جوانی همراه برادرش به آلمان رفت و در آنجا به تحصیل پرداخت. به ایران که برگشت معلم شد. در ایران با صادق هدایت و گروهی دیگر از ادبای نوآور و نوجو آشنا شد و اینها در کنار هم گروهی موسوم به «ربعه» را تشکیل دادند و به مخالفت با ادبای سنتی و طرفداری از نوآوری در ادبیات ایران پرداختند. در دورة پهلوی اول و در جریان دستگیری گروه سوسیالیستی «پنجاه و سه نفر» علوی هم، که از اعضای این گروه بود، دستگیر شد و به زندان افتاد. پس از آزادی از زندان در تشکیل حزب تودۀ ایران مشارکت کرد. با وقوع کودتای 28 مرداد 1332 و دستگیری اعضای حزب توده، علوی به آلمان پناهنده شد. بعد از انقلاب 1357 برای مدت کوتاهی به ایران برگشت و بعد دوباره به آلمان رفت. علوی بین سالهای 1952 تا 1978 میلادی استاد زبان و ادبیات فارسی در دانشگاه هومبولت آلمان بود. علوی در بعضی آثارش، از جمله رمان «چشمهایش»، ماهرانه از شگردهای داستانهای پلیسی – معمایی استفاده کرده است. رمان «چشمهایش» و داستان کوتاه «گیله‌مرد»، که در مجموعه داستان «نامه‌ها» چاپ شده، از معروف‌ترین و مهمترین آثار بزرگ علوی هستند. از دیگر آثار داستانی او می‌توان به مجموعه داستان‌های «چمدان» و «ورق‌پاره‌های زندان» اشاره کرد.