جوان ایرانی و زبان و ادبیات فارسی

کتاب «جوان ايراني و زبان و ادبيات فارسي» به ‌قلم جمعي از نويسندگان و به ‌کوشش و گزينش مهران افشاري
مقالاتي در يادآوري اهميت و ضرورت يادگيري زبان و ادبيات فارسي و شيوه آموزش آن به جوانان ايراني. کتاب «جوان ايراني و زبان و ادبيات فارسي»، با عنوان فرعي «دوازده گفتار به قلم اديبان و نويسندگان برجسته در اهميّت فراگيري زبان و ادب فارسي براي جوان ايراني»، چنانکه از عنوانش برمي‌آيد، شامل دوازده گفتار از صاحبنظران زبان و ادبيات فارسي است. در گفتارهاي کتاب «جوان ايراني و زبان و ادبيات فارسي»، که به قلم گروهي از اديبان مشهور و نام‌آشناي ايراني که به متون کهن فارسي به‌خوبي مسلط بوده‌اند و اقتضائات دوران معاصر را نيز مي‌شناخته‌اند نوشته شده‌اند، از موضوعاتي نظير هدف از آموختن زبان و ادبيات فارسي و فايده‌هاي آن و کارکردهايش در طول تاريخ و شيوه تدريس آن در مدارس سخن رفته و از اينکه چه بر سرِ زبان فارسي آمده است و براي اينکه نسل جوان با ادبيات کهن فارسي آشتي کند و درست‌نويسي را بياموزد چه بايد کرد.
اگرچه بسياري از گفتارهاي کتاب «جوان ايراني و زبان و ادبيات فارسي» اولين بار در سال‌هاي دور و در مجلات ادبي قديمي منتشر شده‌اند، اما اين گفتارها هنوز هم خواندني‌اند و حاوي نکاتي که مي‌توانند امروز هم کاربردي باشند. مهران افشاري اين گفتارها را، با دغدغ? زنده‌کردن زبان و ادبيات فارسي و آشتي‌دادن جوانان امروزي با ادبيات کهن و مقابله با غلط‌نويسي‌هاي رايج و فارسي‌نويسي نادرست که امروزه بسيار متداول و گسترده شده، در کتاب «جوان ايراني و زبان و ادبيات فارسي» گردآوري کرده تا اين کتاب يادآوري‌اي باشد بر ضرورت حفظ زبان و ادبيات فارسي از گزند فراموشي و بي‌توجهي و راهکارهايي ارائه دهد براي اينکه جوانان ميراث کهن فارسي را بشناسند و با آن اُخت شوند و اين‌گونه درست و پاکيزه نوشتن را بياموزند و فرهنگ کهن ايراني را زنده نگه دارند و آن را اشاعه دهند.

مروري بر کتاب «جوان ايراني و زبان و ادبيات فارسي»
کتاب «جوان ايراني و زبان و ادبيات فارسي» از ديباچ? مهران افشاري و مقاله‌اي از او به جاي مقدمه و با عنوان «ادبيات کهن ايران و نسل نو» که اولين بار در سال 1380 در «فصلنام? هستي» منتشر شده بوده و دوازده گفتار تشکيل شده که عبارتند از: «زبان فارسي افزونتر از يک زبان» و «ادبيات و عصر فضا» نوشت? محمدعلي اسلامي ندوشن، «مشکل لغت» نوشت? منوچهر بزرگمهر، «بلاي انشاء و املاء عوامانه» نوشت? سيد محمدعلي جمالزاده، «علوم و ادبيات به زبان ساده» نوشت? محمود صناعي، «زبان فارسي را دريابيم» نوشت? محمدجعفر محجوب، «زبان و خطِّ ما» نوشت? جلال متيني، «زبان فارسي» نوشت? مجتبي مينوي، «درس فارسي»، «تدريس زبان و ادبيات فارسي» و «روش تازه در تدريس قواعد فارسي» نوشت? پرويز ناتل خانلري و «عواطف بشري در ادب فارسي» نوشت? غلامحسين يوسفي.
گفتارهاي کتاب «جوان ايراني و زبان و ادبيات فارسي» از مجلات «نام? پارسي»، «سخن»، «يغما»، «راهنماي کتاب»، «مجل? دانشکده ادبيات و علوم انساني» دانشگاه تهران، «صدف» و «مجل? ايران‌شناسي» انتخاب شده‌اند. در اين گفتارها گروهي از اديبانِ وارد به چَم‌وخمِ ادبيات کهن فارسي و آگاه به ضرورت آشنايي جوانان ايراني با اين ادبيات، از زبان فارسي و کاربردهاي آن سخن گفته‌اند و از اينکه چگونه مي‌توان به بهترين شکل زبان فارسي را به جوانان درس داد. بسياري از مقالات کتاب «جوان ايراني و زبان و ادبيات فارسي» مربوط به سال‌هاي قبل از انقلاب و دهه‌هاي 30 و 40 و 50 خورشيدي‌اند، اما به معضلاتي در باب بي‌توجهي به آموزش زبان فارسي اشاره دارند که امروزه هم هنوز برقرارند و برطرف نشده‌اند و درنتيجه مي‌توانند نقش? راهي براي آموزش درست زبان و ادبيات فارسي در روزگار ما هم به دست دهند. از جمله گفتارهاي خواندني اين کتاب گفتارهاي پرويز ناتل خانلري‌اند درباره آموزش و تدريس زبان فارسي و مسائل مربوط به آن. در اين گفتارها که سال‌ها پيش نوشته شده‌اند به نکاتي باريک‌تر از مو درباره آموزش زبان فارسي برمي‌خوريم که امروزه نيز مي‌توانند راهنمايي باشند براي اينکه دريابيم براي رفع کاستي‌هاي آموزش زبان و ادبيات فارسي و رسيدن به شيوه‌اي کارآمد در اين زمينه چه بايد کرد.
کتاب «جوان ايراني و زبان و ادبيات فارسي» به کوشش و گزينش مهران افشاري در انتشارات جهان کتاب منتشر شده است.

درباره مهران افشاري، گردآورنده کتاب «جوان ايراني و زبان و ادبيات فارسي»
مهران افشاري، متولد 1346 در تهران، پژوهشگر ادبيات فارسي و عضو هيئت علمي «دانشنام? جهان اسلام» است. افشاري داراي فوق ليسانس زبان و ادبيات فارسي است و از او تاکنون مقالات پژوهشي بسياري در نشريات منتشر شده است. او پژوهش‌هاي زيادي در زمين? فرهنگ و ادبيات عاميان? ايران انجام داده و در تصحيح و انتشار بعضي داستان‌هاي عاميان? فارسي مثل داستان عاميان? معروفِ «قص? حسين کُرد شبستري» و نيز داستان عاميان? «هفت کشور» با ايرج افشار همکاري داشته است. از مهران افشاري به جز تصحيح برخي متون قديمي، مثل کتاب «فتوّت‌نامه‌ها و رسائل خاکساريّه» که آن نيز تصحيح متوني از فرهنگ و ادبيات عاميانه است، چند کتاب از مجموعه مقالات و جُستارها و نقدها و يادداشتهايش در موضوعات مختلف ادبي نيز منتشر شده که از آن جمله‌اند: «عشق و شَباب و رندي: جستارها، يادداشتها، نقدها و نظرها درباره ادبيات فارسي و فرهنگ ايران» و «نشانِ اهلِ خدا: مجموعه‌ي مقاله‌ها در نقد و تحليل ادبيات عرفاني فارسي». از افشاري کتاب خاطراتي هم با عنوان «وقتي که آسمان تهران آبي بود» منتشر شده است.