داریوش مهرجویی

داریوش مهرجویی، متولد 1318 در تهران و درگذشته به سال 1402، فیلمساز، نویسنده و مترجم ایرانی بود. مهرجویی یکی از سرآمدان و چهره‌های شاخص موج نوِ سینمای ایران، از بنیانگذاران کانون سینماگران پیشرو و از اولین کارگردانانی است که در جهانی‌شدن سینمای ایران و حضور فیلم‌های ایرانی در جشنواره‌های خارجی ایفای نقش کردند. او همچنین، طبق یک نظرسنجیِ انجام‌شده در سال 1383، با خلق هفت شخصیت سینمایی، خالق بیشترین شخصیت سینمایی ماندگار در سینمای ایران است. از بین این هفت شخصیت، حمید هامون، شخصیت اصلی فیلم «هامون»، را ماندگارترین شخصیت سینمایی تاریخ سینمای ایران دانسته‌اند. دومین فیلم داریوش مهرجویی، یعنی فیلم «گاو»، از نخستین فیلم‌های موج نوِ سینمای ایران است؛ فیلمی که براساس قصه‌ای از کتاب «عزاداران بَیَل» غلامحسین ساعدی ساخته شد. فقر و زندگی تهیدستان و حاشیه‌نشینان، هویت و از خودبیگانگی و دلهره‌ها و دغدغه‌های وجودی و اگزیستانسیالیستی، زندگی طبقۀ متوسط شهرنشین و مسائل و بحران‌های فردی و عاطفی و اجتماعی این طبقه و مواجهه و تلاقیِ سنت و مدرنیسم از مضامین اصلی فیلم‌های داریوش مهرجویی هستند. به‌جز فیلم‌های «گاو» و «هامون»، که به آن‌ها اشاره شد، از دیگر آثار سینمایی داریوش مهرجویی می‌توان به فیلم‌های «دایرۀ مینا»، «پستچی»، «اجاره‌نشین‌ها»، «سارا»، «میکس» و «مهمان مامان» اشاره کرد. مهرجویی، علاوه بر فیلمسازی، کارهایی هم در حوزۀ رمان‌نویسی و ترجمه انجام داده و کتابی هم دربارۀ داستایفسکی، با عنوان «روشنفکران رذل و مفتش بزرگ»، نوشته و منتشر کرده است. از رمان‌های داریوش مهرجویی می‌توان به «آن رسید لعنتی» و «سفر به سرزمین فرشتگان» و از ترجمه‌های او می‌توان به کتاب‌های «بُعد زیباشناختی» و «جهان هولوگرافیک» اشاره کرد. داریوش مهرجویی و همسرش، وحیده محمدی‌فر، در سال 1402 در خانۀ ویلایی‌شان در مشکین‌دشت کشته شدند.