کتاب «تنتن در تبت» اثر هرژه
بيستمين کتاب از سِريکتابهاي «ماجراهاي تنتن». در کتاب «تنتن در تبت»، با عنوان اصلي Tintin au Tibet، با تنتن، خبرنگارِ مشهورِ مخلوقِ ژرژ رمي، نويسنده و کارتونيستِ بلژيکيِ متخلص به هرژه، همراه ميشويم و يکي ديگر از ماجراجوييهاي جذاب اين خبرنگار ماجراجو را دنبال ميکنيم.
مجموعهکتابهاي «ماجراهاي تنتن» يک مجموع? کُميکبوکِ بيستوچهارتاييِ کلاسيکِ بسيار محبوب و مشهور است. شخصيت اصلي اين مجموعه خبرنگاري جوان به نام تنتن است که در هر کتاب بههمراه سگش، ميلو، به جايي از دنيا سفر ميکند و ماجراهاي معمايي و مهيجي را از سر ميگذراند.
اولين کتابِ مجموع? «ماجراهاي تنتن»، با عنوان «تنتن در شوروي»، در سال 1930 منتشر شد. مجموع? «ماجراهاي تنتن» مجموعهاي حادثهاي و ماجراجويانه و معمايي با چاشني طنز است. هرژه در خلق کتابهاي «ماجراهاي تنتن» به وقايع و اوضاع سياسي زمانهاش نيز نظر داشته است. تنتن در هر يک از کتابهاي اين مجموعه، از جمله در کتاب «راز اسب شاخدار»، درگير معما و حوادثي مهيج ميشود.
بهجز تنتن و ميلو، که شخصيتهاي اصلي و ثابت مجموع? «ماجراهاي تنتن» هستند، بعضي شخصيتهاي ديگر اين مجموعه، از جمله کاپيتان هادوک، هم امروزه جزو شخصيتهاي داستاني فراموشنشدني تاريخ ادبياتند. شيوه و سبک طراحي و تصويرسازيهاي اين مجموعه نيز به شيوه و سبکي تأثيرگذار در خلق کُميکبوک بدل شده است.
متن اصلي مجموعهکتابهاي «ماجراهاي تنتن» اولين بار بين سالهاي 1930 تا 1976 منتشر شده است.
از مجموع? «ماجراهاي تنتن» سريال انيميشن هم ساخته شده است. همچنين استيون اسپيلبرگ در سال 2011 انيميشن سهبعدي «ماجراهاي تنتن: راز اسب شاخدار» را براساس سه کتابِ اين مجموعه و با تلفيق ماجراهاي اين سه کتاب ساخت. سه کتابِ «ماجراهاي تنتن» که دستماي? اقتباس سينمايي اسپيلبرگ بودند عبارتند از: «خرچنگ پنجهطلايي»، «راز اسب شاخدار» و «گنج راکام سرخپوش».
کتاب «تنتن در تبت»، چنانکه اشاره شد، بيستمين کتاب از مجموع? بيستوچهارگان? «ماجراهاي تنتن» است.
متن اصلي کتاب «تنتن در تبت» اولين بار در سال 1960 بهصورت کتاب منتشر شد. اين داستان اما، پيش از انتشار بهصورت کتاب، ابتدا از سپتامبر 1958 تا نوامبر 1959 بهصورت دنبالهدار در مجل? کُميک بلژيکيِ «تنتن» به چاپ رسيده بود.
گفتنيست که «تنتن در تبت» حالوهوايي متفاوت با ديگر کتابهاي مجموع? «ماجراهاي تنتن» دارد. اين کتاب تنها کتاب از اين مجموعه است که در آن از شخصيت منفي خبري نيست.
هرژه کتاب «تنتن در تبت» را در دورهاي نوشت که زندگي زناشويياش دچار بحران شده و به بنبست خورده بود و داشت، برخلاف عقايد و باورها و ارزشهاي اخلاقياش، از همسر اولش جدا ميشد و ميخواست با زني ديگر ازدواج کند و از اين بابت احساس گناه ميکرد. او در آن دوران شرايط روحي سختي را از سر ميگذراند و مدام کابوسهايي پُر از برف و سفيدي ميديد؛ کابوسهايي که هرژه خود از آنها با تعبير «خوابهاي سفيد» ياد کرده است. هرژه در کتاب «تنتن در تبت»، که برف و سفيدي در آن حضوري پررنگ و چشمگير دارد، به مضامين دوستي و ادراک فراحسي و عرفان بوديسمِ تبتي ميپردازد.
کتاب «تنتن در تبت» موفقيتي تجاري را براي هرژه بهارمغان آورد و همچنين بسيار مورد تحسين منتقدان قرار گرفت. از اين کتاب اغلب بهعنوان بهترين اثر هرژه ياد ميشود.
دالايي لاما نيز کتاب «تنتن در تبت» را ستود و جايز? نور حقيقت را به آن اهدا کرد.
براساس کتاب «تنتن در تبت» انيميشن و بازي ويديويي هم ساخته شده و همچنين راديو بيبيسي اين داستان را دستماي? اقتباس قرار داده است.
حال با ما همراه باشيد تا ببينيم در کتاب «تنتن در تبت» چه ماجراهايي چشمانتظار تنتن و دوستان اوست.
مروري بر کتاب «تنتن در تبت»
چنانکه از عنوان کتاب «تنتن در تبت» نيز معلوم است، در اين قسمت از سريکتابهاي «ماجراهاي تنتن» قرار است با تنتن و دوستانش به تبت سفر کنيم.
ماجراي کتاب «تنتن در تبت» دربار? جستجوي تنتن براي يافتن دوستيست که بهنظر ميرسد در سانح? سقوط هواپيمايي در هيماليا کشته شده باشد. تنتن اما خواب ميبيند که دوستش زنده اما بهشدت مجروح است و به کمک احتياج دارد. تنتن معتقد است که دوستش زنده است و او بايد به کمکش بشتابد، پس همراه با دو تن از ياران غارش، کاپيتان هادوک و ميلو، راهي محل سقوط هواپيما ميشود.
در ادام? کتاب «تنتن در تبت» ميبينيم که تنتن و همراهانش چگونه، بهراهنمايي شِرپايي به نام تارکي، خود را به فلات تبت و محل سقوط هواپيما ميرسانند و ردي از گمشدهاي که دنبالش ميگردند پيدا ميکنند. اين اما تازه اول ماجرا و دردسر است. تنتن، با کمک ميلو، ردپاي دوستش را پي ميگيرد. آنها به غاري ميرسند که در آن سنگي هست و بر آن سنگ نام دوست گمشد? تنتن حک شده است. تنتن و ميلو همچنين، بعد از اينکه گرفتار طوفان ميشوند، چشمشان به پرهيبي انسانگونه ميافتد. شِرپاي راهنماي تنتن و همراهانش معتقد است که پرهيبي که آنها ديدهاند متعلق به يتي است. يتي يک موجود غولپيکرِ انساننماست که بسياري معتقدند در کوههاي هيماليا و کشورهاي نپال و تبت زندگي ميکند. پيشنهاد شِرپا اين است که تنتن و همراهانش جستجو را ادامه ندهند و برگردند. وقتي تنتن اين پيشنهاد را رد ميکند، شِرپا از ادام? سفر با او و همراهانش سر باز ميزند. اما در ادام? اين سفر چه اتفاقهايي قرار است براي تنتن و همراهان او بيُفتد و چه ماجراها و خطرات ديگري در انتظار آنهاست؟ نقش يتيِ غولپيکرِ مرموز که تنتن و ميلو پرهيبي از او را ديدهاند در داستان چيست؟ پايان اين سفر پرمخاطره در تبت چگونه قرار است رقم بخورد؟ آيا تنتن ميتواند دوست گمشد? خود را بازيابد؟ پاسخ اين پرسشها را با خواندن کامل کتاب «تنتن در تبت» درمييابيد.
دربار? هرژه، نويسنده و تصويرگرِ کتاب «تنتن در تبت»
ژرژ پروسپه رمي (Georges Prosper Remi)، معروف به هرژه (Hergé)، متولد 1907 و درگذشته به سال 1983، کارتونيست و نويسند? بلژيکي بود. هرژه بيش از هرچيز بهخاطر مجموعهکتابهاي مصور «ماجراهاي تنتن» مشهور است و بهواسط? اين مجموعه نام خود را در تاريخ کميکبوک و ادبيات کودک و نوجوان جاودانه کرده است.
کميکبوکهاي «ماجراهاي تنتن»، با قصههاي جذاب و شخصيتپردازي و نقاشي و تصويرسازيهاي ماهرانهشان، نهفقط محبوب کودکان و نوجوانان که براي بزرگسالان نيز جذاب و خواندنياند.
هرژه پيشتاز سبک موسوم به «لينيه کلر» در طراحي قصههاي مصور است که سبکيست که در آن از هاشور استفاده نميشود و مبتني بر رسم خطوط واضح با ضخامت يکسان و رنگهاي شفاف است.
کتاب «تنتن در شوروي»، که در ايران به نام «فرار از شوروي» هم به چاپ رسيده، چنانکه پيشتر نيز اشاره شد، اولين کتاب منتشرشده از «ماجراهاي تنتن» بود. متن اصلي کتاب «تنتن در شوروي» اولين بار بين سالهاي 1929 تا 1930 بهصورت دنبالهدار و هفتگي در نشريهاي منتشر شد و سپس در سال 1930 بهصورت کتاب به چاپ رسيد.
هرژه، بهجز مجموع? «ماجراهاي تنتن»، دو مجموعهکميکبوک معروف ديگر به نامهاي «کوئيک و فلوپکه» و «ماجراهاي ژو، زت و ژوکو» را هم خلق کرده است.
شهرت و محبوبيت مجموع? «ماجراهاي تنتن» براي هرژه بهقدري بود که او در اواخر عمر اين شهرت را دستوپاگيرِ خود ميديد، چون تنتن، با شهرتش، هرژه را مجبور ميکرد که تنها به او بپردازد و هرژه سالهاي زيادي از عمرش را بر سر خلق ماجراهاي تنتن گذاشت. اين احساس فشار از جانب تنتن منبع الهامي براي هرژه شد که نقاشيهايي عليه اين شخصيتِ خياليِ مخلوقِ خود خلق کند که يکي از آنها نقاشيايست که در آن تنتن اربابِ هرژه است.
مردم اما تنتن را دوست داشتند و هنوز هم دوست دارند. مجموع? «ماجراهاي تنتن» دستمايهاي براي انواع اقتباسهاي تئاتري و راديويي و تلويزيوني و سينمايي و بازيهاي کامپيوتري بوده است. هرژه همچنين تأثيري چشمگير بر کميکبوک، مخصوصاً کميکبوک اروپايي، گذاشته است.
محبوبيت و شهرت و اهميت هرژه در حوز? کميکبوک باعث شد که در سال 2009 موزهاي در بلژيک به نام او افتتاح شود.
دربار? ترجم? فارسي کتاب «تنتن در تبت»
کتاب «تنتن در تبت» با ترجم? نادر تکميلهمايون در نشر کتاب چ، ناشر کتابهاي کودک و نوجوانِ خانواد? فرهنگي چشمه، منتشر شده است.
نادر تکميلهمايون، متولد 1347 در پاريس، فيلمساز، فيلمنامهنويس، مترجم، منتقد فيلم و روزنامهنگار ايراني است. او فرزند ناصر تکميلهمايون، جامعهشناس و مورخ ايراني، است.
تکميلهمايون داراي ليسانس مترجمي و ادبيات فرانسه است. او همچنين در مدرس? سينمايي فميس در فرانسه کارگرداني خوانده است.
تکميلهمايون ساخت چهار فيلم کوتاه، از جمله مستندي به نام «ايران: يک انقلاب سينمايي»، و يک فيلم بلند داستاني، به نام «تهرون»، را در کارنام? فيلمسازي خود دارد. فيلم «تهرون» او جايز? هفت? منتقدين جشنوار? فيلم ونيز را گرفته است. او همچنين در دوراني که در ايران دانشجو بود، بهعنوان منتقد فيلم و روزنامهنگار، با نشريات سينمايي، از جمله ماهنام? فيلم و هفتهنام? سروش، همکاري ميکرد.
از ترجمههاي نادر تکميلهمايون از مجموع? «ماجراهاي تنتن»، بهجز کتاب «تنتن در تبت»، ميتوان به کتابهاي «ماجراي تورنسل»، «راز اسب شاخدار»، «گنج راکام سرخپوش»، «هدف کرهي ماه»، «روي ماه قدم گذاشتيم»، «تنتن در سرزمين طلاي سياه»، «هفت گوي بلورين»، «معبد خورشيد»، «ستارهي اسرارآميز» و از ديگر ترجمههاي او ميتوان به کتابهاي «مارتين اسکورسيزي»، «استيون اسپيلبرگ»، «آکيرا کوروساوا» و «تمرين فيلمنامهنويسي» اشاره کرد.
از کتاب «تنتن در تبت» ترجمههاي فارسي ديگري هم موجود است. از جمل? اين ترجمهها ميتوان به ترجم? گروه مترجمان نشر رايح? انديشه، منتشرشده در همين انتشارات، اشاره کرد. اين ترجمه با عنوان «جستجو در غار هيولا» به چاپ رسيده است.
کتاب «تنتن در تبت» در سالهاي دور نيز، با ترجم? خسرو سميعي، در انتشارات يونيورسال منتشر شده است.
