زندگی بربال های خیال

کتاب «زندگی بَر بال‌های خیال» نوشتۀ آریل دورفمان
گزارشی اتوبیوگرافیک از زندگی در متن روزگاری بحرانی. کتاب «زندگی بَر بال‌های خیال»، با عنوان اصلی Feeding on Dreams: Confessions of an Unrepentant Exile، خاطرات آریل دورفمان از دوران وحشت و گریز و تبعید از شیلی و نیز بازگشت دوباره‌اش به این کشور، بعد از سقوط حکومت استبدادی آگوستو پینوشه، است.
دورفمان از نویسندگانی است که با وقوع کودتای پینوشه در شیلی مجبور به فرار از آن کشور شد. او در کتاب «زندگی بر بال‌های خیال» شرح دوران سخت تبعید را نوشته و از خلال روایت زندگی شخصی و سیاسی خود در آن روزگار، تصویری از زندگی در تبعید، شیلی دوران پینوشه و فجایع آن روزگار و نیز شیلیِ بعد از سقوط پینوشه به دست داده است.
متن اصلی کتاب «زندگی بر بال‌های خیال» اولین بار در سال 2011 منتشر شده است.

مروری بر کتاب «زندگی بر بال‌های خیال»
کتاب «زندگی بر بال‌های خیال» زندگی‌نامه‌ای است که با تأملات آریل دورفمان دربارۀ شیلی و وضعیت سیاسی آن در دوران پینوشه و اوایلِ دورانی که پینوشه دوسال بعد از ضربه خوردن در همه‌پرسی از ریاست جمهوری این کشور کنار گذاشته شد، پیوند خورده است.
دورفمان در کتاب «زندگی بر بال‌های خیال» زندگی گذشته‌اش را در شیلی روایت می‌کند، از فراری شدنش بعد از کودتا و به ‌قدرت رسیدن پینوشه سخن می‌گوید و از محو شدن کوه‌های شیلی از مقابل چشمان تبعیدی‌هایی که این کوه‌ها برایشان یکی از چشمگیرترین نمادهای شیلی بوده است؛ کوه‌هایی که به‌گفتۀ دورفمان در کتاب «زندگی بر بال‌های خیال» از نقاشی‌های بچه‌های تبعیدی‌هایی که به اجبار شیلی را ترک کرده‌اند غایبند.
کتاب «زندگی بر بال‌های خیال» روایتی از زندگی در عصر وحشت و سرکوب و اعدام‌های دسته‌جمعی است و همچنین روایت بازگشت دورفمان و همسر و فرزندش به شیلی، در زمانی که پینوشه از ریاست جمهوری کنار گذاشته شده اما هنوز قدرت نظامی را در دست دارد و تهدیدش همچنان بالای سر مردم شیلی هست.
دورفمان در کتاب «زندگی بر بال‌های خیال» از رسوب و رسوخِ عصر وحشت و سرکوب و کشتار و شکنجۀ دوران پینوشه در ذهنش سخن می‌گوید و از اینکه پینوشه و شیوۀ حکومت او چگونه حتی آیندۀ شیلی را هم تهدید می‌کند.
کتاب «زندگی بر بال‌های خیال» روایت دربدری و آوارگی یک تبعیدی و شوق او به بازگشت به شیلی در دوران تبعید است و بیان آنچه این تبعیدی در هنگام بازگشت به شیلی می‌بیند و احساس و درک می‌کند.
در بخشی از کتاب «زندگی بر بال‌های خیال» می‌خوانید: «خوشبخت بودم که زمان انقلاب مرد شدم – این انقلاب کاملاً غیرعادی، وقتی آلنده در سال 1970 به ریاست‌جمهوری رسید آغاز شد. فردی صلح‌طلب و دموکرات که اعتقاد نداشت باید بدبختی بکشی تا دنیایی از عدالت و آزادی برای همگان به وجود آوری. کسی که به وسعت گستردگی کوه‌هایی بود که بر سه سال شادمانی و سرور ما سروری می‌کردند. زیرا هیچ‌چیز را نمی‌توانستی با اقامت در مرکز متزلزل تاریخ مقایسه کنی – هیچ‌چیز را نمی‌توان با این حالت مقایسه کرد که آرام روی آتش در حال سوختن باشی و درعین‌حال بدانی که جهان آن‌طور که تو درکش کردی نیست – اطمینان از اینکه همه‌ی چیزهای اشتباه، غیرمنصفانه و زشت در جهان می‌توانند تغییر کنند، هیچ‌چیز را نمی‌توان با ایمان به اینکه ما مردم، حاکمان مقتدر سرنوشت‌مان هستیم مقایسه کرد. سه سال به‌خاطر آزادی با میلیون‌ها نفر دیگر در زیر نگاه خیره‌ی کوهستان رژه می‌رویم. گویی می‌توانند ضمانت کنند هیچ‌چیز نمی‌تواند رؤیاهای‌مان را بفرساید، گویی افق برای ماندن آنجا بود و مرگ وجود نداشت.
و سپس کوهستان‌ها ناپدید و با تبعید بلعیده شدند. زمانی‌که به رحم‌های جایگزینی نیاز داشتیم که درون‌شان بخزیم، خلأیی در چشم‌اندازها وجود داشت. در همان لحظاتی که تمامی اثرات ثبات به بیرون دمیده شده بودند، کشور عشق ما زیر حملات دوگانه‌ی دیکتاتوری پینوشه از یک‌سو در حال تجزیه‌شدن بود و از سویی عبور نسبتاً متوحش زمان با آسیاب محوکننده و اجتناب‌ناپذیرش آن را به‌سوی فراموشی سوق می‌داد. همه‌ی آنچه بر جای مانده بود این بود؛ حالت کرچی از تهی‌بودن، پرگار وجودی که منهدم شده بود، اعداد اصلی‌ای که دشمن جهتشان را پاک کرده بود.
رهاشده، بیچاره، دچار تهوع.»

دربارۀ آریل دورفمان، نویسندۀ کتاب «زندگی بر بال‌های خیال»
ولادیمیرو آریل دورفمان (Vladimiro Ariel Dorfman)، متولد 1942، رمان‌نویس، نمایشنامه‌نویس، جُستارنویس، استاد دانشگاه و فعال حقوق بشر آرژانتینی – شیلیایی – امریکایی است.
دورفمان متولد آرژانتین است اما او را بیشتر به‌عنوان نویسنده‌ای شیلیایی می‌شناسند. کودکی او تا دوازده‌سالگی در امریکا گذشت و بعد از آن همراه خانواده‌اش به شیلی رفت.
دورفمان، که در زمان کودتای پینوشه و سقوط دولت سالوادور آلنده مشاور فرهنگی آلنده بود، با وقوع کودتا و برقراری حکومت وحشت در شیلی مجبور به ترک آن‌جا شد. مدتی در فرانسه ماند و بعد به هلند و سپس امریکا رفت. او اکنون مُقیم امریکا و استاد ادبیات دانشگاه دوک در کارولینای شمالی است.
سیاست و حکومت پلیسی و استبدادی یکی از درونمایه‌های آثار آریل دورفمان است. از آثار او می‌توان به «مرگ و دختر»، «اعتماد»، «شکستن طلسم وحشت: محاکمۀ شگفت‌انگیز و پایان‌ناپذیر ژنرال آگوستو پینوشه»، «شورش خرگوش‌ها» و «بیوه‌ها» اشاره کرد.
نمایشنامۀ «مرگ و دختر» آریل دورفمان دستمایۀ اقتباس سینمایی نیز قرار گرفته و رومن پولانسکی فیلمی به همین نام براساس آن ساخته است.

دربارۀ ترجمۀ فارسی کتاب «زندگی بر بال‌های خیال»
کتاب «زندگی بَر بال‌های خیال» با ترجمۀ مرجان قورچیان در انتشارات کتاب مرو منتشر شده است. مرجان قورچیان، متولد 1357، مترجم ایرانی است. او کتاب «بازاریابی اینترنتی به‌زبان آدمیزاد» را هم به فارسی ترجمه کرده است.

رتبۀ کتاب «زندگی بر بال‌های خیال» در گودریدز: 3.92 از 5.