سفر به مرکز زمین

رمان «سفر به مرکز زمین» اثر ژول ورن
یک رمان علمی ـ تخیلی کلاسیک از نویسنده‌ای که او را پدر ژانر علمی ـ تخیلی می‌دانند. رمان «سفر به مرکز زمین»، با عنوان اصلی Voyage au centre de la Terre، از معروف‌ترین و محبوب‌ترین آثار ژول ورن و اثری همچنان جذاب و خواندنی برای علاقمندان رمان‌های ماجراجویانه و علمی ـ تخیلی است.
در رمان «سفر به مرکز زمین» همراه شخصیت‌های این رمان به اعماق زمین سفر می‌کنیم و با عجایب و غرایبی مواجه می‌شویم که ژول ورن در این سفر برای ما و قهرمانان این رمان تدارک دیده است.
متن اصلی رمان «سفر به مرکز زمین» اولین بار در سال 1864 به زبان فرانسه منتشر شد و سه سال بعد، یعنی در سال 1867، ویرایش دوم آن به چاپ رسید.
رمان «سفر به مرکز زمین» دستمایۀ انواع اقتباس‌های سینمایی و تلویزیونی و رادیویی قرار گرفته و براساس آن انیمیشن و بازی ویدئویی نیز ساخته شده است. قدیمی‌ترین اقتباس سینمایی از این رمان، اقتباسی به‌کارگردانی هنری لِوین است که جیمز میسون در آن بازی کرده است.

مروری بر رمان «سفر به مرکز زمین»
ژول ورن در رمان «سفر به مرکز زمین» ماجرای پروفسوری به نام لیدن‌بروک را روایت می‌کند که معتقد است می‌شود از طریق بعضی مجراهای آتشفشانی به مرکز زمین رسید. او با این باور، به همراه برادرزاده‌اش و کسی به نام هانس که راهنمای آن‌هاست، راهی سفری پرخطر و مهیج به اعماق زمین می‌شود.
راوی رمان «سفر به مرکز زمین» آکسل، برادرزاده پروفسور لیدن‌بروک، است. آکسل ابتدا به همراهی با عمویش در این سفر بی‌میل است و انگیزه‌اش برای همراهی با عمو، ازدواج با فرزندخوانده او، گرابن، است اما دیری نمی‌گذرد که این سفر علمی و مهیج و پُرماجرا او را سر شوق می‌آورد و به ادامۀ سفری که ابتدا با بی‌میلی به آن پا گذاشته است علاقمند می‌کند.
پروفسور لیدن‌بروک و همراهانش در رمان «سفر به مرکز زمین» از یک دهانۀ آتشفشانی پایین می‌روند و در اعماق زمین با جانوران و موجودات ماقبل تاریخی برخورد می‌کنند و درگیر ماجراهایی هیجان‌انگیز می‌شوند.
اینک بخشی از این رمان: «هانس با انگشت به توده‌ی سیاهی در فاصله‌ی 200 بغلی اشاره کرد که با جهشی سنگین بالا و پایین می‌رفت. من نگاه کردم و فریاد زدم:
"یک خوک دریایی غول‌پیکر است."
عمویم جواب داد "بله، و آنجا هم یک مارمولک دریایی بزرگ هست."
"و کمی دورتر یک کروکودیل عظیم‌الجثه هست. به فک بزرگ و ردیف دندان‌هایش نگاه کنید! دارد در آب شیرجه می‌زند!"
پروفسور فریاد زد "آنجا یک نهنگ هست، یک نهنگ! می‌توانم باله‌های بزرگش را ببینم. ببین چطور دارد هوا را از آب‌شش‌اش بیرون می‌دهد."
و واقعاً هم دو ستون مایع داشت تا ارتفاع زیادی به هوا می‌رفت. ما خشکمان زده بود و از وجود این گله‌ی هیولاهای دریایی مثل صاعقه‌زده‌ها شده بودیم. آنها ابعادی فراتر از حد طبیعی داشتند؛ کوچک‌ترین‌شان می‌توانست کلکمان را با یک حرکت فک عظیمش با سرنشینان و همه‌ی چیزهای دیگرش خرد و خاکشیر کند.
هانس می‌خواهد مسیر حرکت را تغییر دهد تا از این منطقه‌ی خطرناک دور شویم؛ ولی می‌بیند در سوی دیگر هم دشمنانی هستند که کمتر از اینها خطرناک نیستند؛ لاک‌پشتی به طول 40 پا، و مار بزرگی به طول 30 پا، که سر هولناک و چشمان درخشانش را از آب بیرون می‌آورد.
اکنون دیگر نمی‌شد فکر فرار کرد. خزندگان برخاستند و با سرعتی بیش از قطارهای سریع‌السیر کلکمان را دوره کردند. حلقه‌ی محاصره را به‌تدریج دور ما تنگ‌تر می‌کردند. من تفنگم را برداشتم، ولی یک فشنگ در برابر زره فلسی این جانوران عظیم که به آن ملبس بودند چه می‌توانست بکند؟
زبانمان از ترس بند آمده بود. دارند به ما نزدیک‌تر می‌شوند: از یک‌سو کروکودیل و از سوی دیگر مار. بقیه‌ی هیولاهای دریایی غیبشان زده است. من آماده‌ی شلیک می‌شوم. هانس با اشاره‌ای مانعم می‌شود. دو هیولا از فاصله‌ی 50 بغلی کلک رد می‌شوند و با خشمی که سبب می‌شود ما را نبینند به جان هم می‌افتند.
نبرد در فاصله‌ی 100 بغلی ما آغاز می‌شود.»

درباره ژول ورن، نویسنده رمان «سفر به مرکز زمین»
ژول گابریل ورن (Jules Gabriel Verne)، متولد 1828 و درگذشته به سال 1905، داستان‌نویس، شاعر و نمایشنامه‌نویس فرانسوی است. عمده شهرت ژول ورن به خاطر آثار علمی ـ تخیلی اوست.
اگرچه از رمان «فرانکنشتاین» مری شلی به‌عنوان اولین رمان علمی ـ تخیلی نام برده‌اند اما این ژول ورن است که به‌عنوان پدرِ ژانر علمی ـ تخیلی شناخته می‌شود. او اولین نویسنده‌ای‌ست که با نگرشی علمی و با نگاه به آخرین یافته‌ها و دستاوردها و فرضیه‌ها و نظریه‌های علمیِ زمان خود، آثار متعددی در ژانر علمی ـ تخیلی نوشته و امروزه به‌عنوان یکی از کلاسیک‌های این ژانر به حساب می‌آید و آثارش در این ژانر هنوز هم جذاب و خواندنی‌اند و پیر و جوان و صغیر و کبیر با نام و آثار او آشنا هستند. ژول ورن در آثار علمی ـ تخیلی‌اش رویدادهایی را در زمینۀ پیشرفت علم و تکنولوژی و اختراعات و... پیش‌بینی کرد و با تخیل خود به آن‌ها تجسم بخشید که بعضی از آن‌ها بعدها واقعاً محقق شدند.
آثار ژول ورن دستمایۀ انواع اقتباس‌های سینمایی و... قرار گرفته‌اند.
از آثار مشهور و مهم او می‌توان به رمان‌های «پنج هفته در بالُن»، «بیست هزار فرسنگ زیر دریا» و «دور دنیا در هشتاد روز» اشاره کرد.
گفتنی‌ست که ترجمۀ آثار ژول ورن به فارسی قدمتی بسیار دارد و به عصر قاجار و دوره ناصرالدین شاه برمی‌گردد.

درباره ترجمۀ فارسی رمان «سفر به مرکز زمین»
از رمان «سفر به مرکز زمین» ترجمه‌های فارسی مختلفی منتشر شده است. ترجمۀ مرجان رضایی از این رمان را نشر مرکز منتشر کرده است.
مرجان رضایی متولد 1346 است. او آثار متعددی را در حوزه ادبیات به فارسی ترجمه کرده که بعضی از آن‌ها عبارتند از: «رابینسون کروزو»، «دکتر جکیل و مستر هاید»، «دُن کامیلو و پسر ناخلف»، «آشنایی با ویرجینیا وولف» و «آشنایی با گارسیا مارکز».
از دیگر ترجمه‌های رمان «سفر به مرکز زمین» می‌توان به ترجمۀ فرزانه مهری و ترجمۀ شیوا مقانلو اشاره کرد که اولی در نشر آفرینگان (وابسته به انتشارات ققنوس) و دومی در نشر ثالث منتشر شده است.

رتبۀ رمان «سفر به مرکز زمین» در گودریدز: 3.86 از 5.