بهشت گربه ها

کتاب «بهشت گربه‌ها» اثر امیل زولا، ترجمه مژگان حسینی روزبهانی، نشر ققنوس
پنج داستان کوتاه از امیل زولا که در آنها دغدغه‌های اجتماعی و تاریخی این نویسنده مهم کلاسیک دیده می‌شود. زولا در داستان‌های کتاب «بهشت گربه‌ها» بر روی مضامینی جهان‌شمول دست گذاشته که همچنان مسئله جهان ما نیز به شمار می‌روند.
امیل زولا در سال 1874 مجموعه‌ای از داستان‌ها و خاطرات و متن‌هایی کوتاه منتشر کرد. «بهشت گربه‌ها» پنج داستان کوتاه از میان این نوشته‌های زولا است.
در داستان‌های کوتاه کتاب «بهشت گربه‌ها» با همان روح طبیعت‌گرایانه زولا روبرو هستیم. او در این داستان‌ها تصویری از وضعیت اجتماعی زمانه‌اش به دست داده و می‌توانیم شمایلی از فقر و فرودستان را در قرن نوزدهم مشاهده کنیم.
کتاب «بهشت گربه‌ها» یکی از کتاب‌های مجموعه‌ای است که توسط گالیمار منتشر می‌شود. این مجموعه‌ای است متشکل از یک تک داستان، مجموعه داستان یا بخش‌هایی از شاهکارهای ادبی جهان با قیمتی اندک. هدف این مجموعه در دسترس قرار دادنِ داستان‌ها یا رمان‌های کوتاه یا بخش‌هایی از رمان‌های چندجلدی و گرانبها در دسترس همگان است با این امید که خواننده، پس از مطالعه قطعه‌ یا داستان‌های انتخاب‌شده، برای خواندن دیگر آثار نویسنده اشتیاق پیدا کند. این مجموعه با عنوان پانوراما در نشر ققنوس منتشر خواهد شد.

مروری بر کتاب «بهشت گربه‌ها»
جنگ، نابرابری، فقر و محرومیت، تمنای آزادی از جمله مهم‌ترین مضامینی هستند که در پنج داستان کوتاه کتاب «بهشت گربه‌ها» با آنها روبروییم.
امیل زولا در داستان‌های کوتاه کتاب «بهشت گربه‌ها» با نثری که گاه تغزلی می‌شود مسایل دورانش را مطرح کرده است اما شیوه طرح این مسایل به گونه‌ای است که این داستان‌ها می‌توانند تصویری از جهان کنونی ما هم باشند. زولا استادانه شخصیت‌ها و موقعیت‌ها را آفریده و توصیف و تصویری از فقر و گرسنگی و ترس و محرومیت طبقات محروم به دست داده است.
داستان اول مجموعه که عنوان کتاب نیز برگرفته از آن است، «بهشت گربه‌ها» نام دارد. در این داستان تمام رنج‌ها و بی‌نظمی و بی‌ثباتی کار جهان تصویر شده است. راوی این داستان گربه‌‌ای خانگی است که از پشت پنجره خانه‌ای که در آن زندگی می‌کند جهان آزاد را می‌بنید و تمنای آن را دارد: «وسط این زندگی شیرین، تنها آرزو و تنها رویایم این بود که یواشکی از لای پنجره نیمه‌باز سر بخورم و به پشت‌بام‌ها فرار کنم. آن ناز و نوازش‌ها به نظرم لوس می‌آمد، نرمی بستر برایم تهوع‌آور بود و آن‌قدر پروار بودم که حالم از خودم به هم می‌خورد. و تمام روز، حوصله‌ام از خوشبخت بودن سر می‌رفت.» او از پنجره، پشت‌بام خانه روبرو را می‌بیند. یک‌روز آنجا چهار گربه با موهای سیخ و دم‌های شق به جان هم افتاده بودند و زیر آفتاب تند با صداهای گوشخراشی روی سفال آبی‌رنگ غلت زده بودند. او پیش از این هیچ وقت چنین چیزی ندیده بود و به نظرش این کاری فوق‌العاده بود. این‌ها همه باعث شده بود که او به رها شدن و بیرون رفتن فکر کند: «از آن موقع، دیگر باورم شد که خوشبختی واقعی روی آن بام و پشت آن پنجره‌ای است که با دقت آن را می‌بندند. برای خودم این‌طور دلیل می‌آوردم که درهای گنجه‌ها را هم، وقتی گوشت را پشتشان قایم می‌کنند، همین‌طور می‌بندند.»
اما در این داستان کتاب «بهشت گربه‌ها» می‌بینیم که شادی‌های پرسه زدن در کوچه‌ها و پشت‌بام‌ها فقط تا جایی ادامه دارد که گرسنگی سرنرسیده است. شب که می‌شود باران می‌گیرد و گربه مجبور می‌شود ساعت‌ها در زباله‌ها دنبال غذا بگردد و چیز دندان‌گیری هم پیدا نمی‌کند. کلافه و خسته می‌شود و یاد زندگی‌اش پیش از فرار از خانه می‌افتد؛ «نزدیک ده ساعت زیر باران بودم، بندبند تنم می‌لرزید. کوچه لعنتی، آزادی لعنتی، و چقدر حسرت زندانم را میخوردم!» گربه‌‌ای دیگر به او می‌گوید از لحظه اول که او را دید فهمیده بود که او برای «شادی‌های خشن آزادی» ساخته نشده و بهتر است به خانه برگردد. زولا در این داستان به واسطه شرح حال زندگی یک گربه تصویری از موقعیتی دشوار که همواره پیش روی جامعه انسانی بوده به دست داده است.
در دیگر داستان‌های کتاب «بهشت گربه‌ها»‌ نیز با موقعیت‌ها و چالش‌های دیگری از اجتماع انسانی روبرو می‌شویم.

درباره امیل زولا نویسنده کتاب «بهشت گربه‌ها»
امیل زولا از نویسندگان مشهور ادبیات کلاسیک است که در سال 1840 از پدری ایتالیایی و مادری فرانسوی در پاریس متولد شد. زولا نویسنده‌ای بسیار پرکار بود و از نظر حجم آثار حتی از ویکتور هوگو هم پرکارتر بود. زولا نویسنده‌ای آزاد‌ی‌خواه با گرایش‌های سوسیالیستی بود و این گرایش در آثار مختلف او قابل مشاهده است. زولا خود را بنیانگذار مکتب ناتورالیسم یا طبیعت‌گرایی می‌دانست. او در خانواده‌‌ای متولد شد که از نظر مالی شرایط مناسبی نداشتند و از این‌رو تحصیلات پیوسته و مطلوبی نداشت اما با این‌حال زولا با هوشمندی و پشتکارش و با تکیه بر استعداد سرشارش به نویسنده‌ای بسیار فرهیخته و توانمند تبدیل شد. زولا به واسطه فروش آثار پرتعدادش به فردی توانگر تبدیل شد و خانه‌اش بدل به مرکزی برای دور هم جمع شدن نویسندگان و هنرمندان روشنفکران شد. زولا به جز نویسندگی، به روزنامه‌نگاری هم می‌پرداخت و در این عرصه نقطه‌ای درخشان در کارنامه او باقی مانده است. زولا که روزنامه‌نگاری آزادی‌خواه و متعهد بود در سال 1898 در ماجرای مشهور دریفوس، سروان یهودی توپخانه که با اتهام جاسوسی روبرو شده بود، مقاله یا به تعبیری نامه‌ای سرگشاده با عنوان «من متهم می‌کنم» نوشت و در آن رئیس‌جمهور وقت را مخاطب قرار داد و در مقابل واپس‌گرایان کلیسا و محافظه‌کاران نظامی از بیگناهی دریفوس دفاعی قاطعانه کرد. زولا با این متن امنیت حرفه‌ای و آرامش زندگی‌اش را به خطر انداخت. او را محاکمه کردند و به دو سال زندان و پرداخت سه هزار فرانک محکوم شد. زولا در سال 1902 در 62 سالگی درگذشت. در سال 1908 پیکر او را به آرامگاه مشاهیر در پانتئون منتقل کردند و در کنار ویکتور هوگو به خاک سپردند. در سال 1998 رئیس‌جمهور فرانسه مراسم بزرگداشت سده زولا را برگزار کرد. زولا در سال‌های حیاتش رمان‌ها و داستان‌های زیادی نوشت. رمان‌های روگن- ماکار که به بیست کتاب می‌رسد، سرگذشت خاندانی فرضی است که اعضایش در طی قرنی که مدعی آزادی و حقیقت بود ابایی از به بیراهه رفتن برای کسب ثروت بیشتر نداشتند. «ژرمینال»، «پول و زندگی»، «شکست»، «شاهکار»، «مرگ الیویه بکای» و «حمله به آسیاب» برخی از کتاب‌های زولا هستند که به فارسی ترجمه شده‌اند.

درباره ترجمه کتاب «بهشت گربه‌ها»
کتاب «بهشت گربه‌ها» با ترجمه مژگان حسینی روزبهانی در نشر ققنوس منتشر شده است.
مژگان حسینی روزبهانی، متولد 1348، مترجم ایرانی است که آثاری از نویسندگان فرانسوی به فارسی برگردانده است. «پاره یادداشت‌ها» یکی دیگر از ترجمه‌های او است.