دکترهای اعصاب (نشر نو) - داستان های ناگفته روانپزشکی

دکترهای اعصاب
داستان‌های ناگفته روانپزشکی
جفری لیبرمن
ماندانا فرهادیان
ناشر: نو

کتاب «دکترهای اعصاب» اثر جفری لیبرمن
اثری که با بررسی سرگذشت و تاریخ روانپزشکی، تصویری از وضعیت کنونی این علم و چشم‌اندازی از آینده پیش روی آن به دست می‌دهد. جفری لیبرمن در کتاب «دکترهای اعصاب» کوشیده تا نقاط کمتر دیده شده تاریخ روانپزشکی را شرح دهد و ضمن آنکه مروری بر خطاها و اشتباهات این تاریخ صورت داده به اعاده حیثت از روانپزشکی هم پرداخته است.
جفری لیبرمن در کتاب «دکترهای اعصاب» می‌گوید روانپزشکی با حمایت پژوهش‏ها، فناوری‏ها، و بینش‏های جدید نه فقط قابلیت این را یافته که از زیر سایه انزوا بیرون بیاید، بلکه مکلف است که برخیزد و نور جان‏بخش خود را به دنیا نشان دهد.
کتاب «دکترهای اعصاب» اثری است که برای عموم نوشته شده و به خصوص علاقه‌مندان به تاریخ علم و تاریخ روانپزشکی و علوم اعصاب از خواندنش بهره و لذت زیادی می‌برند.

مروری بر کتاب «دکترهای اعصاب»
شاید همه ما دست‌کم یک‌بار با نظرات منفی درباره روانپزشکی و روانپزشکان روبرو شده باشیم یا حتی خودمان جزو آن دسته از افراد هستیم که نسبت به روانپزشکی بدبینیم و با شک و تردید به آن نگاه می‌کنیم. بدبینی نسبت به روانپزشکی پدیده‌ای جهانی است. دکتر جفری لیبرمن، کتاب «دکترهای اعصاب» را با شرح همین بدبینی و تردید آغاز کرده است و به یکی از تجربه‌هایش در مواجهه با خانواده یکی از بیمارانش اشاره کرده است.
لیبرمن با شرح این اتفاق آغاز می‌کند اما در کتاب «دکترهای اعصاب» استدلال میکند و نشان می‌دهد که امروز شرایط با گذشته تفاوت کرده چرا که اکنون روانپزشکی، برای اولین بار در تاریخ طولانی و بدنامش، می‏تواند درمان‏هایی علمی، انسانی، و مؤثر به کسانی ارائه دهد که از بیماری‏های روانی رنج می‏برند.
دکتر لیبرمن در نقطه‏عطفی تاریخی از حرفه‏اش رئیس انجمن روانپزشکی امریکا شد. او همچنین در دوره‌ای کتاب «دکترهای اعصاب» را نوشته که‏ روانپزشکی پس از انزوای علمی طولانی بالاخره جایگاه سزاوارش را در جامعه‏ پزشکی کسب کرده است.
نویسنده کتاب «دکترهای اعصاب» می‌گوید خودش از جمله کسانی است که اذعان می‏کند روانپزشکی تا حد زیادی سزاوار این بدنامی گسترده‏ای است که گرفتارش شده است. او حق می‌دهد که خیلی‏ها هرچه از دستشان برمی‏آید می‏کنند تا به روانپزشک مراجعه نکنند و باور دارد تنها راهی که روانپزشکان می‏توانند ثابت کنند که خودشان را از این ظلمات برکشیده‏اند این است که ابتدا خودشان به سابقه طولانی قدم‏های اشتباهی که برداشته‏اند اقرار کنند و داستان چگونگی غلبه بر گذشته شبهه‏انگیزشان را بدون هیچ سانسوری به اشتراک بگذارند.
همین موضوع یکی از دلایل لیبرمن برای نوشتن کتاب «دکترهای اعصاب» بوده: «ارایه وقایع‏نامه‏ای صادقانه از علم روانپزشکی با تمام دغلبازان و شارلاتان‏هایش، با درمان‏های تهوع‏آورش و نظریه‏های چرند و مزخرفش. تا همین اواخر، پیروزی‏های معتبر علمی نادر بودند و قهرمانان اصیل و حقیقی در دنیای روانپزشکی هنوز هم نادرند. تاریخچه تخصص‏های دیگری مانند قلب ‏و عروق، بیماری‏های عفونی، و سرطان عمدتا روایت‏هایی هستند از پیشرفت مداوم، با جهش‏های بزرگِ هرازگاهی روبه‏جلو، در حالی که داستان علم روانپزشکی عمدتا متشکل است از شروع‏های اشتباه، دوره‏های طولانیِ رکود، و دو قدم به جلو و یک قدم به عقب».
با این وجود لیبرمن معتقد است که تمامی داستان روانپزشکی صرفا کمدی تلخ و تاریکی پر از لغزش‏های عجیب و غریب نیست؛ داستانی کارآگاهی هم هست که با سه پرسش عمیق جلو رفته است، پرسش‏هایی که نسل اندر نسل روانپزشکان را درگیر کرده و به خود خوانده‏: بیماری روانی چیست؟ منشأ آن چیست؟ و از همه ضروری‏تر برای هر رشته پزشکیِ سرسپرده به قسم بقراط، اینکه چگونه می‏توانیم بیماری‏های روانی را درمان کنیم؟ کتاب «دکترهای اعصاب» مرور این روایت و پرداختن به این پرسش‌ها است.
پاسخ دادن به این پرسش‌ها ساده نیست و آن‌طور که دکتر لیبرمن در کتاب «دکترهای اعصاب» نشان‌مان می‌دهد، از آغاز قرن نوزدهم تا شروع قرن بیست‏ویکم، هر موج تازه‏ای از مفتشان روانپزشک به سرنخ‏های جدیدی دست یافتند و به اشتباه دنبال نکته‏های انحرافیِ گول‏زننده افتادند و به نتایج کاملا متفاوتی درباره سرشت اساسی بیماری روانی رسیدند، و روانپزشکی را به نوسانی بی‏وقفه بین دو دورنمای ظاهرا متضاد در مورد بیماری روانی کشاندند: باور به اینکه اساس بیماری روانی تماما در ذهن است، و باور به اینکه اساس آن تماما در مغز است. لیبرمن می‌گوید باعث تأسف است، اما هیچ تخصص پزشکی دیگری با چنین بی‏ثباتی مفرطی در مفروضات بنیادینش مواجه نبوده است، و این بی‏ثباتی به این باور دامن زده است که روانپزشکی مایه سرشکستگی خانواده پزشکی است و از سوی سایر پزشکان و بیماران خوار شمرده شده است. اما داستان کارآگاهی روانپزشکی، به‏رغم بسیاری سرنخ‏های غلط و بن‏بست‏ها، پایانی رضایت‏بخش دارد و رازهای درک‏ناشدنی آن رفته‏رفته روشن‏تر می‏شوند.
لیبرمن در کتاب «دکترهای اعصاب» برایمان از آن اندک‏شمار افراد طغیانگر و دوراندیشی می‌گوید که عقاید غالب زمانه خود را شجاعانه به چالش کشیدند تا حرفه بحران‏زده‏شان را نجات دهند. این قهرمانان اعلام کردند روانپزشکان محکوم نیستند که دکترهای اعصاب باشند، بلکه مقدر است که رده منحصر به فردی از پزشکان باشند.
در بخشی از کتاب «دکترهای اعصاب» نویسنده اینگونه نظرش را درباره روانپزشکی بیان کرده است: «روانپزشکی شبیه تخصص‏های پزشکی دیگر نیست؛ روانپزشکی از درمان تن فراتر می‏رود و به پرسش‏هایی بنیادی درباره‏ هویت ما، هدفمان از زندگی و توانایی‏‏های بالقوه‏مان می‏پردازد. روانپزشکی مبتنی است بر ارتباط کاملا منحصر به فردِ پزشک و بیمار: روانپزشک خیلی‏ وقت‏ها محرم‏ اسرار دنیای خصوصی و پنهانی‏ترین افکار -شرم‏آورترین رازها و محبوب‏ترین رؤیاها- می‏شود. صمیمیت این رابطه مسئولیت سنگینی در قبال سلامت و آسایش بیمار بر دوش روانپزشک می‏گذارد، مسئولیتی که خیلی ‏وقت‏ها روانپزشکان از عهده‏اش برنیامده‏اند -ولی اکنون دیگر چنین نیست. روانپزشکان امروزی ابزارهای لازم را در اختیار دارند تا افراد را از هزارتوی آشوبِ ذهنی بیرون آورند و در مسیر روشن‏بینی، مراقبت و بهبودی هدایت کنند. دنیا به روانپزشکی علمی و دلسوزانه نیاز دارد، و من در اینجا قصد دارم به شما بگویم که چنین روانپزشکی‏ای، بی‏سروصدا و هیاهو، بالاخره از راه رسیده است.
اجازه دهید برایتان بگویم دقیقاً چگونه به اینجا رسیده‏ایم».

درباره جفری لیبرمن نویسنده کتاب «دکترهای اعصاب»
جفری لیبرمن، روانپزشک امریکایی، رئیس پیشین انجمن روانپزشکی امریکا، مدرس روانپزشکی در دانشگاه کلمبیا و پژوهشگر و نویسنده‌ امریکایی است که در سال 1948 متولد شده است. او به طور خاص در زمینه اسکیزوفرنی و علوم اعصاب تخصص دارد و مطالعات گسترده‌ای درباره درباره دارودرمانی در مورد اسکیزوفرنی انجام داده است. لیبرمن در سال 1970 از دانشگاه میامی فارغ التحصیل شد و سپس مدرک پزشکی خود را از دانشکده پزشکی جورج واشنگتن در سال 1975 دریافت کرد. او دوره دستیاری پزشکی خود را در رشته روانپزشکی در بیمارستان سنت وینسنت و مرکز پزشکی کالج پزشکی نیویورک به پایان رساند.


درباره ترجمه کتاب «دکترهای اعصاب»
کتاب «دکترهای اعصاب» با ترجمه ماندانا فرهادیان در نشر نو منتشر شده است.
ماندانا فرهادیان، متولد 1347 در تهران، مترجم ایرانی است. او تحصیلات دانشگاهی‌اش را در مقطع کارشناسی در رشته فیزیک در دانشگاه امیرکبیر پشت سر گذاشت و سپس کارشناسی‌ ارشدش را در دانشگاه تحصیلات تکمیلی در علوم پایه زنجان سپری کرد. او کار ترجمه را از دهه 1370 با برگرداندن مقالاتی در مجله فیزیک شروع کرد و پس از آن به ترجمه کتاب‌هایی عمدتا در زمینه علمی پرداخته است. «رودخانه آگاهی»، «به یاد دار»، «تاریخ مختصر علم»، «زندگی پنهان ذهن»، «گرمایش جهانی» و کتاب‌هایی در قالب مجموعه «داستان‌های شگفت‌انگیز علم» عناوین برخی از ترجمه‌های فرهادیان هستند.