کتابخانه عجیب

رمان «کتابخانه‌ی عجیب» اثر هاروکی موراکامی
وقتی پای قصه‌ای از هاروکی موراکامی وسط می‌آید باید انتظار مواجهه با هر چیز عجیب‌وغریبی را در قصه داشته باشیم و رمان «کتابخانه‌ی عجیب» نیز از این قاعده مستثنی نیست. رمان «کتابخانه‌ی عجیب»، با عنوان اصلی 図書館奇譚، یک رمان مصورِ کوتاه و جمع‌وجور از هاروکی موراکامی و از آثار قدیمی‌ِ اوست. اگرچه شاید در نگاه اول چنین به‌نظر برسد که «کتابخانه‌ی عجیب» کتابی برای نوجوانان است، اما درواقع چنانکه در ابتدای ترجمۀ فارسیِ آن از قول منتقدی نقل شده «این کتاب مانند قصه‌ی پریواری برای بزرگسالان است.»
موراکامی در رمان «کتابخانه‌ی عجیب» ما را به همان عوالم غریب و وهمناکی می‌برد که برای طرفداران پروپاقُرصِ آثارش کاملاً آشناست. او عادت دارد که خواننده‌اش را از واقعیت به عوالمی خواب‌گونه و فراواقعی پرتاب کند و این‌گونه ابعاد پنهان و رازآلود و معمایی واقعیت را پیشِ چشم آورد. در رمان «کتابخانه‌ی عجیب» نیز با چنین رویکردی به واقعیت و رمز و راز و معماهای پنهان در پشت جهان واقعی و عینی روبه‌روییم.
متن اصلی رمان «کتابخانه‌ی عجیب» اولین بار در سال 1983 به ژاپنی منتشر شده است.

مروری بر رمان «کتابخانه‌ی عجیب»
در رمان کوتاه «کتابخانه‌ی عجیب» پابه‌پای موراکامی و شخصیت اصلی داستان او که یک پسر نوجوان است به کتابخانه‌ای قدم می‌گذاریم که مثل یک هزارتوست. موراکامی در «کتابخانه‌ی عجیب» ما را با جهانی کافکایی مواجه می‌کند. شخصیت اصلی رمان «کتابخانه‌ی عجیب» پسر نوجوانی‌ست که ورودش به یک کتابخانه او را درگیر ماجراهایی شگفت‌انگیز و ترسناک و پیش‌بینی‌نشده می‌کند و در ادامۀ قصه می‌بینیم که کتابخانه ناگهان برایش به زندان بدل می‌شود.
موراکامی در رمان «کتابخانه‌ی عجیب» ما را گام‌به‌گام از واقعیت به عرصۀ وهم و کابوس و فانتزی می‌کشاند. پسر نوجوانِ این رمانِ کوتاه وارد کتابخانه می‌شود و سراغ کتاب‌هایی درباره گردآوری مالیات در امپراتوری عثمانی را می‌گیرد. پیرمرد کتابدار کتاب‌هایی را درباره موضوع درخواستیِ پسر به او می‌دهد اما می‌گوید حق ندارد این کتاب‌ها را با خودش از کتابخانه بیرون ببرد و باید همانجا آن‌ها را مطالعه کند. پسر کم‌کم درمی‌یابد که محکوم به مطالعه و از بَر کردن آن کتاب‌هاست. او در کتابخانه حبس می‌شود و باید در مدتِ حبس، کتاب‌هایی را که پیرمرد به او داده است از بَر کند. مردی گوسفندنما که زندانبان پسر است به او می‌گوید که اگر کتاب‌هایی را که پیرمرد کتابدار به او داده است بخواند و از بَر کند، مغزش توسط پیرمرد کتابدار خورده می‌شود «چون مغزی که بار دانش بگیرد، لذیذ است». پسر اما تصمیم می‌گیرد به کمک مرد گوسفندنما و زندانبان دیگرش، که دختری زیبا و لال است، از کتابخانۀ زندان‌شده فرار کند.

درباره هاروکی موراکامی، نویسنده رمان «کتابخانه‌ی عجیب»
هاروکی موراکامی (村上 春樹)، متولد 1949، داستان‌نویس، جُستارنویس و مترجم ژاپنی است. موراکامی نویسنده‌ای است با شهرتی عالمگیر و آثاری که به زبان‌های زیادی ترجمه شده و مورد استقبال قرار گرفته‌اند. او قصه‌نویسی را از بیست و نُه سالگی آغاز کرد. مدتی یک کافه و بارِ جاز در توکیو داشت و آن را به همراه همسرش اداره می‌کرد، اما از زمانی که تصمیم گرفت به‌طور حرفه‌ای به نویسندگی بپردازد آنجا را فروخت. دویدن، موسیقی و ادبیات از علاقمندی‌های اصلی موراکامی‌اند. مادر و پدر موراکامی هر دو معلم ادبیات ژاپنی بودند و خود او نیز از کودکی با ادبیات محشور بود. او نویسنده‌ای است سخت متأثر از فرهنگ و ادبیات غرب؛ نویسنده‌ای که آثار نویسندگان متنوع اروپایی و امریکایی، از کلاسیک‌هایی چون داستایفسکی و دیکنز و فلوبر تا نویسندگان مدرن و پُست‌مدرنی چون کافکا و وونه‌گات و براتیگان و ریموند کارور را خوانده است. تأثیر این تنوع مطالعه و سلیقه در آثار موراکامی به خوبی مشهود است. موراکامی برای آثارش جوایز گوناگونی گرفته و جزو نویسندگانی است که هرساله نامش به عنوان یکی از گزینه‌های احتمالی برنده جایزه نوبل ادبیات مطرح می‌شود.
از جمله آثار هاروکی موراکامی می‌توان به «کافکا در کرانه»، «از دو که حرف می‌زنم از چه حرف می‌زنم»، «تعقیب گوسفند وحشی»، «چوب نروژی» و «مردی که می‌خواست پرتره نیستی» را بکشد اشاره کرد.

درباره ترجمۀ فارسی رمان «کتابخانه‌ی عجیب»
رمان «کتابخانه‌ی عجیب» با ترجمۀ مهدی غبرایی در انتشارات کتاب‌سرای نیک منتشر شده است. مهدی غبرایی، متولد 1324 در لنگرود، از مترجمان مطرح و نام‌آشنای ادبیات داستانی در ایران است. ترجمه‌های او از آثار داستانی جهان بسیار متنوع است و آثار نویسندگانی از سرزمین‌های مختلف، از کشورهای عربی و آفریقایی تا ژاپن و اروپا و امریکا، را در بر می‌گیرد. ارنست همینگوی، کازوئو ایشی‌گورو، کوبو آبه، جک لندن، دوریس لسینگ، و. س. نایپُل و هشام مطر از جمله نویسندگانی هستند که غبرایی آثاری از آنها را به فارسی ترجمه کرده است. از ترجمه‌های او می‌توان به «آوای وحش»، «این ناقوس مرگ کیست؟»، «زن در ریگ روان»، «کافکا در کرانه»، «خانه‌ای برای آقای بیسواس»، «در کشور مردان»، «دفترهای مالده لائوریس بریگه» و «بادبادک‌باز» اشاره کرد.
از رمان «کتابخانه‌ی عجیب» ترجمۀ دیگری هم به‌قلم بهرنگ رجبی در نشر چشمه منتشر شده است.

رتبۀ رمان «کتابخانه‌ی عجیب» در گودریدز: 3.56 از 5.