کتاب «درسگفتارهاي مقدماتي روانکاوي» اثر زيگموند فرويد
کليدي براي ورود به دنياي روانکاوي فرويدي و ديدگاهها و نظريات زيگموند فرويد. کتاب «درسگفتارهاي مقدماتي روانکاوي: متن جلسات درس فرويد در دانشگاه وين»، با عنوان اصلي Einführung in die Psychoanalyse و عنوان انگليسي Introductory Lectures on Psycho-Analysis، از محبوبترين آثار زيگموند فرويد و جزو آن دسته از آثار اوست که با مخاطبان غيرمتخصص اما علاقهمند به مباحث مربوط به روانکاوي فرويدي بهخوبي ارتباط برقرار ميکند و مناسب کساني است که ميخواهند با نظريات فرويد درباب موضوعاتي چون رؤيا و ناخودآگاه آشنايي اوليه پيدا کنند.
کتاب «درسگفتارهاي مقدماتي روانکاوي»، چنانکه فرويد خود در ديباچ? اين کتاب توضيح ميدهد، متن مکتوب درسگفتارهايي است که او در طول دو ترم زمستان? 1915 – 1916 و 1916 – 1917 ارائه داده است.
اگر ميخواهيد مطالعه درباب روانکاوي فرويدي را آغاز کنيد، خواندن کتاب «درسگفتارهاي مقدماتي روانکاوي» شروع خوبي براي مطالعه در اين زمينه است.
مروري بر کتاب «درسگفتارهاي مقدماتي روانکاوي»
فرويد در کتاب «درسگفتارهاي مقدماتي روانکاوي» از موضوعاتي سخن ميگويد که جزو بنياديترين و اصليترين مفاهيم مطرح در نظري? روانکاوي او هستند.
ميل جنسي، ضمير ناخودآگاه و رؤيا از مباحث مهمي هستند که فرويد در کتاب «درسگفتارهاي مقدماتي روانکاوي» به زباني ساده، شيرين و جذاب، بهگونهاي که گويي براي مخاطباني حرف ميزند که چيزي از روانکاوي نميدانند و تازه ميخواهند با اين مقوله و مباحث مربوط به آن آشنا شوند، از آنها سخن ميگويد.
چنانکه در مقدم? علي الوند بر ترجم? فارسي کتاب «درسگفتارهاي مقدماتي روانکاوي» اشاره شده، با اينکه يک قرن از ارائ? درسگفتارهاي اين کتاب ميگذرد «اما محتواي آنها مربوط به قلمرويي است که به سرکوب رواني خو گرفته است و از اين رو براي خودآگاهي انسان کهنه نميشود.»
کتاب «درسگفتارهاي مقدماتي روانکاوي» از ديباچه و بيستوهشت درسگفتار تشکيل شده است. درسگفتارهاي اين کتاب در سه بخش به نامهاي «اعمال سهوي»، «رؤياها» و «نظريهي عمومي نِورُزها» تشکيل شده است.
محتواي آشکار رؤياها و افکار پنهان رؤيا، رؤياهاي کودکان، سانسور رؤياها، نمادگرايي در رؤياها، کار رؤيا، خصوصيات باستاني و کودکمنشي رؤياها، تحقق آرزو، روانکاوي و روانپزشکي، معناي سمپتومها، مقاومت و سرکوبي، زندگي جنسي انسان، رشد ليبيدو و سازمانيافتگيهاي جنسي، مسيرهاي تشکيل سمپتوم، وضعيت نوروتيک عمومي، اضطراب، نظري? ليبيدو و خودشيفتگي، انتقال و درمان روانکاوي از جمله موضوعات و مباحثي هستند که فرويد در درسگفتارهاي کتاب «درسگفتارهاي مقدماتي روانکاوي» از آنها سخن گفته و دربارهشان توضيح داده است.
آنچه ميخوانيد بخشي از درسگفتار دهم کتاب «درسگفتارهاي مقدماتي روانکاوي»، با عنوان «نمادگرايي در رؤياها»، است: «نمادگرايي احتمالاً جالبترين سرفصل نظريهي رؤياهاست. در وهلهي اول، از آنجا که نمادها ترجمانهاي ثابتي هستند، تا حدودي آرمانهاي تعبير رؤياي باستاني و مشهوري را محقق ميکنند که ما با تکنيکمان از آن فاصلهي زيادي گرفتهايم. آنها به ما اجازه ميدهند تا در شرايط خاصي، بدون پرسوجو از رؤيابين که بهراستي در هر صورت چيزي ندارد که درمورد نماد بگويد، رؤياي او را تعبير کنيم. اگر با نمادهاي متداول رؤيا، شخصيت رؤيابين، وضعيت زندگياش و تأثيراتي که پيش از رؤيا بر او وارد شدهاند آشنا باشيم، اغلب در موقعيتي قرار ميگيريم که ميتوانيم آن را يکراست و در نگاه اول تعبير و ترجمه کنيم. اين هنرنمايي موجب مباهات تعبيرکنندهي رؤياست و رؤيابين را تحت تأثير قرار ميدهد. اين امر با کار پرزحمت پرسشگري از رؤيابين تفاوت دلچسبي دارد، ولي نگذاريد که اين شما را به بيراهه بکشد. ما بهدنبال هنرنمايي نيستيم. تعبير مبتني بر دانش نمادها تکنيکي نيست که بتواند جايگزين تکنيک تداعي شود يا با آن رقابت کند. اين تکنيک مکمل روش تداعي است و نتايج آن صرفاً در ترکيب با آن مفيد واقع ميشوند. درمورد آشنايي با وضعيت رواني رؤيابين بايد در نظر داشته باشيد که شما صرفاً مقيد به تعبير رؤياي کساني نيستيد که آنها را بهخوبي ميشناسيد. شما قاعدتاً با وقايع روز گذشته که برانگيزانندههاي رؤيا هستند آشنا نيستيد، ولي تداعيهاي شخصي که به تحليل او مشغوليد شما را از آنچه وضعيت رواني ميناميم مطلع ميکنند.»
کتاب «درسگفتارهاي مقدماتي روانکاوي: متن جلسات درس فرويد در دانشگاه وين» با ترجمه و مقدم? علي الوند، ترجم? فارسي مقدم? ويراستار انگليسي کتاب و نيز همراه با مقدمهاي بهقلم دبير مجموع? «دفترهاي روانکاوي» نشر قطره، که اين کتاب نيز از کتابهاي همين مجموعه است، در نشر قطره منتشر شده است.
دربار? زيگموند فرويد، نويسند? کتاب «درسگفتارهاي مقدماتي روانکاوي»
زيگموند فرويد (Sigmund Freud)، متولد 1856 و درگذشته به سال 1939، عصبشناس و روانکاو اتريشي و بنيانگذار دانش روانکاوي است. فرويد يکي از تأثيرگذارترين متفکران بر ساحتهاي گوناگون هنر و فرهنگ و انديشه در قرن بيستم بوده است. او با پرداختن به قلمرو ناخودآگاه، عرصهاي تازه را در روانکاوي گشود که از محدود? روانشناسي و روانکاوي و رواندرماني بسيار فراتر رفت و با حيطههايي چون توليد هنري و ادبي و نيز تفکرات فلسفي و علوم سياسي و اجتماعي و... درآميخت.
آراي فرويد باب تازهاي را در نقد هنري و ادبي گشود و تفسيري تازه از خلق هنري و ادبي ارائه داد. تأثير او را از جمله بر مکتب هنري و ادبي سوررئاليسم و آثار سوررئاليستي نقاشي و سينما و ادبيات ميتوان ديد.
از آثار زيگموند فرويد ميتوان به کتابهاي «سه رساله دربار? نظريه جنسي»، «تفسير خواب»، «لئوناردو داوينچي»، «آيند? يک پندار»، «تمدن و ملالتهاي آن» و «موسي و يکتاپرستي» اشاره کرد.
