خوشی ها و روزها

کتاب «خوشی‌ها و روزها» اثر مارسل پروست، ترجمه‌ی مهدی سحابی، نشر مرکز
نخستین اثر مارسل پروست که ریشه‌هایی مشترک با شاهکارش یعنی «در جستجوی زمان از دست رفته» دارد. کتاب «خوشی‌ها و روزها» اولین کتاب مارسل پروست است که در سال 1896 منتشر شد یعنی زمانی که پروست بیست و پنج ساله بود.
این کتاب مجموعه‌ای است از چند مقاله، داستان و شعرهای عاشقانه و احساساتی و عنوان اثر یعنی «خوشی‌ها و روزها» درواقع اشاره‌ای است شیطنت‌آمیز به عنوان منظومه بلند «کارها و روزها» اثر هسیودوس، شاعر یونانی، که آدمیان را به کار کردن برای تامین معاش دعوت می‌کند.
تا پیش از کتاب «خوشی‌ها و روزها» پروست نه برای عموم کتابخوانان اما دست‌کم در محافل ادبی و برای خوانندگان حرفه‌ای‌تر شناخته شده بود. مهدی سحابی، مترجم این کتاب، در بخشی از یادداشت ابتدایی‌اش به این نکته اشاره کرده که یکی از اولین منقدان پروست یعنی شارل موراس، پس از انتشار کتاب «خوشی‌ها و روزها» پروست را با همین یک کتاب از کلاسیک‌های زبان فرانسه نامیده بود.

مروری بر کتاب «خوشی‌ها و روزها»
«خوشی و روزها» گرچه اولین کتاب پروست بود اما او با این اثر به عنوان نویسنده معرفی نشد. پروست پیش از این آثاری را در نشریات مختلف منتشر کرده بود و کتاب «خوشی و روزها» شامل همین آثار بود که در این کتاب کنار هم منتشر شدند.
مهدی سحابی که «در جستجوی زمان از دست رفته» را هم به فارسی برگردانده، در مقدمه کتاب «خوشی‌ها و روزها» می‌گوید کشف ریشه‌های مشترک این دو اثر یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های کتاب «خوشی‌ها و روزها» است: «خواننده کتاب حاضر را طبعا به لحاظ خودش می‌پسندد و در آن با برخی از ظریف‌ترین نمونه‌های اندیشه و نثر پروست، و گهگاه برخی از شیواترین قطعات ادبیات قرن بیستم آشنا می‌شود، اما کسی که جستجو را خوانده باشد از خواندن خوشی‌ها و روزها دو چندان لذت و بهره می‌برد، چه منشاء جستجو و هسته‌های آغازین این منظومه عظیم را در این کتاب نسبتا کوچک و بسیار فشرده می‌بیند.»
کتاب «خوشی‌ها و روزها» شامل قصه‌ها، مقاله‌ها، شعرهای منظوم و منثوری است که دو سه سال پیش از انتشار این کتاب در نشریات منتشر شده بودند. پروست در این کتاب آنها را نه بر اساس تاریخ تالیف یا انتشارشان، و نه به بر پایه مضمون یا کوتاهی و بلندی، بلکه در «ترتیبی دورانی» گردآورد که این همان ترتیب اثر اصلی‌اش یعنی «در جستجوی زمان از دست رفته» است.
بر این اساس قصه اول کتاب «خوشی‌ها و روزها» که «مرگ بالداسار سیلواند» نام دارد با قصه آخر کتاب یعنی «پایان حسادت» ارتباط دارد و دیگر بخش‌ها و قطعات کتاب هم با یکدیگر ترکیب می‌شوند و به هم پاسخ می‌دهند و کنار هم یک کلیت را می‌سازند.

درباره مارسل پروست نویسنده کتاب «خوشی‌ها و روزها»
مارسل پروست در دهم ژوئیه سال 1871 در اوتوی، حومه مرفه شهر پاریس، متولد شد. این زمانی است که فرانسه هنوز از ضربه شکست از آلمان در جنگ پروس به خود نیامده است. پدر و مادر پروست که زمان زیادی از ازدواج‌شان نمی‌گذشت در هر دو دوره محاصره پاریس در 1870 و 1871 در این شهر ماندند. دو محاصره پاریس یکی توسط ارتش آلمان بود و دیگری محاصره نیروهای دولتی مستقر در ورسای برای سرکوب جنبش کارگری کمون که پاریس را در اختیار گرفته بودند. وضعیت بحرانی محاصره شهر شرایط بسیار دشواری برای زن جوانی که آبستن نخستین فرزندش بود پدید آورد و شاید بتوان ارتباطی میان بیماری‌های بعدی پروست با وضعیت دشوار مادر در زمان بارداری پیدا کرد. مادر پروست زنی یهودی و دختر یک دلال ثروتمند بورس بود و شوهرش دکتر آدرین پروست، کاتولیک و پزشکی برجسته بود. درواقع پروست در خانواده‌ای از لایه‌های بالایی طبقات میانی جامعه پیشه‌ور که درآمدی قابل توجه هم داشتند به دنیا آمد. از این‌رو بود که پروست برخلاف اغلب نویسندگان مطرح فرانسوی پیش از خودش هیچ‌گاه در طول زندگی‌اش دغدغه مالی نداشت و به کاری جز نویسندگی هم اشتغال نداشت. پروست دچار بیماری آسم بود که اولین‌بار در نه سالگی بروز کرد و همه عمر گرفتارش بود. حمله اولیه بیماری چنان شدید بود که به نظر می‌رسید کودک نه ساله از دست خواهد رفت اما پس از آن مشخص شد که این عارضه‌ای گهگاهی است و کشنده هم نیست. پروست اگرچه بعدتر در دانشکده حقوق دانشگاه سوربن ثبت‌نام کرد و به کلاس‌های علوم سیاسی هم می‌رفت اما مشخص بود که به این رشته‌ها دلبستگی ندارد و بیشتر در فکر موقعیت خود در محافل اشرافی بود. پروست در این دوره زندگی به ظاهر ولنگارانه‌ای دارد اما در اصل این دوره‌ای بارور برای او بود که بعدها مصالح داستان‌هایش را از آن بیرون کشید. در 1895 پروست لیسانش را گرفت و پس از چند ماه به عنوان کمک‌کتابدار مشغول به کار شد که البته این کاری نافرجام بود. پروست پس از آن مشغول نوشتن شد و وقتی طرح عظیم رمان «در جستجوی زمان از دست رفته» را به شکل جدی عملی کرد ارتباط خود را با جهان بیرون قطع کرد و مشغول نوشتن شد. پروست سرانجام در 1922 درگذشت و جلدهای آخر شاهکارش پس از مرگش به چاپ رسید.

درباره ترجمه کتاب «خوشی‌ها و روزها»
کتاب «خوشی‌ها و روزها» با ترجمه مهدی سحابی در نشر مرکز منتشر شده است.
مهدی سحابی، مترجم، نقاش، مجسمه‌ساز، داستان‌نویس، روزنامه‌نگار و عکاس ایرانی بود که در سال 1322 در شهر قزوین متولد شد و در هجدهم آبان 1388 از دنیا رفت. سحابی چهره‌ای به‌واقع چندوجهی بود و علایقی متعدد داشت و این به روشنی در کارنامه پربار به جا مانده از او قابل مشاهده است. در میان فعالیت‌های مختلف سحابی، ترجمه ادبی مهم‌ترین دغدغه و کار او بود و امروز هم او اغلب با ترجمه‌هایش به خصوص از مارسل پروست و لویی فردینان سلین به یاد آورده می‌شود. سحابی به جز کار ترجمه به مجسمه‌سازی و نقاشی و داستان‌نویسی هم می‌پرداخت و خودش را نقاش روزهای تعطیل می‌نامید به این معنا که شش روز در هفته ترجمه می‌کند و می‌نویسد و یک روز نقاشی می‌کند. سحابی با سه زبان فرانسه و ایتالیایی و انگلیسی آشنا بود. او پس از تحصیلات متوسطه به تحصیل در رشته نقاشی در تهران مشغول می‌شود اما آن را نیمه‌کاره رها می‌کند و به ایتالیا می‌رود تا در آنجا در رشته کارگردانی سینما تحصیل کند. اما این را هم به پایان نمی‌رساند و مدتی در ایتالیا و فرانسه زندگی می‌کند و سپس در اوایل دهه پنجاه به ایران برمی‌گردد و چون نمی‌تواند با سینمای ایران ارتباطی برقرار کند روی به روزنامه‌نگاری می‌آورد و سپس نوشتن و ترجمه بدل به حرفه اصلی‌اش می‌شود. «در جست‌وجوی زمان از دست رفته»، «مرگ قسطی»، «مزدک»، «گارد جوان»، «بابا گوریو»، «سرخ و سیاه»، «مادام بوواری»، «بارون درخت‌نشین» و «تربیت احساسات» عناوین برخی از مهم‌ترین ترجمه‌های مهدی سحابی هستند.