کتاب «ايرانيتر» نوشت? نهال تجدد
خاطراتي از يک زوجِ فرهيخته. کتاب «ايرانيتر» يک کتاب اتوبيوگرافيک از نهال تجدد است که او در آن به شرح زندگي و خاطرات خود از ايران و خانوادهاش و مشاهير ايرانياي که با آنها آشنايي و ديدار داشته و دوران زندگياش با ژانکلود کريير، فيلمنامهنويس مشهور فرانسوي، و کساني که بهياري ژانکلود شناخته است، ميپردازد.
نهال تجدد در کتاب «ايرانيتر» از گذشت? خانوادگي خود، زندگياش در ايران و آشنايياش با فرهنگ شرق مينويسد و همچنين از زندگياش در خارج از ايران و آشنايي و زندگي مشترک ساليان خود با ژانکلود کريير و چهرههاي فرهنگي مشهوري که با آنها آشنا شده است.
کتاب «ايرانيتر» شرح يکعمر زيست فرهنگي است؛ زيستي توأم با تبوتابِ دانستن و مکاشفه و پرسه در قلمرو دو فرهنگ متفاوت.
نهال تجدد کتاب «ايرانيتر» را در دوران همهگيري کرونا و ايام قرنطينه، در دوراني که ژانکلود کريير هنوز زنده بود و کمي قبل از مرگ او، نوشته است.
مروري بر کتاب «ايرانيتر»
ژانکلود کريير و نهال تجدد، نهفقط بهعنوان زنوشوهر، که بهلحاظ فرهنگي نيز مکمل يکديگر بودند. نهال تجدد در کتاب «ايرانيتر»، با روايت آنچه او، بهواسط? شرقي بودنش، باب آشنايي با آن را براي ژانکلود کريير گشوده و نيز درهايي از فرهنگ غرب که کريير به روي او باز کرده است، کيفيت يک همزيستيِ فرهنگيِ مُرکّب از دو فرهنگ متفاوت را به نمايش ميگذارد.
در کتاب «ايرانيتر» درمييابيم که کرييرِ غربي چطور بهواسط? همسرِ ايرانياش وجوهي از شرق را شناخته که قبلاً با آنها آشنا نبوده و نهال تجدد نيز چگونه بهياريِ همسر فرانسوياش با وجوهي از فرهنگ غرب آشنا شده که پيشتر شناختي از آنها نداشته است.
در کتاب «ايرانيتر»، بعد از مقدمهاي از نويسنده، با عنوان «نشاط نو»، مقدمهاي بهقلم ژانکلود کريير، با عنوان «واکنش ايراني من»، آمده که تجدد آن را از بخشي از کتاب «بينظمي» کريير انتخاب کرده و در اين کتاب آورده است. کريير در اين نوشته، از نهال تجدد و آشنايياش با او نوشته است.
کتاب «ايرانيتر»، بهجز اين دو مقدمه، از دو بخش، با عنوانهاي «ايران» و «انيران» و مؤخرهاي کوتاه، با عنوان «تهران، نشر چشمه»، تشکيل شده است.
در بخش نخست کتاب «ايرانيتر» خاطرات نهال تجدد را از ايران و از گذشتهاش، از مادر و پدرش، فرزندش، از دلبستگياش به مولانا و «غزليات شمس» و ترجم? اين غزليات به زبان فرانسه با همراهي مادرش و ژانکلود کريير، از مکانهاي تاريخي ايران، از آشناييها و خاطرههايش با چهرههاي مشهور و مطرح فرهنگ و هنر ايران (مثل کيارستمي و عزتالله انتظامي)، از يکي از سفرهاي ژانکلود کريير به ايران و از موضوعات ديگر مربوط به سرزمينش نوشته و همچنين از اينکه از دورهاي بهبعد، يعني سالهاي پاياني عمر ژانکلود کريير، زندگي او و ژانکلود، به جاي رفتن به جشنوارهها و برنامههاي فرهنگي و هنري، به مبارزه با بيماريهاي ژانکلود و رفتن به بيمارستانها و آزمايشگاهها و مطب پزشکان گذشته است.
بخش دوم کتاب «ايرانيتر» شامل شرح خاطرات غيرايراني نهال تجدد است؛ خاطرات آشناييهاي او با چهرههاي شاخص فرهنگي و هنري غرب، چون لوئيس بونوئل و پيتر بروک و ديگراني که حضور ژانکلود کريير مسبب آشنايي نهال تجدد با آنها بوده است و همچنين خاطرات او از خود ژانکلود کريير که در سراسر کتاب «ايرانيتر» حضوري پررنگ دارد و انگيز? نوشتن اين کتاب بوده است.
در بخشي از کتاب «ايرانيتر» ميخوانيد: «روزي در تهران، هنگام سخنراني، زندهياد هوشنگ کاووسي، با کتوشلوار و کراوات، به زبان فرانسه از ژانکلود استقبال کرد و خودِ ژانکلود با پيراهنِ بييقه، همان يقهديپلمات ايراني، بيکراوات، به فارسي گفت: "من نويسندهي فرانسوي هستم." روز بعد نشريهاي نوشت: "آن که کراوات بسته بود و فرانسه حرف ميزد ايراني است و آن که کراوات نداشت و فارسي سخن ميگفت فرانسوي!" ژانکلود به همين جملهها بسنده کرد. پس از سي سال همزيستي، نميدانم تا چه حد به زبان ما آشنايي دارد. آيا تمام يا بخشي از حرفهاي من و دوستان و خانوادهام را ميفهمد يا هنگام گفتوگوهاي ما ذهن خود را به جاي ديگري ميراند؟ ما از گرانيِ ارز ميگوييم و او به صحنهاي از سناريويي ميانديشد؟ بارها ديدهام که در کافه، رستوران، فرودگاه، بانک، مطب، يا نقاشي ميکند با قلموکاغذ و يا کار بيقلموکاغذ. نه آمدوشد آزارش ميدهد و نه سروصدا؛ انگار خود را در جايي شفاف محبوس کرده باشد، حبابي که به هيچ تلنگري شکسته نميشود. شايد او راه رهايي از قفس زمانه را يافته است.»
کتاب «ايرانيتر» در نشر چشمه منتشر شده است.
دربار? نهال تجدد، نويسند? کتاب «ايرانيتر»
نهال تجدد، متولد 1338 در تهران، نويسنده و پژوهشگر ايرانيِ مقيم فرانسه است. او فرزند مهين تجدد (جهانبگلو)، مدرس تئاتر و نمايشنامهنويس ايراني، و رضا تجدد، روزنامهنگار و مترجم و سياستمدار و قاضي ايراني، است و همسرش، ژانکلود کريير، نيز از فيلمنامهنويسان مشهور فرانسوي بوده است.
تجدد متخصص فرهنگ و ادبيات چين و داراي دکتراي زبان و ادبيات چيني از مؤسس? ملي زبانها و تمدنهاي شرقي فرانسه است. او همچنين در شعر و زندگي مولانا و نيز در زندگي شمس تبريزي پژوهش کرده که ماحصل اين پژوهشها کتابهاي «در جستجوي مولانا»، «عارف جانسوخته: داستان شورانگيز زندگي مولانا» و «مَلِک گرسنه: تقويم شمس تبريزي» هستند.
