آیسخولوس

آیسخولوس (Αἰσχύλος)، متولد حدود سال 525 و درگذشته در حدود سال 456 پیش از میلاد، نمایشنامه‌نویس یونانی بود. او اولین تراژدی‌نویس یونان باستان و یکی از بزرگترین چهره‌های تاریخ ادبیات نمایشی است. آثار آیسخولوس اساس شکل‌گیری دانش آکادمیک دربارۀ تراژدی هستند و درک تراژدی یونان باستان عمدتاً برپایۀ استنباط‌هایی است که از خواندن نمایشنامه‌های باقیمانده از او به‌دست آمده است. ارسطو از آیسخولوس به‌عنوان نمایشنامه‌نویسی یاد می‌کند که تعداد شخصیت‌ها را در تئاتر گسترش داد و نیز بین آن‌ها کشمکش و درگیری به‌وجود آورد. آیسخولوس همچنین احتمالاً اولین نمایشنامه‌نویسی‌ست که نمایشنامه‌هایی را به‌صورت سه‌گانه نوشته و ارائه داده است. آثار نمایشی آیسخولوس بین هفتاد تا نَوَد نمایشنامه تخمین زده شده است. از این تعدادِ احتمالی اما فقط هفت نمایشنامه، به‌صورت کامل، به‌جا مانده که عبارتند از: «آگاممنون»، «نیازآوران»، «الاهگان انتقام»، «پرومتئوس در بند»، «هفت دشمن تبس»، «پارسیان» و «پناه‌جویان». البته برخی پژوهشگران حدس زده‌اند که از بین این هفت اثر، نمایشنامۀ «پرومتئوس در بند» نه از آنِ آیسخولوس، بلکه از آنِ پسر او، ائوفوریون، باشد. آیسخولوس سرباز هم بود و در نبردهای ماراتن و سالامیس، که اولی در زمان پادشاهی داریوش اول و دومی در زمان پادشاهی خشایارشا بر ایران میان ایرانیان و یونانیان درگرفت، شرکت داشت. او نمایشنامۀ «پارسیان» را تحت تأثیر دومین حملۀ ایرانیان به یونان نوشت. این نمایشنامه از معدود تراژدی‌های کلاسیک یونانی است که در آن به وقایع معاصر پرداخته شده است. گفتنی‌ست که بر نوشتۀ روی سنگ قبر آیسخولوس به حضور او در جنگ‌های ماراتن و سالامیس و دلیری‌اش‌ در میدان جنگ اشاره شده اما از موفقیتش به‌عنوان یک نمایشنامه‌نویس یادی نشده است.