کتاب «راه دور...» نوشته سيدعلي صالحي
کتاب «راه دور...» اولين و تنها کتاب خودزندگينامه (autobiography) سيدعلي صالحي شاعر معاصر کشورمان است که اواخر سال 99 از سوي نشر چشمه منتشر شد. اين کتاب شامل زندگي اين شاعر از دوره کودکي تا اوايل دهه شصت خورشيدي است. صالحي در اين اثر که نسبت به آثار ديگر او منحصر به فرد است، به روايت ماجراهاي زندگي خود که بعضا حوادث هولناکي هستند پرداخته است.
درباره کتاب «راه دور...»
کتاب خودزندگينامه يا زندگينوشت اثري است که نويسندگان و شاعران بزرگ، معمولا در سنين ميانسالي به نگارش آن دست ميزنند. البته اين امر فقط در ميان نويسندگان و شاعران رواج ندارد و چهرههاي تاثيرگذار سياسي هم به اين کار دست ميزنند، مثلا مهاتما گاندي و نلسون ماندلا، آدولف هيتلر يا بنجامين فرانکلين از چهرههاي سياسي هستند که به انتشار خودزندگي نامه اقدام کردهاند. در ميان نويسندگان شخصيتهاي مهمي چون آگاتا کريستي، ارنست همينگوي، استفان کينگ و مارک تواين خودزندگينامه نوشته و منتشر کردهاند. کتاب خودزندگينامه در کنار ديگر کتابهاي مولف، از اهميت بسيار زيادي برخوردار است، زيرا به شناخت و درک بهتر آثار آن نويسنده يا شاعر کمک ميکند. ما با مطالعه دقيق زندگي نويسندگان که خود روايت کردهاند اولا از طرز فکر و جهانبيني و نوع نگاه آنها به مسائل دنيا با خبر ميشويم و دوم اينکه تحليل و درک آثار آنها با دانستن ماجراهاي زندگيشان براي ما قابل فهمتر و دلپذيرتر خواهد شد. همچنين اين آثار براي مطالعات ادبي و پژوهشگران حوزه نقد ادبي بسيار کاربردي خواهد بود. کتاب «راه دور...» نوشته سيدعلي صالحي هم از اين دست کتابهاست. راه دور... روايت تجربه و زيست شاعر در شرايطي باورناپذير است از شورش ايلات بختياري و سادات صالحي، يورش نظاميان شاه، خلع سلاح خونين، بيماريهاي لاعلاج و همهگير، ظهور درندهاي شکستناپذير به نام «بچه بر» که شبيه پلنگ سياه بوده است ماجراهاي جذابي است که صالحي روايت کرده است. از سوي ديگر خواننده با مشکلات اين منطقه از کشورمان در دوران کودکي شاعر، چون فقر و گرسنگي و قحطسالي، مرگ و مير کودکان، کوچ اجباري و فرار خانوارها به سوي شهرها بويژه مسجد سليمان، نقش انگليسيها، نفت و صنعت شهري...، و ترس و هراسهاي حاکم بر زيست خانوادههايي که به سختي ميتوانستند معيشت خود را تامين کنند و قادر نبودند حيات خود را با قوانين تحميلي در شهر منطبق سازند، آشنا ميشود. آنگونه که خود سيدعلي صالحي گفته «راه دور..» را در دوره بروز کرونا در تهران، طي چند ماه نوشته است. در دورهاي که خود شاعر با بيماري کرونا و سپس سکته قلبي دست و پنجه نرم ميکرد اما سرانجام کار نوشتن آن را به پايان رساند. نام اوليه کتاب «راه دور مرغاب» بود، مرغاب به معناي سرزمين سرسبز و پُرآب، قريهاي از قراء شهر ايذه خوزستان، واقع در سلسله جبال زاگرس مياني است. مرغاب، زادگاه اجدادي سيدعلي صالحي است که همواره به ايل چالنگ بختياري تعلق داشته است، اما درنهايت کتاب با نام «راه دور...» منتشر شد.
درباره سيدعلي صالحي مولف کتاب «راه دور...»
سيدعلي صالحي متولد يکم فروردين 1334 در ايذه، شاعر و نويسنده معاصر ايراني است. وي يکي از شاعران پايهگذار جريان موج ناب و بنيانگذار جريان شعر گفتار و شعر فراگفتار در شعر معاصر است. وي همچنين يکي از دبيران اصلي کانون نويسندگان ايران بود. اولين شعرهاي صالحي در سال 1350 به اهتمام ابوالقاسم حالت در مجله محلي شرکت نفت مسجد سليمان چاپ شد. او در سال 1360 قصهگوي کودکان در مهدکودک ليلي شد که توسط پرويز رجبي و همسرش اداره ميشد. او خود را و سرنوشت خود را مديون اين دو ميداند و ميگويد: «پاييز سال 1360 خورشيدي بود که آنجا کنار عزيزانم آرام گرفتم از جهان و اضطراب آن. حتي پدر و مادر و بستگانم نيز نميدانستند من کجاي اين زندگي مفقود شدهام.» در سالهاي 1353 تا 1354 صالحي همراه چند نفر از شاعران همنسل خود جريان «موج ناب» را در شعر سپيد پيريزي ميکند. منوچهر آتشي و نصرت رحماني در تهران از اين جريان حمايت ميکنند. صالحي در سال 1356 به عنوان برنده جايزه شعر فروغ فرخزاد اعلام ميشود. در سال 1357 صالحي از گروه «موج ناب» فاصله ميگيرد چون حس ميکرده همه شاعران موج ناب دارند شبيه هم ميشوند. در پاييز 1358 در کنکور رشتة ادبيات دانشکده هنرهاي دراماتيک قبول ميشود و در همين زمان با حمايت اسماعيل خويي، غلامحسين ساعدي، نسيم خاکسار و عظيم خليلي به عضويت کانون نويسندگان ايران درميآيد و در مطبوعات آزاد مشغول به کار ميشود. در سال 1363 با نقض تقطيع سنتي و سطربندي کلاسيک در شعر سپيد، پيشنهاد «تقطيع هموار و مدرن» را مطرح ميکند و سرانجام موفق ميشود اين روش تقطيع را همه گير کند که تا امروز مورد قبول است. يک سال بعد «جنبش شعر گفتار» را با ساده کردن زبان شعر معرفي ميکند که با آغاز دهه هفتاد به جرياني مقبول در شعر فارسي تبديل شد. صالحي از 1369 تا 1379 دبير سرويس ادبي و صفحه شعر مجله «دنياي سخن» بود و در سال 1379 کارگاه شعر دنياي سخن (در مجله و دفتر دنياي سخن) را با استقبال مناسبي راهاندازي کرد. از همين دوره ترجمه شعر صالحي به زبانهاي فرانسه، عربي، آلماني، انگليسي، ارمني، روسي و کردي به صورت پراکنده در مطبوعات چاپ شد و دو دفتر شعر از وي در کردستان عراق (به زبان کردي) منتشر شد. وي در سال 1378 براي فعاليت مجدد به کانون نويسندگان ايران بازگشت و دو سال بعد از سوي مجمع عمومي به عنوان يکي از دبيران اصلي کانون نويسندگان ايران انتخاب شد. آخرين حضور ادبي سيدعلي صالحي به عنوان مهمان ويژه در هفدهمين جشنواره جهاني شعر گوتنبرگ بود. اين جشنواره که با نام مرسيپوئسي معروف است همواره جايگاه ويژهاي براي شاعران فارسيزبان قائل بوده و در طول اين هفده سال شاعران مهمي چون محمدعلي سپانلو در آن حضور داشتهاند. متن سخنراني صالحي به عنوان شاعر فارسي زبان به دو زبان در اين جشنواره قرائت شد.
