مزاح بی پایان

رمان «مزاح بی‌پایان» اثر دیوید فاستر والاس
یک رمان پُست‌مدرنِ دانش‌نامه‌ایِ طنزآمیز و در عین حال تراژیک با ساختاری نامتعارف و تودرتو درباب انسان سرگشته و جهان چندپارۀ امروز. رمان «مزاح بی‌پایان»، با عنوان اصلی Infinite Jest، یکی از رمان‌های مهم، مشهور و پرمخاطب امریکایی اواخر قرن بیستم است؛ رمانی که، به‌رغم پیچیدگی و حجم زیاد و ساختار نامتعارف آن، بعد از انتشار بسیار از آن استقبال شد و فروشی چشمگیر داشت و مجلۀ «تایم» آن را در فهرست صد رمان برتر انگلیسی‌زبانِ منتشرشده بین سال‌های 1923 تا 2005 قرار داد.
دیوید فاستر والاس در رمان «مزاح بی‌پایان» جهان مدرن را با همۀ پیچیدگی‌ها و گسست‌ها و معضلات و آدم‌های سردرگم و آشفته‌اش پیش روی ما می‌گذارد.
متن اصلی رمان «مزاح بی‌پایان» اولین بار در سال 1996 منتشر شده است.

مروری بر رمان «مزاح بی‌پایان»
دیوید فاستر والاس در رمان «مزاح بی‌پایان» حوزه‌ها و موضوعات مختلف را، از نظریۀ رسانه تا زبان‌شناسی و مطالعات فیلم و اعتیاد و ورزش و علم و هویت ملی، روی دایره ریخته و از همین رو این رمان را در دستۀ رمان‌های دانش‌نامه‌ای طبقه‌بندی کرده‌اند اگرچه طبقه‌بندی رمانی از نوع «مزاح بی‌پایان» و قرار دادن آن در یک دسته و ژانر مشخص دشوار است و این رمان مجموعه‌ای از ژانرها و شیوه‌های روایی و عرصه‌ها و حوزه‌های گوناگون را در خود جمع دارد و همۀ آن‌ها را بازیگوشانه به‌خدمت گرفته است تا درنهایت روایت خاص خود را از جهان و آدمیانی غرق جنون و مالیخولیا و تنهایی و سرگشتگی و اضطراب و گرفتارِ ویرانی و فروپاشی ارائه دهد.
رمان «مزاح بی‌پایان» یک زمین بازی وسیع و بی‌انتهاست که در آن همه‌چیز بر مرز باریک کمدی و تراژدی در حرکت است و همه‌چیز گویی در آستانۀ زوال و فروپاشی است.
دیوید فاستر والاس در رمان «مزاح بی‌پایان» با نگاهی نقادانه به جهان و جامعه و سیاست و فرهنگِ به‌شدت رسانه‌ای‌شده و صنعت سرگرمی و هرآنچه جزو شاخصه‌های جهان امروز است می‌نگرد و به هجو این جهان و کاوش در عمق آن می‌پردازد.
رمان «مزاح بی‌پایان» تصویرگر دنیایی است که در آن تاریخ و تقویم هم در دست شرکت‌هاست و شرکت‌ها نام خود را جایگزین اعدادِ نشانگرِ سال و تاریخ کرده‌اند.
نویسنده در رمان «مزاح بی‌پایان» سبکی را اتخاذ کرده که به‌خوبی بیانگر طرز نگاه او به جهان و انسان است و موضوعات و درونمایه و مضامین رمان و جهان گسیخته و چندپاره و انسان‌های تنها و مضطرب و مشوش آن را ماهرانه و هنرمندانه بازتاب می‌دهد. از همین روست که در روایت این رمان نیز از چند زاویۀ دید، از دانای کل گرفته تا سوم‌شخص و اول‌شخص، استفاده شده است و رمان ساختاری تکه‌تکه دارد و نیز از پی‌نوشت‌هایی تشکیل شده که جزوی از رمان هستند و بخشی از ساختار آن را تشکیل می‌دهند و بعضی از آن‌ها خود به پی‌نوشت‌هایی دیگر ارجاع می‌دهند و این‌گونه والاس هزارتوی بی‌پایان خود را در رمان «مزاح بی‌پایان» توسعه می‌دهد و جهانی غریب را می‌سازد که در آن همه‌چیز گویی در مِه غوطه‌ور است.
اعتیاد به مواد مخدر، مرگ، اندوه، جدایی‌طلبان کبک، ورزش تنیس، نظریۀ فیلم، نظریۀ رسانه، علم، روابط خانوادگی، شهرت، سلامت روان، سرگرمی و هویت ملی از جمله موضوعاتی هستند که در رمان «مزاح بی‌پایان» به آن‌ها پرداخته شده است.
رمان «مزاح بی‌پایان» ارجاعاتی هم به «هملت» شکسپیر و «اُدیسه» هومر دارد. همچنین از پیوندهایی میان این رمان و «برادران کارامازوف» داستایفسکی سخن رفته است.

دربارۀ دیوید فاستر والاس، نویسندۀ رمان «مزاح بی‌پایان»
دیوید فاستر والاس (David Foster Wallace)، متولد 1962 و درگذشته به سال 2008، داستان‌نویس و جُستارنویس امریکایی و استاد دانشگاه بود. والاس یکی از مهمترین نویسندگان امریکایی نیمۀ دوم قرن بیستم است. او نویسنده‌ای بود معتقد به اینکه نشان‌دادن و بیان تلخی و سیاهی کافی نیست و قصه‌نویس باید از این فراتر برود و امکان انسان‌‌بودن در همین جهان سیاه و تلخ را مطرح کند. والاس خود در بخشی از مصاحبه‌اش با لری مک‌کافری، مصاحبه‌ای که ترجمه‌اش در بخش ضمایم ترجمۀ فارسی کتاب «مصاحبه‌های کوتاه با مردان کریه» او چاپ شده، در این باره می‌گوید: «همه‌ی ما روی این توافق داریم که در زمانه‌ی سیاه و احمقانه‌ای زندگی می‌کنیم. ولی آیا لازم داریم داستان هم هیچ کاری نکند جز این‌که بگوید وای چه‌قدر همه‌چیز سیاه و احمقانه است؟ در دورانِ سیاه، هنرِ خوب باید روی چیزهای انسانی و جادویی‌ای که با وجود سیاهی‌ها همچنان وجود دارند احیای قلبی - ریوی انجام دهد. داستانِ واقعاً خوب می‌تواند هر چه‌قدر که می‌خواهد سیاهی‌های جهان را نشان بدهد، اما راهی پیدا می‌کند که هم جهان را نشان بدهد و هم به امکان‌های انسان‌ بودن و زنده بودن در جهان نور بیندازد.»
رمان «مزاحِ بی‌پایان» مهمترین اثر دیوید فاستر والاس است. از دیگر آثار او می‌توان به مجموعه‌داستان «فراموشی» اشاره کرد.
دیوید فاستر والاس در سال 2008، در چهل‌و‌شش‌سالگی، به زندگی خود پایان داد.

دربارۀ ترجمۀ فارسی رمان «مزاح بی‌پایان»
رمان «مزاح بی‌پایان» با ترجمه و مقدمۀ معین فرخی، همراه با مقاله‌ای از دیو اگرز دربارۀ این رمان و نویسنده‌اش، در نشر برج منتشر شده است.
معین فرخی، متولد 1368 در قزوین، مترجم، داستان‌نویس و جُستارنویس ایرانی است. فرخی فارغ‌التحصیل مهندسی مکانیک و صنایع است اما بیشتر به نوشتن و ترجمه می‌پردازد. او با مجله‌های «داستان همشهری» و «روایت» همکاری کرده و نیز یکی از مجریان و تهیه‌کنندگان پادکست «هزارتو» است.
از معین فرخی دو اثر تألیفی منتشر شده که یکی از آن‌ها مجموعه‌داستانی به نام «برفِ محض» و دیگری جُستاری بلند به نام «یک روایت غیرسیاسی از یک اتفاق سیاسی: انتخابات 96» است. از ترجمه‌های او نیز می‌توان به کتاب‌های «این هم مثالی دیگر: چهار جستار از حقایق زندگی روزمره»، «روایت مصور داستان فوتبال» و «مصاحبه‌های کوتاه با مردان کریه» اشاره کرد.