انسان طاغی (گالینگور - قطره)

کتاب «انسان طاغی» اثر آلبر کامو
اثری درباره عصیان، انقلاب و پوچی. آلبر کامو در کتاب «انسان طاغی» با ترسیم وضعیت جهان در دوره پس از جنگ دوم جهانی و با واکاوی اندیشه‌ها و مکاتب مختلف فکری و فلسفی در اروپا پژوهش انتقادی درازدامنی به دست داده است.
کتاب «انسان طاغی»، که اولین‌بار در سال 1951 منتشر شد، دومین مجموعه از رساله‌های فلسفی کامو است که سرچشمه یک مشاجره قلمی پردامنه، حاد و تلخ شد. در میانه قرن بیستم که پاریس فضایی بسیار سیاسی داشت، کتاب کامو به واکنش‌های پیش‌بینی نشده‌ای منجر شد. برخی این کتاب را به کم‌مایگی متهم کردند و گفتند که این اثر قصدی جز توجیه مقاومت‌های ضدکمونیستی و جنگ ضد شوروی ندارد.
کامو اندکی پس از پایان جنگ جهانی دوم کتاب «انسان طاغی» را نوشت و این اثر پس از انتشار به بحث‌های نظری زیادی دامن زد.
کتاب «انسان طاغی» از مشهورترین آثار کامو است و او در آن نشان داده که چگونه فلسفه می‌تواند مبنایی برای جنایت و آدمکشی ارایه کند. کامو در رساله «انسان طاغی» مسئله آدمکشی و قتل را از طریق منطقی و قانونی که از نظر ایدئولوژیکی هم توجیه شده است پیش می‌کشد.
کتاب «انسان طاغی» با عنوان «عصیانگر» هم به فارسی ترجمه شده است.

مروری بر کتاب «انسان طاغی»
من طغیان می‌کنم، پس هستم؛ این جمله را می‌توان عبارت کانونی کتاب «انسان طاغی» دانست.
آلبر کامو در کتاب «انسان طاغی» معتقد است که با هیج‌چیز نمی‌توان پوچی بنیادین هستی را درمان کرد و تنها راه مقابله با آن که شاید بتوان کمی از این درد هستی‌شناسانه کم کرد، رسیدن به آزادی و خودآگاهی است و به اعتقاد او این محقق نمی‌شود مگر با طغیان.
کامو در کتاب «انسان طاغی» اولین قدم در این راه را پذیرفتن پوچی جهان و باور به این مسئله می‌داند که تنها حقیقت پیش روی زندگی انسان همان زندگی است و هنر را هم تنها راه فرار از این پوچی و رسیدن به خودآگاهی می‌داند.
کامو در درآمد کتاب «انسان طاغی» می‌گوید ما با دو سده طغیان متافیزیکی و تاریخی روبروییم که می‌توان آن را مورد بررسی قرار داد و این کار یک مورخ است که شرح تفصیلی آموزه‌ها و جنبش‌هایی را که در این دو سده از پی هم آمده‌اند به دست دهد. کامو در کتاب «انسان طاغی» چنین قصدی ندارد اما دست‌کم در پی به دست دادن سرنخ‌ها است. بر این اساس آنچه در کتاب «انسان طاغی» نوشته چیزی نیست جز ثبت فصل‌های برجسته تاریخی و ارایه فرضیه‌‌ای موقتی. فرضیه‌ای که می‌کوشد جهت‌گیری دوران او و جنون نهفته در آن را بازگوید.
کامو می‌گوید تاریخی که در کتاب «انسان طاغی» مدنظر داشته تاریخ غرور اروپا است که جز با مطالعه گرایش‌ها، روش‌ها، نظام‌ها و پیروزی‌های طغیان نخواهیم توانست آن را درک کنیم. او در این کتاب با طرح این نکته که انسان یگانه موجودی است که نمی‌خواهد آنچه هست باشد، می‌پرسد آیا این نخواستن انسان را به نابودی دیگران و خویشتن می‌کشاند؟ آیا هر طغیانی باید به دفاع از آدم‌کشی همگانی ختم شود و آیا برعکس، طغیان بی‌آنکه مدعی بی‌گناهی امکان‌ناپذیر باشد می‌تواند مبنای مجرمیت محدود قرار گیرد؟
در کتاب «انسان طاغی» هم تاثیر دوران فاجعه‌بار جنگ دیده می‌شود و هم می‌بینیم که کامو تا چه حد با اندیشه‌ها و جریان‌های فکری عصرش آشنا بوده است.
کامو در کتاب «انسان طاغی»، انسانی را که طغیان می‌کند کسی می‌داند که نه می‌گوید اما نه از آن رو که نفس خود را انکار کرده باشد. به عبارتی، انسان وقتی به نفس خود می‌اندیشد آری می‌گوید و همچون برده‌ای است که از زنجیرهای خود رهانیده شده است.
«طاغی»، «طغیان متافیزیکی»، «طغیان تاریخی»، «طغیان و هنر» و «تفکر در نیمروز» عناوین بخش‌های مختلف کتاب «انسان طاغی» است. کامو درآمدی هم برای این اثرش نوشته است.
او در درآمد کتاب «انسان طاغی» می‌گوید ما در عصر جنایت‌های کامل و با نیت قبلی به سر می‌بریم و جنایتکاران این عصر دیگر آن کودکان بی‌پناهی نیستند که عشق را بهانه می‌کردند. برعکس افراد بالغ‌اند و بهانه کاملی هم دارند که او آن را فلسفه می‌نامد. کامو معتقد است فلسفه می‌تواند به هر منظوری به کار بسته شود، حتی برای تبدیل آدم‌کشان به قاضیان.
کامو می‌گوید که هدف رساله «انسان طاغی» درک واقعیت دوران یعنی جنایت منطقی و بررسی تفصیلی استدلال‌هایی است که جنایت منطقی بر پایه آنها به حیات خود ادامه می‌دهد.
کامو با نوشتن کتاب «انسان طاغی» تلاشی برای فهم زمانه خود انجام داده است. او می‌گوید زمانه‌ای که در طول پنجاه سال، هفتاد میلیون انسان را از ریشه‌کن می‌کند، به بردگی می‌کشد یا می‌کُشد باید بی‌درنگ محکوم شود. اما کامو می‌گوید افزون بر این گناه این عصر هم باید فهم شود. کامو درباره تفاوت جنایت در دوران پیشامعاصر با قرن بیستم نوشته: «در روزگاران بی‌تزویر گذشته، هنگامی که ستمگر برای جلال بیشتر خویش شهرها را با خاک یکسان می‌کرد، آنگاه که بردهِ بسته به ارابه فاتح از میان مردمی که از شادی فریاد می‌کشیدند، می‌گذشت، آنگاه که دشمنان را در حضور مردمی که به تماشا گرد آمده بودند جلوی جانوران درنده می‌افکندند، وجدان می‌توانست در برابر این جنایات آشکار استوار بماند و قضاوت صریح باشد. اما اردوگاه‌های برده‌داری زیر پرچم آزادی، کشتارهایی که با انسان‌دوستی و گرایش به ابرمرد توجیه می‌شود قضاوت را فلج می‌سازد. در روزگاری که جنایت با وارونه‌سازی ویژه دوران ما، جامه بی‌گناهی به تن می‌کند، این بی‌گناهی است که باید خویش را توجیه کند.» کامو کتاب «انسان طاغی» را با هدف درک و مطاله این ماجرای غریب نوشته است.

درباره آلبر کامو نویسنده کتاب «انسان طاغی»
آلبر کامو، رمان‌نویس، نمایشنامه‌نویس، روزنامه‌نگار و روشنفکر فرانسوی-الجزایری، در سال 1913 از پدری الجزایری و مادری اسپانیایی به دنیا آمد. تمام کودکی‌اش را با مادر در یک محله فقیرنشن الجزیره سپری کرد چرا که پدرش در سال 1914 کشته شده بود. فقر این دوران تاثیر مهمی بر کامو گذاشت و به درک او از جهان پیرامون کمک بزرگی کرد. کامو خیلی زود شروع به نوشتن کرد و به عنوان بازیگر هم مشغول کار شد. او عضو حزب کمونیست هم شد اما تنها یک سال در حزب ماند و از آن خارج شد. کامو زندگی کوتاه اما پرباری داشت و به عنوان یکی از نویسندگان و روشنفکران شاخص قرن بیستم شناخته می‌شود. در کارنامه او نمایشنامه، داستان و آثاری با درونمایه فلسفی دیده میشود. در سال 1959 کامو بر اثر تصادف از دنیا رفت. او برنده جایزه نوبل ادبی هم شده بود. «سقوط»، «کالیگولا»، «اسطوره سیزیف» «طاعون»، «بیگانه»، «سوء‌تفاهم» و «نوادگان خورشید» برخی از آثار کامو هستند که به فارسی ترجمه شده‌اند.

درباره ترجمه کتاب «انسان طاغی»
کتاب «انسان طاغی» با ترجمه مهبد ایرانی‌طلب در نشر قطره منتشر شده است.
مهبد ایرانی‌طلب، متولد 1329 در تهران، مترجم ایرانی است. او در رشته علوم سیاسی در مقطع کارشناسی و روابط بین‌الملل در مقطع کارشناسی‌ارشد در دانشگاه تهران تحصیل کرده است. ایرانی‌طلب عمدتا به ترجمه آثار فلسفی، ادبی و سیاسی پرداخته و از میان ترجمه‌هایش می‌توان به این آثار اشاره کرد: «نظم‌های کهنه و نوین جهانی»، «تندیس ماروسی» و «عناصر فلسفه حق».