پروین اعتصامی

رخشنده اعتصامی، مشهور به پروین اعتصامی، متولد 1285 در تبریز و درگذشته به سال 1320، شاعر ایرانی بود. او فرزند یوسف اعتصام‌الملک، نویسنده و ناشر و مترجم ایرانی، بود. از پروین اعتصامی به‌عنوان «مشهورترین شاعر زن ایران» یاد شده است. شهرت اعتصامی بیش از هرچیز به‌خاطر کاربرد فراوان مناظره در اشعار اوست. تمثیل و شخصیت‌بخشی از دیگر شاخصه‌های سبکی شعر پروین اعتصامی هستند. اشعار او در قالب‌های مثنوی، قطعه و قصیده‌اند. مهر عمیق به پدر، شوق دانش‌آموختن، دفاع از حقوق زنان و ظلم‌ستیزی از مضامین اصلی اشعار پروین اعتصامی هستند. حقوق زنان و بی‌توجهی به این حقوق در ایران، آن‌چنان برای پروین اعتصامی اهمیت داشت که او در سخنرانی جشن فارغ‌التحصیلی‌اش، که به «اعلامیۀ زن و تاریخ» معروف است، به همین موضوع پرداخت و از ظلمی که مردان از ابتدای پیدایش تمدن‌ها به زنان روا داشته‌اند سخن گفت و نیز از اصلاح این رفتار ظالمانه در اروپا و بی‌سوادی و بی‌خبری زنان ایران در قیاس با زنان اروپایی. پروین اعتصامی مدتی هم مدیر کتابخانۀ دانشسرای عالی بود. در سال 1315 به او مدال درجه سۀ لیاقت اهدا شد اما اعتصامی آن را نپذیرفت. او همچنین از پذیرش پیشنهاد رضاشاه، برای تدریس ملکه و ولیعهد، سرباز زد چون این کار را خلاف عقاید استبدادستیزانه‌اش می‌دانست. پروین اعتصامی عمری کوتاه داشت. او در سال 1320، در سی‌وچهارسالگی، براثر بیماری حصبه درگذشت. از اشعار معروف پروین اعتصامی می‌توان به «در تعزیت پدر»، «اشک یتیم»، «آرزوی پرواز»، «متاع جوانی» و «زن در ایران» اشاره کرد. به نام پروین اعتصامی یک جایزۀ ادبی و یک جشنوارۀ سینمایی در ایران برگزار می‌شود که هردو ویژۀ زنان هستند.