تئوری بنیادی موسیقی
پرویز منصوری
کارنامه
دسته بندی: موسیقی
| کد آیتم: |
115936 |
| بارکد: |
9789644310072 |
| سال انتشار: |
1403 |
| نوبت چاپ: |
104 |
| تعداد صفحات: |
324 |
| نوع جلد: |
شومیز |
| قطع: |
وزیری |
کتاب «تئوري بُنيادي موسيقي»، اثر پرويز منصوري
کتاب «تئوري بُنيادي موسيقي»، اثر پرويز منصوري، کتابي است علمي در توضيح اصطلاحات و مفاهيم پايهاي و فنّي و تخصصي مربوط به موسيقي. اين کتاب مشهورترين اثر تأليفي پرويز منصوري در زمين? موسيقي است و از زمان نخستين چاپ آن در سال 1370 خورشيدي تا کنون بيش از هفتاد بار تجديد چاپ شده است.
«تئوري بُنيادي موسيقي» هم کتابي کارآمد براي استادان و دانشجويان موسيقي است و هم کساني را که از موسيقي چيز زيادي نميدانند اما علاقهمندند که بدانند، به کار ميآيد. پرويز منصوري اين کتاب را با اين هدف نوشته است که تئوري موسيقي را، بهعنوان محصول تجرب? استادان گذشته، به مخاطباني که ميخواهند، جدا از لذتبردن از شنيدن موسيقي، از جزئيات و ويژگيهاي تکنيکي و مباني آن نيز سردرآورند توضيح دهد و همچنين پشتوانهاي نظري براي کساني که خود بهطور تخصصي در کارِ موسيقياند فراهم آورد. «تئوري بُنيادي موسيقي»، چنانکه نويسنده خود در پيشگفتار آن توضيح داده است، حکم نوعي خودآموز موسيقي را دارد و به نحوي نوشته شده که خواننده را از مراجعه به استاد بينياز کند.
منصوري در پيشگفتار کتاب دربارة طيف مخاطبان آن مينويسد: «بناي نگارش اين کتاب بر اين پايه نهاده شده است که همه، از استاد موسيقي گرفته تا خوانندهاي که کمترين دانشي از موسيقي ندارد، بتوانند از آن بهرهمند شوند، ولي البته شرط خوانندة ناآشنا اين است که گذشته از هوش متوسط علاق? موشکافانهاي هم به فراگرفتن پيچيدگيهاي تئوري موسيقي همراه با پشتکار فراوان داشته باشد. از سوي ديگر، نويسنده خوانندهاي را هم در نظر داشته است که فراگيري موسيقي را تا مراحل عاليتر، و حتي مرحل? استادي، پيموده ولي در ميان راه گسستگيهايي برايش پيش آمده و درکِ برخي نکتهها يا پيونددادن برخي مطالب را کم يا بيش مهمل گذاشته و به دست فراموشي سپرده است.»
نخستين چاپ کتاب «تئوري بُنيادي موسيقي» را انتشارات چاووش منتشر کرد، اما ناشر آن از چاپ دوم به بعد و تا امروز نشر کارنامه بوده است. «تئوري بُنيادي موسيقي» در سال 1371 خورشيدي بهعنوان کتاب برگزيده سال انتخاب شد.
مروري بر کتاب «تئوري بُنيادي موسيقي»
بر پيشاني پيشگفتار کتاب «تئوري بُنيادي موسيقي» اين عبارت از «فاوست» گوته نقل شده است که: «دوست من، تئوري خاکستري است، اما درخت جاودان زندگي سبز است.» اين عبارت نشان از اولويت عمل بر نظريه دارد و بيانگر اين است که تجرب? عملي در هرچيز مهمتر از آموزههاي تئوريک است. با اينهمه پرويز منصوري پس از آوردن اين عبارت از «فاوست» توضيح ميدهد که چرا تئوري مهم است و نسبت تئوري با عمل چه نسبتي است و چرا بايد تئوري آموخت و آموختن تئوري چگونه ميتواند به ما کمک کند که در عرصههاي مختلف بهتر عمل کنيم.
منصوري در تعريف تئوري و نسبت آن با عمل و ضرورت يادگيري تئوري، ضرورتي که کتاب بر اساس آن نوشته شده، مينويسد: «تئوري چکيده تجربه و عمل است، معرفت بر انبوه جنبههاي گوناگون واقعيت است، نتيج? بررسي نظام دروني پديدهها، و رهيافت به قانونمندي آنهاست؛ پس بهکاربردن تئوري در واقع چيزي جز سود جستن از زندگي و عمل گذشته نيست. گاهي بهنظر ميرسد که تئوري و عمل در تعارض با يکديگر قرار دارند، ولي خود اين تعارض نيز بخشي از روند زندگي است؛ اين دو يکديگر را تکميل ميکنند، چنان که ناديده گرفتن يا دست کم گرفتن يکي از آنها – چه در علم و چه در هنر – در نهايت براي سرسبزي و باروري درخت زندگي زيانبار است.»
کتاب «تئوري بُنيادي موسيقي» از پيشگفتار، بخشي با عنوان سرآغاز، توضيحي درباره مشخصههاي صدا از نظر موسيقايي، دوازده فصل و بخشي با عنوان «پيافزود» تشکيل شده است. در اين کتاب علاوه بر توضيح مفاهيم تئوريک موسيقي تا آنجا که امکانپذير بوده به سير تحول اين مفاهيم نيز اشاره شده است. فصلهاي دوازدهگان? کتاب «تئوري بُنيادي موسيقي» عبارتند از: «نشانههاي اولي? خط موسيقي»، «تأکيد و وزن»، «فاصله (1)»، «گام و توناليته»، «فاصله (2)»، «قواعد نتنويسي»، «حامل و تاريخچ? آن»، «مُدهاي کليسا»، «وزنهاي دشوارتر»، «تکميل خط موسيقي، نشانههاي ديگر»، «آکوردشناسي» و «سرآغاز هارموني».
نام نتها، شکلهاي نتنويسي در قديم، وزنخواني، سنکوپ، معناي فاصله در موسيقي، درستنويسي خط موسيقي، موسيقي در يونان باستان، موسيقي در قرون وسطي، شستيهاي پيانو و نام نتها به زبانهاي مختلف از جمله موضوعات و مباحثي هستند که در فصلهاي مختلف کتاب «تئوري بُنيادي موسيقي» به آنها پرداخته شده است. در پايان هر فصل تمرينهايي ارائه شده و علاوه بر اين، بين بعضي از فصلها هم پرسش و تمرين گنجانده شده است. بخش پيافزود کتاب نيز شامل توضيح برخي از اصطلاحات و مفاهيم مهم موسيقي است.
درباره پرويز منصوري، نويسنده کتاب «تئوري بنيادي موسيقي»
پرويز منصور، متولد 1303 در همدان و درگذشته به سال 1390 در وين اتريش، موسيقيدان ايراني و مدرس و پژوهشگر و منتقد و نويسنده و مترجم حوزه موسيقي بود. منصوري زماني که در ايران بود در هنرستانهاي موسيقي تهران تدريس ميکرد، اما از دورهاي به بعد از ايران رفت و ساکن اتريش شد و حدود سي سال پاياني عمر خود را در آن کشور زندگي کرد. او در زمينههاي مختلف مربوط به موسيقي، از جامعهشناسي موسيقي تا سازشناسي و ...، قلم ميزد.
«سازشناسي» و «هارموني تحليلي» دو کتاب تأليفي ديگر منصوري در زمين? موسيقي هستند. او کتابهايي را هم در اين زمينه ترجمه کرده که عبارتند از: «چگونه از موسيقي لذت ببريم»، «اصول سازبندي ارکستر (ارکستراسيون)» و «دعوت به شنيدن».
رتب? کتاب «تئوري بُنيادي موسيقي» در گودريدز: 04/4 از 5.