کتاب «تو نخواهي کُشت» بهگردآوري مهدي اميرخانلو
سِيري در رمان «جنايت و مکافات» داستايفسکي از منظر چندين منتقد و نظريهپرداز. کتاب «تو نخواهي کُشت: مقالاتي دربار? رمان جنايت و مکافات» مجموعهاي است از مقالاتي ترجمهشده دربار? رمان «جنايت و مکافات» داستايفسکي که توسط جمعي از مترجمان به فارسي ترجمه و بهکوشش مهدي اميرخانلو، که خود نيز مترجم تعدادي از مقالات کتاب است، در اين کتاب گردآوري و به چاپ رسيدهاند.
کتاب «تو نخواهي کُشت» دريچههايي گوناگون و متنوع را به دنياي رمان «جنايت و مکافات»، و نيز بهطور کليتر به دنياي داستاني داستايفسکي، ميگشايد و نکاتي جالب و خواندني و باريکتر از مو را دربار? داستايفسکي و آثارش و بهويژه رمان «جنايت و مکافات» بيان ميکند.
مقالات گردآمده در کتاب «تو نخواهي کُشت» هر يک از منظري به جهان داستايفسکي و بهطور خاصتر، جهاني که او در رمان «جنايت و مکافات» خلق کرده است مينگرند و نويسندگان اين مقالات هرکدام تفسير خود را از اين رمان و دنياي داستايفسکي ارائه ميدهند. اين مقالات گواه اين حقيقت هستند که از درهاي مختلف و متعددي ميتوان به آثار بزرگ کلاسيک وارد شد و بينهايت تفسير گوناگون بر اين آثار نوشت.
کتاب «تو نخواهي کشت» کتاب دوم از مجموعهاي با عنوان «مناظر انتقادي»، بهدبيري مهدي اميرخانلو، است.
مروري بر کتاب «تو نخواهي کشت»
مقالاتي که در کتاب «تو نخواهي کشت» گردآوري شدهاند، چنانکه مهدي اميرخانلو در مقدم? اين کتاب توضيح ميدهد «در يک سو، بهطور خاص بر جنايت و مکافات تمرکز کردهاند و از منظري معين به تجزيهوتحليل آن پرداختهاند و، در سوي مقابل، بهبهان? جنايت و مکافات يا موضوع خاص ديگري کلّ آثار داستايفسکي را از نظر گذراندهاند.»
کتاب «تو نخواهي کشت» از مقدم? گردآورنده، با عنوان «فرمان يازدهم: تخطي کن»، نُه مقاله، سالشمار زندگي داستايفسکي و مطلبي در معرفي اجمالي نويسندگان مقالات کتاب تشکيل شده است.
مقالات نُهگان? کتاب «تو نخواهي کشت» عبارتند از: «از داستان بلند به رمان» نوشت? جوزف فرانک و ترجم? يونس سادات فخر، «داستايفسکي در جنايت و مکافات» نوشت? فيليپ راف و ترجم? مهدي اميرخانلو، «داستايفسکي؛ شاعر کلانشهر کاپيتاليستي مدرن» نوشت? جورج لوکاچ و ترجم? مهدي اميرخانلو، «خصوصيات ژانر و عناصر تشکيلدهند? طرح در آثار داستايفسکي» نوشت? ميخاييل باختين و ترجم? مهدي اميرخانلو، «چگونه داستايفسکي فرمان "قتل مکن" را بر قلب يک قاتل حک ميکند» نوشت? الگا ميرسون و ترجم? نيما پرژام، «فاصلهانداختن: غيريت و پيشگويي در تراژدي آتني و جنايت و مکافات داستايفسکي» نوشت? نائومي رود و ترجم? مهدي اميرخانلو، «رستاخيز از لختي در جنايت و مکافات» نوشت? ليزا نَپ و ترجم? مهدي اميرخانلو، «مکالم? خطرناک آزادي: قرائت داستايفسکي در کنار کيرکگور» نوشت? جورج پتيسن و ترجم? صالح نجفي و «دربار? تخيل ماخوليايي» نوشت? ژوليا کريستوا و ترجم? صالح نجفي.
در مقال? اول کتاب «تو نخواهي کشت»، که نويسند? آن جوزف فرانک است، فرايند شکلگيري رمان «جنايت و مکافات»، براساس يادداشتهاي روزان? داستايفسکي و دستنوشتههاي نسخههاي اولي? کتاب «جنايت و مکافات»، مورد بررسي قرار ميگيرد. فرانک رمان «جنايت و مکافات» را از نخستين مراحل شکلگيري آن تا رسيدن آن به شکل نهايي دنبال ميکند و فرايند شکلگيري و تکوين و کامل شدن «جنايت و مکافات» را مورد تفسير قرار ميدهد.
در مقال? دوم کتاب «تو نخواهي کشت»، فيليپ راف به بررسي و تحليل رمان «جنايت و مکافات» بهمثابه يک قص? کارآگاهي ميپردازد. در اين مقاله همچنين، در بحث از نظري? راسکلنيکف، شخصيت اصلي رمان «جنايت و مکافات»، دربار? قتل، به فلسف? هگل گريز زده شده است.
مقال? سوم کتاب «تو نخواهي کشت» مقالهاي بهقلم جورج لوکاچ، نظريهپرداز مشهور مارکسيست، است. لوکاچ در اين مقاله از راسکلنيکفِ رمان «جنايت و مکافات» بهعنوان سخنگوي کل تمدن غرب در نيم? دوم قرن نوزدهم سخن ميگويد.
چهارمين مقال? کتاب «تو نخواهي کشت» مقالهاي است از ميخاييل باختين، نظريهپرداز بزرگ ادبي که در مباحث نظرياش داستايفسکي جايگاهي ويژه دارد. در مقال? باختين دربار? رمان «جنايت و مکافات» به رابط? آثار داستايفسکي با کارناوال پرداخته شده است.
مقال? پنجم کتاب «تو نخواهي کشت» مقالهاي از الگا ميرسون است که مبناي آن ايد? «رمان چندصدايي» ميخاييل باختين است. ميرسون در اين مقاله، با استفاده از ايد? رمان چندصدايي باختين، موضوع تابوسازي را در رمان «جنايت و مکافات» مورد بررسي قرار ميدهد.
مقال? ششم کتاب «تو نخواهي کشت» مقالهاي نوشت? نائومي رود است که در آن از منظر مفهوم «مکالمهگرايي» به رمان «جنايت و مکافات» پرداخته ميشود.
در مقال? هفتم کتاب «تو نخواهي کشت»، که مقالهاي است از ليزا نَپ، جنايت راسکلنيکف در رمان «جنايت و مکافات» براساس اصول علم مکانيک مورد بررسي و تحليل قرار ميگيرد.
مقال? هشتم کتاب «تو نخواهي کشت» مقالهاي از جورج پتيسن است که در آن داستايفسکي و کيرکگور، با نگاهي هستيگرايانه، کنار هم قرار ميگيرند.
مقال? نُهُم و پاياني کتاب «تو نخواهي کشت» هم مقالهاي از ژوليا کريستوا است که در آن به رابط? ميان ماخوليا و آفرينش ادبي پرداخته شده است. کريستوا در اين مقاله به ژرار دو نروال (شاعر فرانسوي) و داستايفسکي نظر دارد و بحث خود را با نگاه به آثاري از اين دو، از جمله رمان «جنايت و مکافات» داستايفسکي، تبيين ميکند.
کتاب «تو نخواهي کُشت: مقالاتي دربار? رمان جنايت و مکافات» در انتشارات نيلوفر منتشر شده است.
دربار? مهدي اميرخانلو، گردآورند? کتاب «تو نخواهي کشت»
مهدي اميرخانلو، متولد 1365، منتقد ادبي و مترجم ايراني است. از اميرخانلو مقالات تأليفي و ترجمههاي مختلفي در حوز? نقد ادبي در نشرياتي چون مجل? «سينما و ادبيات»، «روزنام? شرق» و... منتشر شده است. او همچنين مدتي دبير سرويس ادبيات مجل? «شهر کتاب» بوده است.
از ترجمههاي مهدي اميرخانلو ميتوان به کتابهاي «صد مانيفست: مانيفستهاي هنرمندان از فوتوريستها تا استاکيستها»، «مکالمهگرايي: ميخاييل باختين و جهانش» و «ويليام شکسپير» (ترجم? مشترک با محسن ملکي) اشاره کرد.
اميرخانلو همچنين، چنانکه پيشتر نيز اشاره شد، دبير و گردآورند? مجموعهاي به نام «مناظر انتقادي» است که کتاب «تو نخواهي کشت» دومين کتاب آن است. دو کتاب ديگري که با همان رويکرد کتاب «تو نخواهي کشت» در اين مجموعه منتشر شدهاند عبارتند از کتابهاي «موناليزاي ادبيات: مقالاتي دربارهي هملت» و «ويرانههاي زمان: مقالاتي درباره سرزمين هرز».
