شهر آینه ها

کتاب «شهر آینه‌ها» اثر جاستین کرونین، ترجمه محمد جوادی، نشر کتابسرای تندیس
بخش سوم از سه‌گانه مشهور گذرگاه که به عنوان پرفروش‌ترین سه‌گانه نیویورک‌ تایمز شناخته می‌شود. کتاب «شهر آینه‌ها» که پس از دو رمان «گذرگاه» و «دوازده» منتشر شد، همچون این دو رمان، موفقیت زیادی به دست آورد و به زبان‌های متعددی ترجمه شد.
رمان ژانر همواره طرفداران و خوانندگان پروپاقرص خود را داشته و رمان‌های آخرالزمانی نیز یکی از پرطرفدارترین گونه‌های این دست از رمان‌ها هستند. سه‌گانه گذرگاه نوشته جاستین کرونین، شامل سه رمان با این عناوین است: «گذرگاه»، «دوازده» و «شهر آینه‌ها». در هر سه این رمان‌ها ما با تلفیقی از مولفه‌ها و ویژگی‌های رمان‌های ژانر وحشت، علمی- تخیلی و فانتزی روبرو هستیم. هر سه این رمان‌ها پس از انتشار با اقبال بسیار خوبی روبرو شدند و مورد توجه منتقدین نیز قرار گرفتند. سه‌گانه گذرگاه پس از چاپ در شمار بهترین‌ آثار ادبیات فانتزی در طول سال‌های اخیر جای گرفت و برای مدتی طولانی جزو پرفروش‌های نیویورک‌تایمز قرار داشت.
جاستین کرونین برای نوشتن رمان‌های «گذرگاه»، «دوازده» و «شهر آینه‌ها» از مکان‌های واقعی در قاره آمریکا استفاده کرده و برای آنکه ظرایف و جزئیات روایتش انطباق بیشتری با واقعیت داشته باشد آن مکان‌ها را از نزدیک دیده است. او در این سه‌گانه تصویری از وضعیت ناگوار زندگی در جهان کنونی به دست داده که در آن انسان برای تسلط بر جهان از هر دستاویزی استفاده می‌کند. کرونین با روایت داستانی پرحادثه و غیرقابل پیش‌بینی نشان داده که پیشرفت‌های علمی بیش از آنکه در خدمت انسان باشند در نهایت سبب تباهی او می‌شود.
پس از انتشار سه‌گانه گذرگاه، شرکت فیلم‌سازی فاکس امتیاز ساخت فیلمی بر اساس این رمان‌ها را خریداری کرد. رمان‌های «گذرگاه»، «دوازده» و «شهر آینه‌ها» به گونه‌ای نوشته شده‌اند که می‌توانند مخاطبان گسترده‌ای داشته باشند و ما در این آثار با سبکی چندوجهی روبرو هستیم و ویژگی‌های چند ژانر ادبی مختلف در روایت این داستان‌ها به کار گرفته شده است.

مروری بر کتاب «شهر آینه‌ها»
کتاب «شهر آینه‌ها» شرح پایانی داستان بسیار خواندنی‌ای است که جاستین کرونین در رمان «گذرگاه» آن را آغاز کرد و در رمان «دوازده» به اوج رسید و حالا در سومین رمان یعنی در «شهر آینه‌ها» همه خرده‌روایت‌ها و ماجرای اصلی به هم می‌رسند تا داستان به سرانجام خود برسد.
مترجم کتاب «شهر آینه‌ها» در بخشی از یادداشت ابتدایی‌اش نوشته که در ترجمه این رمان نیز مثل دو رمان «گذرگاه» و «دوادزه» با چالش حفظ سبک نویسنده به خصوص در استفاده از جمله‌های طولانی روبرو بوده است. علاوه بر این‌، در رمان «شهر آینه‌ها» با پرش‌های زمانی هم روبرو هستیم و این یکی از ویژگی‌های روایت کرونین در این رمان است.
در کتاب «شهر آینه‌ها» با شخصیت‌های متعددی هم سروکار داریم و درواقع تمام کاراکترهایی که در دو رمان «گذرگاه» و «دوازده» حضور داشتند در اینجا حاضرند و از این‌روست که مترجم رمان «شهر آینه‌ها» نوشته که هماهنگی‌ نام‌ها و اصطلاح‌ها، تلفظ‌ها و لحن محاوره‌ای گفت‌وگوها در هر سه کتاب، ترجمه «شهر آینه‌ها» را به کاری زمان‌بر تبدیل کرده است.
یکی دیگر از ویژگی‌های سبکی رمان «شهر آینه‌ها»، نحوه به کارگیری زمان در طول داستان است. این ویژگی دقت بیشتری از خواننده می‌طلبد و طبیعی است که به لذت خواندن رمان هم می‌افزاید. مترجم اثر نیز با اشاره به این موضوع نوشته: «موضوع مهم دیگر در برگردان این رمان به ابهام زمانی در استفاده از وقایع کاملا درهم‌تنیده برمی‌گردد؛ طوری که داستان با کنار هم گذاشتن هر سه کتاب کامل می‌شود. در برخی قسمت‌ها، روایت به شکلی مبهم از زمان حال به گذشته می‌رود و ذهن خواننده را درگیر می‌کند. برخلاف رمان گذرگاه، این تغییر‌های زمانی گسترده با بازه‌های کوتاه همراه شده و با فلاش‌بک‌های متعدد، تعلیق و پیچیدگی رمان را دوچندان کرده است.»
بر اساس این ویژگی‌ها می‌توان گفت که رمان «شهر آینه‌ها»، هم داستان ناتمام دو رمان قبلی را تکمیل می‌کند و هم با تجزیه و تحلیل شخصیت‌ها به آینده‌ای دور هم اشاره می‌کند. در طول روایت داستان نیز شیوه روایت خطی دیده می‌شود و هم از جریان سیال ذهن استفاده شده است.
همان‌طور که اشاره شد کتاب «شهر آینه‌ها» واپسین بخش سه‌گانه‌ گذرگاه است و در ابتدای این اثر خلاصه‌ای از ماجرای رمان قبلی یعنی «دوازده» آورده شده است تا خواننده بتواند با تسلط بیشتری وارد ماجراهای رمان «شهر آینه‌ها» شود.
در رمان «شهر آینه‌ها»، قهرمان داستان یعنی امی به همراه یارانش به ادامه تلاش‌هایشان برای نجات یافتن از شر ویروسی که همه‌جا را دربرگرفته ادامه می‌دهند و با حوادث ریز و درشتی روبرو می‌شوند. در بخشی ابتدایی از رمان می‌خوانیم: «زمین زیر ضربه‌های شمشیرش تسلیم می‌شد. با هر ضربه بوی خاک جنگلی در هوا پخش می‌شد. هوا گرم و نمناک بود. پرنده‌ها در میان درخت‌ها می‌خواندند. چهاردست‌وپا خاک را با چاقو می‌کند. با هر ضربه، مُشتی خاک کنار می‌گذاشت. ضعفش کمتر شده بود. احساس وارفتگی و کرختی داشت. درد بود و خاطره‌ درد. سه روز گذشته بود یا چهار روز؟ دانه‌های عرق روی صورتش می‌چکید. لب‌هایش را لیسید تا طعم شور آن را بچشد. کَند و کَند. عرقش مثل جویبارهایی کوچک روی خاک سرازیر بود. آلیشا با خودش فکر کرد: در نهایت همه‌چیز به همین‌جا ختم می‌شود؛ به زمین. کپه‌ خاک کنار دستش بزرگ می‌شد. چقدر باید عمیق می‌شد؟ یک متر پایین‌تر، خاک تغییر کرد. سردتر شد و بوی گِل درآمد. به نظر مثل نشانه می‌آمد.»
رمان «شهر آینه‌ها» و به طور کلی سه‌گانه گذرگاه جاستین کرونین مورد توجه منتقدان مختلفی قرار داشته و برخی این اثر را با آثار نویسندگان مطرحی چون کورمک مک‌کارتی و مارگارت اتوود مقایسه کرده‌اند.

درباره جاستین کرونین نویسنده کتاب «شهر آینه‌ها»
جاستین کرونین از نویسندگان معاصر آمریکایی است که در سال ۱۹۶۲ در نیواینگلَند آمریکا به‌دنیا آمد. کرونین پس از تحصیلات متوسطه، دوره کارشناسی را در دانشگاه هاروارد و در رشته ادبیات انگلیسی پشت سر گذاشت و سپس برای ادامه تحصیل به دانشگاه آیووا رفت. او پس از فارغ‌التحصیل شدن به عنوان مدرس در دانشگاه رایس در تگزاس شروع به فعالیت کرد. کرونین به عنوان نویسنده، تاکنون چندین رمان منتشر کرده که سه گانه گذرگاه را می‌توان اثر مشهورتر او دانست. او برای آثارش جوایز مختلفی از جمله جایزه‌ی همینگوی و جایزه استفتن کرین را به‌دست آورده است.

درباره ترجمه کتاب «شهر آینه‌ها»
کتاب «شهر آینه‌ها» با ترجمه محمد جوادی در نشر کتابسرای تندیس منتشر شده است.
محمد جوادی، متولد 1359 در تهران، مترجمی است که از زبان‌های انگلیسی و فرانسه به ترجمه می‌پردازد. او زبان انگلیسی را پیش از ورود به دانشگاه آموخته بود و در دانشگاه علامه طباطبایی هم به تحصیل در رشته مترجمی زبان فرانسه پرداخت. او از آغاز دهه هشتاد به ترجمه مشغول شد و تا امروز آثار زیادی در زمینه‌های ادبیات و روان‌شناسی به فارسی برگردانده است. «کارآگاهان وحشی»، «تاریک‌تر از جادو»، «همه ما شبی در تخت‌هایمان خواهیم سوخت»، «شرور»، «مزرعه سنگی»، «سربازان سالامیس»، «داستان‌های ماشین تحریر» و «شوالیه‌های روشنایی» از دیگر ترجمه‌های او هستند.