زندگی پنهان ذهن

کتاب «زندگی پنهان ذهن» اثر ماریانو سیگمان
اثری که ما را به نظاره مغز می‌برد و به واسطه آن می‌توانیم از دور جایی را ببینیم که افکار در آنجا شکل می‌گیرند و روان‏شناسی و علم اعصاب به هم می‏رسند. ماریانو سیگمان در کتاب «زندگی پنهان ذهن» این هدف را دنبال کرده که ما بتوانیم ذهن‌مان را کشف کنیم تا به درک عمیق‏تری از خودمان، تا خردترین کنج‏های نهانی‏ که ما را می‏سازند، برسیم.
کتاب «زندگی پنهان ذهن» تاملی است درباره اینکه در اولین روزهای زندگی چگونه به مفاهیمی می‏رسیم، چگونه به تصمیم‏های مهم‌مان شکل می‏دهیم، چگونه رویا می‏بینیم و چگونه خیال و تصور می‏کنیم، چرا احساسات خاصی داریم، مغزمان چگونه دگرگون می‏شود و ما چگونه با آن تغییر می‏کنیم.
کتاب «زندگی پنهان ذهن» خلاصه‏ای است از علم اعصاب از چشم‏انداز تجربه‌های ماریانو سیگمان. او علم اعصاب را شیوه‏ای می‏داند که به ما در ارتباط با یکدیگر کمک می‏کند. از این چشم‏انداز، علم اعصاب ابزار دیگری است برای کاوش دور و دراز بشریت در بیانِ -گاه بدوی- سایه‏ها، رنگ‏ها، و تفاوت‏های ظریفِ آنچه احساس و آنچه فکر می‏کنیم، تا برای دیگران، و صد البته برای خودمان، فهمیدنی باشیم.

مروری بر کتاب «زندگی پنهان ذهن»
ماریانو سیگمان در کتاب «زندگی پنهان ذهن» ما را به جایی می‌برد که آنجا اقیانوسی است که بسیاری افراد از رشته‏های مختلف در آن گام برداشته‌اند: زیست‏شناسان، فیزیک‌دانان، ریاضی‌دانان، روان‏شناسان، مردم‏شناسان، زبان‏شناسان، فیلسوفان، و پزشکان. همچنین سرآشپزان، جادوگران، موسیقی‌دانان، استادان شطرنج، نویسندگان و هنرمندان. این کتاب برآیند چنین ترکیبی است.
اولین فصل کتاب «زندگی پنهان ذهن» سفری است به جهان کودکی. در این فصل خواهیم دید مغز خیلی پیش از آن‌که شروع به صحبت کنیم آماده یادگیری زبان است و می‌گوید دو زبانی به ما در تفکر کمک می‏کند. خواهیم دید از همان اول به این تصور شکل می‏دهیم که چه چیزی خوب و چه چیزی درست و منصفانه است، و سپس به نظری درباره همکاری و رقابت می‏رسیم که بعدها بر آن‏گونه که با خودمان و با دیگران ارتباط برقرار می‏کنیم تاثیر می‏گذارد. این تفکرِ شهودی و شمیِ ابتدایی بر شیوه استدلال و تصمیم‏گیری ما اثرهایی ماندگار به جا می‏گذارد.
در فصل اول کتاب «زندگی پنهان ذهن» طرحی از این سفر به دست داده شده است؛ از روزی که پا به این دنیا می‏گذاریم، تا زمانی که زبان و تفکر ما شبیه به آن چیزی می‏شود که در بزرگسالی به کار می‏گیریم. در این مسیر از وسیله‏ها، روش‏ها، و ابزارهای متنوعی استفاده می‏کنیم. در این سفر اندیشه از نگاه‏ها، حالت‏ها، و واژه‏ها بازسازی می‌شود و همراه با آن، مغزی که ما را آن‏گونه که هستیم ساخته است موشکافانه بررسی می‏شود.
ماریانو سیگمان در کتاب «زندگی پنهان ذهن» می‌گوید ما از روزی که به دنیا می‏آییم، قادریم بازنمودهایی انتزاعی و پیچیده شکل دهیم. با اینکه بسیار دور از ذهن به نظر می‏رسد، اما نوزادان فکر و تصوری از ریاضیات، زبان، اخلاق، و حتی استدلال‏های علمی و اجتماعی دارند. این‌ها گنجینه‏ای از شم ذاتی برای کودک خلق می‏کنند که به چیزهایی که در سال‏های کودکی در فضاهای اجتماعی، آموزشی، و خانوادگی می‏آموزد -و همه ما می‏آموزیم- ساختار می‏دهند.
در فصل دوم کتاب «زندگی پنهان ذهن»، به اکتشاف چیزی می‏رویم که خطی محو و ظریف می‏کشد بین آن چیزی که می‏خواهیم انجام دهیم و آن چیزی که انجام می‏دهیم. تصمیم‏هایی را بررسی می‌کنیم که وجود ما را می‏سازند. نویسنده این پرسش‌ها را مطرح می‌کند که عقل و احساس در تصمیم‏های اجتماعی و احساسی چگونه همراه هم عمل می‏کنند؟ چه چیزی باعث می‏شود به خودمان و به دیگران اعتماد کنیم؟ همراه با او کشف می‏کنیم اختلاف‏هایی کوچک در مدارهای تصمیم‏گیرنده مغز می‏تواند شیوه تصمیم‏گیری ما را به‏شدت تغییر دهد، از ساده‏ترین‏ها تا پردامنه‏ترین و پیچیده‏ترین تصمیم‏هایی که از ما موجودی اجتماعی می‏سازند.
فصل سوم و چهارم کتاب «زندگی پنهان ذهن»، سفری است به پررمز و رازترین جنبه تفکر و مغز آدمی -یعنی آگاهی- سفری که از طریق ملاقاتی بی‏سابقه بین فروید و آخرین تحولات علوم اعصاب صورت می‏گیرد. نویسنده در اینجا می‌پرسد ناآگاهی چیست و چگونه ما را کنترل می‏کند؟ خواهیم دید که حتی می‏توانیم افکار بیمارانِ فرو‏رفته در وضعیت نباتی را که هیچ راهی برای بیان خودشان ندارند، از طریق بازخوانی الگوی فعالیت مغز بخوانیم و رمزگشایی کنیم. نویسنده همچنین می‌پرسد کیست که با بیدار شدن آگاهی، بیدار می‏شود؟ اولین طرح‏ها از نحوه ثبت رویاها و تجسم آنها را در نوعی ا‏فلاک‏نمای خواب‏بینی خواهیم دید. حالت‏های مختلف آگاهی را بررسی خواهیم کرد، چیزهایی مانند رویاهای واضح و شفاف و فکر کردن تحت‏تاثیر ماری‏جوانا یا داروهای توهم‏زا.
دو فصل پایانی کتاب «زندگی پنهان ذهن» نیز شامل پرسش‏هایی است در این باره که مغز در شرایط مختلف، از زندگی روزمره گرفته تا تحصیلات رسمی، چگونه یاد می‏گیرد. برای نمونه، آیا درست است که یادگیری یک زبان جدید برای بزرگسال خیلی سخت‏تر از کودک است؟ به تاریخ یادگیری سفر می‏کنیم و نگاهی می‏اندازیم به تلاش‏ها و توانایی‏ها، به دگرگونی‏های شدیدی که با یادگیری خواندن در ذهن‌مان اتفاق می‏افتد، و به آمادگی مغز برای تغییر کردن.
کتاب «زندگی پنهان ذهن» طرحی اجمالی به دست می‏دهد که چگونه می‏توان با بهره بردن مسئولانه از تمامی این دانش بزرگ‏ترین آزمایش جمعی در تاریخ بشر را، که همانا «مدرسه» باشد، بهبود بخشید.

درباره ماریانو سیگمان نویسنده کتاب «زندگی پنهان ذهن»
ماریانو سیگمان، متولد 1972 در آرژانتین، فیزیکدان و از چهرهای شاخص بین‌‌المللی در علوم اعصاب شناختی است. سیگمان گرچه در آرژانتین به دنیا آمد اما در بارسلونای اسپانیا رشد کرد. او دارای مدرک کارشناسی ارشد فیزیک از دانشگاه بوینوس آیرس و دکترای علوم اعصاب از نیویورک است. سیگمان به طور ویژه مطالعاتی درباره طبیعت انسان انجام داده است.



درباره ترجمه کتاب «زندگی پنهان ذهن»
کتاب «زندگی پنهان ذهن» با ترجمه ماندانا فرهادیان در نشر نو منتشر شده است.
ماندانا فرهادیان، متولد 1347 در تهران، مترجم ایرانی است. او تحصیلات دانشگاهی‌اش را در مقطع کارشناسی در رشته فیزیک در دانشگاه امیرکبیر پشت سر گذاشت و سپس کارشناسی‌ ارشدش را در دانشگاه تحصیلات تکمیلی در علوم پایه زنجان سپری کرد. او کار ترجمه را از دهه 1370 با برگرداندن مقالاتی در مجله فیزیک شروع کرد و پس از آن به ترجمه کتاب‌هایی عمدتا در زمینه علمی پرداخته است. «رودخانه آگاهی»، «به یاد دار»، «تاریخ مختصر علم»، «زندگی پنهان ذهن»، «گرمایش جهانی» و کتاب‌هایی در قالب مجموعه «داستان‌های شگفت‌انگیز علم» عناوین برخی از ترجمه‌های فرهادیان هستند.