پاییز آلمان

کتاب «پاییز آلمان» نوشتۀ استیگ داگرمن
سفری به آلمان، درست بعد از جنگ جهانی دوم. کتاب «پاییز آلمان»، با عنوان اصلی Tysk höst و عنوان انگلیسی German Autumn، جستارهایی است از استیگ داگرمن که نویسنده در آن‌ها به شرح مشاهداتش از آنچه در آلمانِ بعد از جنگ دوم جهانی و رنج مردم این کشور در آن دوران دیده است، می‌پردازد.
داگرمن کتاب «پاییز آلمان» را زمانی نوشت که روزنامۀ سوئدی اکسپرسن در پاییز سال 1946، یعنی بعد از تمام شدن جنگ دوم جهانی، او را به آلمان فرستاد تا مشاهداتش از زندگی مردم در آلمان بعد از جنگ را بنویسد.
کتاب «پاییز آلمان» یک گزارش مستند جذاب و باریک‌بینانه از زندگی مردمی جنگ‌زده است؛ گزارشی که با نگاهی خاص و منحصربه‌فرد نوشته شده و بر زوایایی از زندگی مردم در آلمان بعد از جنگ نور می‌تاباند که چه‌بسا در نگاه عادی و عادت‌زده به چشم نمی‌آمده است.
متن اصلی کتاب «پاییز آلمان» اولین بار در سال 1947 منتشر شده است. این کتاب در سال 2008 دستمایۀ اقتباسی سینمایی هم قرار گرفته و براساس آن یک فیلم مستند فرانسوی ساخته شده است.

مروری بر کتاب «پاییز آلمان»
کتاب «پاییز آلمان» در زمانی نوشته شده که همه به آلمان صرفاً به‌چشم یک گناهکار و مقصر در فجایع جنگ جهانی دوم نگاه می‌کردند. داگرمن اما در کتاب «پاییز آلمان» از نگاهی دیگر به آلمان بعد از جنگ می‌نگرد. او در این کتاب، مردم عادی آلمان را از نازی‌هایی که فجایع جنگ را به بار آوردند جدا می‌کند و رنج مردمی را به تصویر می‌کشد که مثل دیگر کشورهای گرفتارِ جنگ جهانی دوم، قربانی این جنگ شده‌اند و کشورشان ویران شده و خودشان برای رفع عادی‌ترین و پیش‌پاافتاده‌ترین نیازهای زندگی‌شان گرفتار مشکلات جدی هستند.
داگرمن در جستارهای کتاب «پاییز آلمان» تصویری واقع‌گرایانه و جزئی‌نگرانه از مردمی ارائه می‌دهد که در شرایط دشوار زندگی می‌کنند. کتاب «پاییز آلمان» گزارشی تلخ و تکان‌دهنده از فقر و فلاکت مردمی است که جنگ زندگی‌شان را تباه کرده است.
کتاب «پاییز آلمان» از سیزده جستار تشکیل شده است. در یکی از جستارهای این کتاب می‌خوانید: «چمن‌ها، بوته‌ها و خزه‌ها در انبوهی از ویرانه‌ها به مکان‌هایی مانند دوسلدروف و هامبورگ سایۀ سبز می‌دهند. (برای سومین سال پی‌درپی هار شومان به به ساختمان‌های ویران در مسیر محل کارش نگاه می‌کرد و هر روز با همسر و همکارانش دربارۀ اینکه این سبزی نشانۀ پیشرفت یا تنزل است بحث می‌کرد.) حالا برای چهارمین سال زندگیِ او به‌عنوان کارمندِ بانک دیگر آن سایۀ سبز وجود نداشت و چهرۀ رنگ‌پریدۀ آدم‌ها برای او یادآورِ ماهی‌ای بود که برای قاپیدنِ مقداری هوا به بالا برمی‌خیزد. همچنین چهرۀ سرخ‌گون دخترها که اغلب اوقات با شکلات، یک جعبه ذرت بوداده، روان‌نویس و تکه‌های کیک عاشق می‌شدند، به‌راحتی قابل توصیف بود. اگرچه عشق با وخیم‌تر شدن اوضاعِ ناشی از ورود پناه‌جویان کمرنگ شده بود، اما در زمستان، بهار و تابستانی که گذشت به نحوی قابل‌مشاهده بود.
بااین‌حال، باز کردن حساب بانکی به‌طور طبیعی کاری غم‌انگیز است، مخصوصاً اگر چیزهای غم‌انگیز زیادی قابل‌شمارش باشند، اما باز کردن حساب بانکی برای موارد ضروری و خاص باید صورت می‌گرفت. اگر قرار باشد هرگونه اظهارنظر با یک روحیۀ تلخِ آمیخته شده با خودکوچک‌بینی، بی‌تفاوتی و با مقایسۀ بیهوده بودنِ زمانِ حال به خطر بیفتد (همۀ این موارد در آن پاییز غم‌انگیز به توریست‌ها انتقال پیدا می‌کرد.) پس لازم است که یک‌سری وقایع خاص و شرایط جسمی را به خاطر بسپارید. همچنین لازم به یادآوری است اظهاراتی که دلالت بر عدم رضایت یا حتی بی‌اعتمادی از پیروزی دموکرات‌هایی که نیت خوب دارند، نه‌تنها در یک اتاق بسته یا روی صحنۀ تئاتر این ایدئولوژی‌ها را با تکرار پخش می‌کنند بلکه در انبارهای قابل ‌دسترس در اِسن، هامبورگ یا فرانکفورت نیز بازتاب دارد.»

دربارۀ استیگ داگرمن، نویسندۀ کتاب «پاییز آلمان»
استیگ هالوارد داگرمن (Stig Halvard Dagerman)، متولد 1923 و درگذشته به سال 1954، داستان‌نویس، روزنامه‌نگار، نمایشنامه‌نویس، شاعر، طنزپرداز و جستارنویس سوئدی است. داگرمن از نویسندگان برجستۀ قرن بیستمِ سوئد و نمایندۀ جنبش ادبیِ سوئدیِ فیرتیوتالیسم است. عشق، جنسیت، شفقت، وجدان، اخلاق، عدالت، ترس، گناه و تنهایی، از مضامین اصلی آثار استیگ داگرمن هستند. آثار داگرمن در عین تلخی، رنگی از شوخ‌طبعی دارند و گاه حال‌وهوای طنز یا بورلسک پیدا می‌کنند.
اهمیت استیگ داگرمن در ادبیات سوئد تا آنجاست که در سوئد جایزه‌ای به نام او هست. این جایزه را یک‌بار هم احمد شاملو، شاعر بزرگ ایرانی، گرفته است.
از آثار استیگ داگرمن می‌توان به «مار»، «بازی‌های شبانه» و «کودک سوخته» اشاره کرد.
داگرمن در سال 1954 به زندگی خود پایان داد.

دربارۀ ترجمۀ فارسی کتاب «پاییز آلمان»
کتاب «پاییز آلمان» با ترجمۀ مژگان اصلیان در نشر مهرگان خرد منتشر شده است. مژگان اصلیان، نقاش و مترجم ایرانی و معلم نقاشی و زبان انگلیسی است. او کتاب «جادوی چشمان تاریکی» را نیز به فارسی ترجمه کرده و همچنین مؤلف و مترجم کتابی با عنوان «از طراحی ساده نقاشی حرفه‌ای خلق کنید: تبدیل طراحی‌های ساده به آثار هنری» است.
اصلیان دارای فوق لیسانس ادبیات و آموزش زبان انگلیسی و مدرک بین‌المللی نقاشی است و تجربۀ شرکت در چند نمایشگاه گروهی هنرهای تجسمی را نیز در کارنامۀ کاری خود دارد.

رتبۀ کتاب «پاییز آلمان» در گودریدز: 4.16 از 5.