فراز و فرود زندگی ماتیلدا زیلبربرگ

کتاب «فراز و فرود زندگی ماتیلدا زیلبربرگ» نوشته‌ی تام رَکمَن
کتاب «فراز و فرود زندگی ماتیلدا زیلبربرگ» نوشته‌ی تام رَکمَن به تناوب در این سه زمان روایت می‌شود و از کتاب پازل بزرگی می‌سازد که ربع قرن را دربرمی‌گیرد و قطعاتش در سراسر جهان پخش شده‌اند. قهرمان آن، ماتیلدا معروف به تولی، و ما خوانندگان کتاب در انتظار پیشامدها نیستیم، بلکه در پی رمزگشایی از حوادثی هستیم که در گذشته رخ داده‌اند.
2011/ ماتیلدا زیلبربرگ در کتابفروشی عجیب و غریبش در منطقه‌ای دورافتاده از وِلز پشت پیشخان نشسته است، و با همکارش فاگ درباره‌ی انقلاب فرانسه گپ می‌زند.
1999/ ماتیلدا زیلبربرگ با نقشه‌ی تاشده‌ی نیویورک در جیب پالتویش، در خیابان‌های این شهر پرسه می‌زند و همسفرش هامفریِ پیر، کتاب‌شناس عجیب و غریبی است، با خاطرات بسیار از گذشته‌ی دور و دراز و پُر از فراز و نشیب.
1988/ ماتیلدا زیلبربرگ همراه مردی به نام پل، احتمالاً پدرش، استرالیا را به مقصد بانکوک ترک می‌کند

مروری بر کتاب «فراز و فرود زندگی ماتیلدا زیلبربرگ» نوشته‌ی تام رَکمَن
سرنخ‌های قصه‌ی ماتیلدا زیلبربرگ یا همان تولی در دل کتاب‌هایی است که در سراسر قصه‌ی او پخش و پلا می‌شوند و هر یک قلابی می‌شوند، تا خواننده را به دنیای خود ببرند.
«تولی اسم هامفری را صفحه‌ی اول همه‌ی کتاب‌ها نوشت، به این خیال که سال‌ها بعد غریبه‌ای کتاب را باز ‌کند و ‌ببیند رویش نوشته «هامفری اوستروپولر» و از خودش بپرسد این اسم از آنِ که بوده و چرا این کتاب را فروخته است. تولی فکر کرد آدم‌ها معمولاً کتاب‌هایشان را نگه می‌دارند، نه به این خاطر که شاید دوباره بخوانندشان، بلکه چون این اشیا حاوی گذشته‌اند، تار و پود خودشانند در یک مکان خاص، در یک زمان خاص؛ هر کتاب تکه‌ای از خود فرد است، حالا چه کتاب را دوست داشته باشد، چه از آن خوشش نیامده باشد و فقط تا صفحه‌ی چهلمش پیش رفته باشد. ممکن است آدم‌ها توی سر خودشان به دام بیفتند، اما زندگی‌شان را صرف بیرون آمدن از آن اتاق دربسته می‌کنند. به همین خاطر هم بود که آدم‌ها بچه‌دار می‌شدند، وطن برایشان مهم می‌شد و بعد از یک سفر طولانی، هیچ‌چیز مثل تختخواب خودشان به آن‌ها نمی‌چسبید...»
کتاب «فراز و فرود زندگی ماتیلدا زیلبربرگ» نخستین بار در سال 2014 به انتشار رسید. داستان به زندگی زنی استقلال‌طلب به نام «ماتیلدا زیلبربرگ» می پردازد که در حدود سی سالگی، کتابفروشی فرسوده‌ای را در شهری کوچک در ولز افتتاح می‌کند. معمای بزرگ پیرامون زندگی «ماتیلدا» با جهش در میان سه دهه، به تدریج برای مخاطبین آشکار می‌شود. در سال 2011، دوست پسر سابق «ماتیلدا» درباره‌ی یکی از آشنایان قدیمی او که اکنون در حال مرگ است، با او صحبت می‌کند و به «ماتیلدا» اطلاع می‌دهد که آن مرد شاید پدرش باشد. رمان از طریق ادیسه‌ی «ماتیلدا»، نقدی بر جامعه‌ی مدرن را ارائه می‌کند و کاراکترهایی را به تصویر می‌کشد که با واقعیت‌های پیش‌پا‌افتاده‌ی قرن بیست و یکم دست به گریبان هستند:‌ «آدم‌ها در سال‌های نوجوانی، آرزو دارند که جذاب به نظر بیایند؛ بعد از بیست سالگی، تحسین‌‌برانگیز باشند؛ بعد از سی سالگی، کسی به آن‌ها نیاز داشته باشد...»


سطرهایی از کتاب «فراز و فرود زندگی ماتیلدا زیلبربرگ» نوشته‌ی تام رَکمَن
«کتاب‌های هامفری عمدتاً از نسخه‌های ارزان‌قیمت بودند. روکش جلدشان کَنده شده بود، شیرازه‌هایشان پاشیده بود، صفحه‌هایشان کنده شده بود و می‌ریخت. بسیاری از آن‌ها آن‌قدر بی‌ارزش بودند که حتی گذاشتن‌شان توی بشکه‌ی صداقت هم صرف نمی‌کرد. تولی آن‌ها را انبار می‌کرد و حین این کار هر چند وقت یک بار مکثی طولانی می‌کرد و برای ساعت‌ها در آن کتاب‌های آشنا غرق می‌شد. یک نسخه از نیکولاس نیکلبای هم بود که پائول یک ‌ربع قرن پیش برایش خریده بود؛ کتابی که در مدرسه‌ی بین‌المللی شاه چولالونگ یواشکی می‌خواند، آن را با خودش به مهمانی خانگی در بانکوک برده بود، آن را پیش هامفری جا گذاشته بود و از روی همان نسخه، برای او در خلیج شیپ‌شید می‌خواند...»

«برای رهبری تو روسیه یه رسم خیلی قدیمی هست. اول از همه، باید یه رهبر کچل داشته باشیم. بعدش یه رهبر مودار می‌آد. بعدش دوباره کچل و دوباره مودار. تزار الکساندر سوم کچل بود. بعدش نیکلای دوم اومد که مو داشت. بعدش لووُف سر کار اومد، کله‌ش عین هندوونه بی‌مو بود. بعدش کِرنسکی با اون موهای پُرپشتش از راه رسید. لنین هم خیلی کچل بود. حالا به نظرت نفر بعدی باید کی باشه؟ استالین!/ _ اون مو زیاد داشت؟/ به‌همین‌خاطر هم تونست توی نبرد بر سر رهبری برنده بشه. تروتسکی یه کله‌‌ی توخالی و مودار داره، پس رقابت تنگاتنگی می‌شه. اما موهای استالین بیش‌تره. تازه اون احمق‌تر هم هست. پس اون برنده می‌شه. بعد از استالینِ مودار، روس‌ها یه رهبرِ کچل می‌خواستن. اون‌های توی پولیتبورو رو گشتن و چشم‌شون افتاد به خروشچف. عالی شد! بعدش هم برژنِف کله‌خالی و مودار اومد. بعد آندروپوف: کچل؛ چرنینکو: مودار؛ گورباچف: کچل./ _ همون که یک لکه روی کله‌ش داره؟/ بله، ولی نباید مسخره‌ش کنی. کار خوبی نیست./ _ مسخره نمی‌کنم هامفری!/ می‌دونم عزیزکم/ _ تو از تموم آدم‌هایی که من می‌شناسم، بیش‌تر می‌دونی...»

درباره‌ی تام رَکمَن، نویسنده‌ی کتاب «فراز و فرود زندگی ماتیلدا زیلبربرگ»
تام رَکمَن سال 1974 در لندن به دنیا آمد، اما در کانادا بزرگ شد. در دانشگاه، سینما و روزنامه‌نگاری خواند و سال‌ها در مهم‌ترین خبرگزاری‌های عالم و در چهار گوشه‌ی جهان به روزنامه‌نگاری پرداخـت. بعدتـر همه‌ی این‌ها را رها کرد و به پاریس رفت تا قصه‌هایش را بنویسد. «معیوب‌ها» و «معلم ایتالیایی» از دیگر کتاب‌های تام رَکمَن هستند.
تام رَکمَن در یکی از مصاحبه‌هایش از عشقی که به داستان کوتاه دارد می‌گوید و از این آرزویش که دلش می‌خواهد روزنامه‌ای داشته باشد تا در آن نویسندگان گوناگون حول موضوعی مشخص داستان کوتاه بنویسند و روزنامه هم به رایگان پخش شود. خاطرات اِلی ویزل و مقالات جرج اورول از آثار محبوبش هستند.
کتاب «فراز و فرود زندگی ماتیلدا زیلبربرگ» اثری است که تام رَکمَن می‌گوید در میان باقی آثارش جور دیگری دوستش دارد. شاید چون کتاب که تمام می‌شود، آدم احساس می‌کند این از آن قصه‌هایی نیست که نویسنده ساخته باشدش، از آن‌هاست که انگار تمام تجربیات زیسته‌ی نویسنده و فراز و فرودهای زندگی‌اش برای آن بوده که روزی بنشیند و جان بِکَند و همه‌اش را، جزء به جزء، روی کاغذ بیاورد.


درباره‌ی ترجمه‌ی فارسی کتاب «فراز و فرود زندگی ماتیلدا زیلبربرگ»
کتاب «فراز و فرود زندگی ماتیلدا زیلبربرگ» نوشته‌ی تام رَکمَن با ترجمه‌ی مشترک اسدالله حقانی و نرگس مساوات از سوی نشر ثالث منتشر شده است.
از اسدلله حقانی پیش‌تر کتاب‌های «پشت درختان بید» نوشته‌ی آلگرنون بلکوود، «پرنده‌ی کوکی و زن سه‌شنبه» نوشته‌ی هاروکی موراکامی، «مردی که می خواست پرتره‌ی نیستی را بکشد» (دو جلدی) نوشته‌ی هاروکی موراکامی، «کتابِ چای : فلسفه‌ی حضور چای در فرهنگ، تمدن و اجتماع شرقی» به فارسی بازگردانی و چاپ شده است.
از نرگس مساوات پیش‌تر کتاب‌های «فرانکشتاین» نوشته‌ی مری شلی، «درنده‌ی باسکرویل» نوشته‌ی سر آرتور کانن دویل، «رهنمودهای راهب» (برای پاکسازی ذهن و منزل) نوشته‌ی شوکی ماتسوموتو به فارسی بازگردانی و چاپ شده است. همچنین «خاک زوهر یا وقت چیدن گیس‌ها» از کتاب‌های تالیفی اوست.
نشر ثالث کتاب «فراز و فرود زندگی ماتیلدا زیلبربرگ» نوشته‌ی تام رَکمَن با ترجمه‌ی مشترک اسدالله حقانی و نرگس مساوات در 475 منتشر کرده است.