ملت عشق جیبی

رمان «ملّت عشق»، اثر اليف شافاک
«ملّت عشق»، با عنوان اصلي Ask از رمانهاي پرفروش و محبوب اليف شافاک، نويسنده مشهور ترکي – بريتانيايي، است. اين رمان، که نخستين بار در سال 2010 به دو زبان ترکي و انگليسي منتشر شد، چنان در کشور ترکيه مورد استقبال قرار گرفت که عنوان پرفروش‌ترين کتاب تاريخ ترکيه را از آن خود کرد. «ملّت عشق» يکي از نمونه‌هاي موفقِ رمان عاشقانه - زندگي‌نامه‌اي در قرن بيست و يکم است. اليف شافاک در اين رمان، با داستان‌پردازيِ جذاب و ماهرانه و خلق داستاني جذاب و پُرکشش، از حال به گذشته و نيز از غرب به شرق پُل مي‌زند و فرهنگ شرق و غرب را به هم وصل مي‌کند. رمان درباره زني امريکايي در قرن بيست و يکم است که آشنايي او با رماني درباره زندگي مولانا و شمس و نيز آشنايي‌اش با نويسنده اين رمان زندگي ساکن و يکنواخت او را دستخوش تحول مي‌کند.

خلاصه‌اي از رمان «ملّت عشق» و مروري بر اين رمان
اِللا روبينشتاين يک زنِ خانه‌دارِ امريکايي با زندگي‌اي يکنواخت و کسالت‌بار است. او، که زبان و ادبيات انگليسي خوانده و روزگاري آرزو داشته منتقد ادبي بشود، خواسته‌هاي واقعي خود را سرکوب کرده و به زندگي معمولي‌اش تن داده و سعي کرده است براي شوهر و بچه‌هايش همسر و مادري ايده‌آل باشد و به کمبودهاي عاطفي زندگي خود و فقدان عشق ميان خود و همسرش فکر نکند. اِللا بيست سال از زندگي زناشويي‌اش را به همين شيوه سپري کرده است، اما ناگهان در آستانه چهل سالگي دچار عشق مي‌شود و اين عشق زندگي او را زير و زبر مي‌کند. ماجرا در سال 2008 اتفاق مي‌افتد. براي اِللا، بعد از مدتها خانه‌داري، کاري پيدا شده است. اين کار را شوهر اللا براي او پيدا کرده است؛ شوهري که گويا چندان هم به اللا وفادار نبوده و چه بسا پيدا کردن کار براي اللا هم يک‌جور جبران بي‌وفايي باشد. اللا قرار است به عنوان دستيار در بخش ويراستاري يک انتشارات مشغول به کار بشود و اين آغاز ماجراست. به اللا کتابي داده‌اند که آن را بخواند و بررسي کند و گزارشي درباره‌اش بنويسد و تحويل مافوقش در بخش ويراستاري انتشارات بدهد. اين کتاب رماني است به نام «ملّت عشق»، از يک نويسنده مرموز و گمنام هلندي به نام ع. ز. زاهارا. درباره اين نويسنده گويا کسي چيزي نمي‌داند. رمان درباره زندگي شمس و مولانا است. اللا جذب رمان و مفاهيم آن مي‌شود و اين گونه زندگي‌ و سرنوشت‌اش با شرق، با عرفان و با عشق گره مي‌خورد و «ملّت عشق» دگرگوني بزرگي را در زندگي‌اش رقم مي‌زند. بخشهايي از کتاب به رماني که اللا آن را مي‌خواند و در نتيجه به شرح ماجراي شمس و مولانا و زندگي و افکار و احوال آنها اختصاص دارد و بخشهايي نيز به زندگي و سرگذشت اللا و تحولي که خواندن داستان شمس و مولانا و آشنايي با عوالم آنها و نيز آشنايي با نويسنده رمان «ملّت عشق» در او پديد مي‌آورد. اين گونه است که رمان پُلي مي‌شود ميان قرن هفتم هجري و عرفان شرقي و زندگي و افکار دو عارف برجسته ايراني و مخاطب امروز و انسان مدرن غربي و نيز انسان امروز شرقي که با ميراث کهن خود آشنايي ندارد. اليف شافاک در اين رمان هم دغدغه‌هاي انسان امروزيِ گرفتارِ روزمرگي و بحرانها و خلاء‌هاي عاطفي را مطرح مي‌کند و هم نشان مي‌دهد که اين انسان گرفتار بحرانهاي امروزي چگونه مي‌تواند با رجوع به ميراث فکري و ادبي گذشتگان راهي براي رهايي از مسائل امروز خود و ايجاد دگرگوني در زندگيِ نادلخواهش بيابد. در اين رمان مي‌بينيم که ميراث ادبي و فرهنگي به جا مانده از اعصارِ دور آن‌قدرها هم بي‌ربط به زندگي انسان امروز نيست و کافي است وراي عادتهاي روزمره و تثبيت‌شده به اين ميراث نگاه کنيم تا با آن اُخت شويم. آن‌وقت است که درمي‌يابيم که ادبيات و فرهنگ کهن از آنچه مي‌پنداريم به ما نزديک‌تر است و براي زندگي و مسائل امروز ما حرفها براي گفتن دارد.

درباره اليف شافاک، نويسنده رمان «ملت عشق»
اليف شافاک (که در ايران نامش گاه به اليف شفق هم ترجمه شده) در سال 1971 ميلادي در استراسبورگ فرانسه، از مادري اهل ترکيه و پدري بريتانيايي، متولد شد. يک سال بعد از تولدش مادر و پدرش از هم جدا شدند و او به همراه مادرش به ترکيه رفت. مادرش ديپلمات بود و همين موضوع باعث شد که اليف شافاک به همراه او به شهرهاي مختلف دنيا سفر کند و فرهنگ‌هاي مختلفي را بشناسد. از طرفي زندگي در ميان خانواده سنتي مادرش در ترکيه او را با زندگي و فرهنگ اقشار سنتي کشورش نيز آشنا کرد. آشنايي با فرهنگ‌هاي مختلف و متنوع و قرار گرفتن ميان سنت و مدرنيسم بر آثار اليف شافاک تأثير گذاشته است. شافاک علاوه بر داستان‌نويسي به روزنامه‌نگاري و جُستارنويسي و تدريس در دانشگاه نيز پرداخته است. او همچنين از فعالان حقوق زنان است. شافاک در سال 1998، به خاطر رمانِ «پنهان»، جايزه «رومي» را، که ويژه ادبيات عرفاني در ترکيه است، از آن خود کرد. اما در ترکيه فقط توفيق نصيب او نشده است و ربطِ او به اين کشور برايش دردسر هم داشته است. اين دردسر مربوط مي‌شود به دومين رمان شافاک، به نام «حرامزاده استانبول»، که در آن به نسل‌کشي ارامنه اشاره شده و همين قضيه کارِ اليف شافاک را در ترکيه به دادگاه کشاند.
از اليف شافاک، به جز «ملّت عشق»، آثار ديگري نيز به فارسي ترجمه شده که از جمله آنها مي‌توان به «شپش پالاس» و «آينه‌هاي شهر» اشاره کرد.

درباره ترجمه فارسي رمان «ملّت عشق»
«ملّت عشق» در ايران با ترجمه ارسلان فصيحي در انتشارات ققنوس منتشر شده است. فصيحي نام «ملّت عشق» را با نگاه به مصراعي از دفتر دوم مثنوي مولوي براي ترجمه فارسي اين رمان انتخاب کرده است.
ارسلان فصيحي، مترجم و ويراستار ايراني، متولد 1340 خورشيدي و از مترجمان مطرح ادبيات ترکيه به فارسي است. از فصيحي تا کنون آثار داستاني فراواني از نويسندگان ترکيه به زبان فارسي ترجمه شده که از آن ميان مي‌توان به «زندگي نو»، «قلعه سفيد» و «جودت بيک و پسران» از اورهان پاموک، نويسنده ترکيه‌اي برنده نوبل ادبيات، اشاره کرد. فصيحي همچنين آثاري از عزيز نسين، طنزنويس مشهور و مطرح ادبيات ترکيه، را به فارسي ترجمه کرده است.

رتبه رمان «ملّت عشق» در گودريدز: 4/13 از 5