تعهد اهل قلم

تعهد اهل قلم
آلبر کامو
مصطفی رحیمی
ناشر: نیلوفر

کتاب «تعهد اهل قلم» اثر آلبر کامو
گزیده‌ای از مقالات آلبر کامو که سیمای ناشناخته‌تری از او را ترسیم می‌کند. کتاب «تعهد اهل قلم» شامل مقالات و مصاحبه‌هایی از کامو است که مصطفی رحیمی آنها را انتخاب و ترجمه کرده است.
مصطفی رحیمی از جمله روشنفکران معاصر ایرانی است که نقش مهمی در معرفی آثار و اندیشه‌های روشنفکران فرانسوی قرن بیستم در ایران داشت. او در کتاب «تعهد اهل قلم» بخشی از مهم‌ترین مقاله‌های اجتماعی و ادبی کامو را انتخاب و ترجمه کرده و هدفش از انتشار این کتاب شناساندن وجه دیگری از چهره کامو به جامعه ادبی و فکری ایران بوده است.
تعهد اجتماعی از اصلی‌ترین مولفه‌های نویسندگان و روشنفکران فرانسوی قرن بیستم و به خصوص اگزیستانسیالیسم فرانسوی بعد از جنگ جهانی دوم است. مصطفی رحیمی نیز متاثر از نویسندگانی چون سارتر و کامو تاکید زیادی بر مفهوم تعهد داشت و این تاکید در عنوان کتاب «تعهد اهل قلم» هم دیده می‌شود.

مروری بر کتاب «تعهد اهل قلم»
آثار و فعالیت‌های آلبر کامو را در سه دسته کلی می‌توان جای داد. بخشی از نوشته‌ها و فعالیت‌های کامو مربوط به حرفه روزنامه‌نگاری او است. بخشی دیگر از آثار کامو که شهرت بیشتری هم دارند به آثار داستانی و رمان‌های او مربوط است و در نهایت ما با یک کاموی نمایشنامه‌نویس و اهل تئاتر هم روبرو هستیم. کامو در سال‌های حیاتش چهره بسیار موثری بود و بخش مهمی از تاثیرگذاری او به واسطه فعالیت روزنامه‌نگاری‌اش و نوشتن مقالات‌‌اش بود. بخشی از مهم‌ترین مقالات کامو در کتاب «تعهد اهل قلم» گردآوری شده است.
کامو از جمله نویسندگانی بود که ادبیات و هنر را در خدمت انسان می‌دانست و معتقد بود که شاید یک هنرمند ضرورتی نداشته باشد که در امور جاری زمانه‌اش دخالت کند اما به عنوان یک انسان چنین وظیفه‌ای دارد. کامو بر مفهوم وظیفه و تعهد تاکید زیادی داشت و این تلقی او از هنر و ادبیات در مقالات کتاب «تعهد اهل قلم» دیده می‌شود.
مقالات کتاب «تعهد اهل قلم» در چهار دسته کلی انتخاب و ترجمه شده‌اند. بخش اول با با عنوان «نقد و نظر» شامل این مقالات است: «داستایفسکی»، «درباره رمان تهوع»، «نان و شراب»، «مقدمه بر خانه مردم»، «درباره بیگانه»، «درباره طاعون»، «مقدمه‌ای بر نمایشنامه‌هایم»، «سرکشی و رمانتیسم»، «تحمیق در کجاست؟» و «روژه مارتن دوگار».
بخش بعدی کتاب «تعهد اهل قلم» شامل این مقالات در زمینه «نظریه‌های ادبی» است: «خدمتگزار حقیقت و آزادی»، «خطابه نوبل»، «ادبیات و کار»، «آینده تراژدی» و «چرا به تئاتر می‌پردازم؟».
«مقاله‌های سیاسی» عنوان بخش بعدی کتاب «تعهد اهل قلم» است و این مقاله‌ها را دربرگرفته است: «نان و آزادی»، «اسپانیا و فرهنگ»، «من هرگز به نومیدی رضا نداده‌ام»، «ما چه می‌خواهیم؟»، «عدالت و آزادی»، «درباره نظم»، «پاکی»، «پاپ و دموکراسی»، «بمب اتمی»، «دموکراسی، تمرین فروتنی» و «در ستایش تبعیدی».
بخش پایانی کتاب «تعهد اهل قلم» نیز شامل «چند مصاحبه» با کامو است. عناوین شش مصاحبه‌ای که در این بخش از کتاب آمده عبارتند از: «هنرمند و زمان او»، «بردگی و کینه»، «گفت‌وگو درباره طغیان»، «دیدار با آلبر کامو»، «نه، من اگزیستانسیالیست نیستم» و «کامو و فاکنر».
رحیمی مقالات و مصاحبه‌های کتاب «تعهد اهل قلم» را از کلیات آثار کامو در چاپ پلئیاد برگزیده و کوشیده‏ سیماى ناشناخته‏اى از کامو را نشان دهد.
کامو در بخشی از مقاله‌ای درباره داستایفسکی به سال 1975 که در بخش اول کتاب «تعهد اهل قلم» منتشر شده نوشته: «داستایفسکى مى‏دانست که تمدن ما یا باید رستگارى را براى همگان بخواهد یا اصولا از رستگارى چشم بپوشد. و این را نیز مى‏دانست که اگر فقط رنج بردن یک نفر به فراموشى سپرده شود، رستگارى روى نخواهد نمود. به عبارت دیگر داستایفسکى در پى معنویتى است غیرسوسیالیستى (سوسیالیستى به وسیع‏ترین مفهوم کلمه) ولى از پذیرفتن سوسیالیسم بى‏معنویت نیز (معنویت به وسیع‏ترین مفهوم کلمه) سر باز مى‏زد. بدین‏گونه داستایفسکى آینده معنویت حقیقى و سوسیالیسم حقیقى را نجات داد. هرچند جهان معاصر در هر دو زمینه کنونى او را برحق نمى‏داند. با این همه عظمت داستایفسکى (مانند عظمت تولستوى، که او نیز جز این سخن نمى‏گفت، منتهى به گونه‏اى دیگر) رو به افزایش است. زیرا دنیاى ما یا باید بمیرد یا به او حق بدهد. و چه این جهان بمیرد، چه تولدى دیگر یابد، در هر حال کار داستایفسکى موجه است. از این رو است که داستایفسکى، به رغم ضعف‏هایش و نیز به علت همین ضعف‏هایش، با تمام عظمت خود، بر ادبیات ما و تاریخ ما مسلط است. و حتى امروز نیز ما را در زیستن و امید داشتن مدد مى‏کند.»

درباره آلبر کامو نویسنده کتاب «تعهد اهل قلم»
آلبر کامو، رمان‌نویس، نمایشنامه‌نویس، روزنامه‌نگار و روشنفکر فرانسوی-الجزایری، در سال 1913 از پدری الجزایری و مادری اسپانیایی به دنیا آمد. تمام کودکی‌اش را با مادر در یک محله فقیرنشن الجزیره سپری کرد چرا که پدرش در سال 1914 کشته شده بود. فقر این دوران تاثیر مهمی بر کامو گذاشت و به درک او از جهان پیرامون کمک بزرگی کرد. کامو خیلی زود شروع به نوشتن کرد و به عنوان بازیگر هم مشغول کار شد. او عضو حزب کمونیست هم شد اما تنها یک سال در حزب ماند و از آن خارج شد. کامو زندگی کوتاه اما پرباری داشت و به عنوان یکی از نویسندگان و روشنفکران شاخص قرن بیستم شناخته می‌شود. در کارنامه او نمایشنامه، داستان و آثاری با درونمایه فلسفی دیده میشود. در سال 1959 کامو بر اثر تصادف از دنیا رفت. او برنده جایزه نوبل ادبی هم شده بود. «سقوط»، «کالیگولا»، «اسطوره سیزیف» «طاعون»، «بیگانه»، «سوء‌تفاهم» و «نوادگان خورشید» برخی از آثار کامو هستند که به فارسی ترجمه شده‌اند.

درباره ترجمه کتاب «تعهد اهل قلم»
کتاب «تعهد اهل قلم» با ترجمه مصطفی رحیمی در نشر نیلوفر منتشر شده است.
مصطفی رحیمی، متولد 1305 در نائین، نویسنده، مترجم، حقوق‌دان و روشنفکر معاصر ایرانی است. او به عنوان یکی از معرفی‌کنندگان اگزیستانسیالیسم در ایران شناخته می‌شود. رحیمی تحصیلات ابتدایی‌ را در نائین پشت سر گذاشت و پس از آن برای تحصیل در دوره اول دبیرستان به یزد رفت و دوره دوم دبیرستان را هم در اصفهان گذراند. پس از آن به تهران رفت و در دانشکده حقوق دانشگاه تهران به ادامه تحصیل پرداخت. با اتمام دوره کارشناسی حدود یک دهه در وزارت دادگستری مشغول کار بود و در سال 1337 به فرانسه رفت و در دانشگاه سوربن دوره دکتری حقوق را گذراند. در همان‌جا بود که با اندیشه‌ها و آثار ژان پل سارتر آشنا شد و از این پس رد افکار اگزیستانسیالیستی در آثار او نیز قابل ردیابی است. مصطفی رحیمی در سال‌های دهه چهل ضمن تدریس ادبیات غرب در دانشگاه تهران به سراغ ترجمه آثاری از سارتر، سیمون دوبووار، کامو، برشت و نویسندگانی دیگر رفت و کوشید برخی نویسندگان و مکتب‌های فکری معاصر را به جامعه روشنفکری ایران در آن دوره معرفی کند. او البته رویکردی انتقادی نسبت به جهان مدرن داشت و به قول خودش در «بت بزرگ تمدن غرب» خلل‌های زیادی وجود داشت که باید آنها را هم در نظر می‌گرفت. از مصطفی رحیمی کتاب‌های در فرم‌های مختلف نوشتاری به جا مانده است. او در مرداد 1381 و در 76 سالگی درگذشت. «گوشه‌نشینان آلتونا»، «اگزیستانسیالیسم و اصالت بشر»، «شیطان و خدا»، «نقد حکمت عامیانه»، «وداع با پرولتاریا»، «ننه دلاور و فرزندان او»، «ادبیات چیست؟» عناوین برخی از ترجمه‌های رحیمی است. «تراژدی قدرت در شاهنامه»، «تعهد و آزادی» و «آزادی و فرهنگ» نیز عناوین برخی آثار تالیفی او است. از رحیمی داستان‌ها و نمایشنامه‌هایی نیز منتشر شده که از میان آنها می‌توان به «قصه‌های آن دنیا» و «آناهیتا» اشاره کرد.