کتاب «جدال با جهل» گفتوگوي نوشابه اميري با بهرام بيضايي
مواجههاي نزديک با بهرام بيضايي. کتاب «جدال با جهل» ماحصل گفتوگوي بلند نوشابه اميري با بهرام بيضايي دربار? زندگي و افکار و آثار اوست بههمراه مقالهاي از نوشابه اميري که مروري است بر کارنام? فيلمسازي بهرام بيضايي، از آغاز تا فيلم سگکُشي، و بررسي نقش و جايگاه و معناي زن در فيلمهاي او.
در کتاب «جدال با جهل» پاي صحبتهاي خود بيضايي دربار? زندگي و آثارش مينشينيم و سيرِ تکوين انديشه و آثار او را، تا فيلم سگکُشي، از زبان خودش دنبال ميکنيم و درمييابيم که اين آثار از چه انديشه و جهانبيني و در چه شرايطي پديد آمدهاند و نيز چه نسبتي با تجرب? زيست? بيضايي دارند.
کتاب «جدال با جهل» همچنين روايتي از بخشهايي از تاريخ سينماي ايران از نگاه بهرام بيضايي است.
مروري بر کتاب «جدال با جهل»
در کتاب «جدال با جهل»، همراه بيضايي و از خلال آنچه او خود دربار? سيرِ نويسندگي و فيلمسازي و زندگي کودکي و افکارش نقل ميکند، مرحلهبهمرحله با او تا فيلم سگکُشي پيش ميآييم و درمييابيم که آثار و نوشتههاي بيضايي چگونه و در چه شرايطي و تحت تأثير چه افکاري پديد آمدهاند.
بيضايي در کتاب «جدال با جهل» از تنهاييهاي کودکياش و نيز آموخته شدنش با شعر، از طريق جلسات شعري که پدرش در خانه و با دوستانش ميگذاشته، سخن ميگويد و همچنين از اينکه دلبستگي او به تئاتر و سينما از کجا ميآيد.
بيضايي همچنين در کتاب «جدال با جهل» از نگاهش به جامعه و مردم سخن ميگويد و تفکر پشت فيلمهايش و نيز چندوچونِ ساخته شدن اين فيلمها را توضيح ميدهد.
بخشهايي از تاريخ سينماي ايران و فيلمهاي ايراني، بهويژه فيلمهاي ده? 40 خورشيدي، از ديگر موضوعاتي است که لابلاي حرفهاي بيضايي در کتاب «جدال با جهل» از آن سخن به ميان ميآيد.
کتاب «جدال با جهل» هم دربار? آثار مکتوب بيضايي است و هم دربار? آثار سينمايياش تا زماني که مصاحبه در آن انجام شده است. بيضايي در زمان انجام اين مصاحبه، هنوز فيلم «وقتي همه خوابيم» را که آخرين فيلم او تا امروز است، نساخته بوده است و به همين دليل گفتوگويي که در کتاب «جدال با جهل» آمده با بحث دربار? فيلم «سگگُشي» به اتمام ميرسد.
کتاب «جدال با جهل» از مقدمهاي کوتاه از نوشابه اميري، با عنوان «و... با سينما»، متن گفتوگو با بهرام بيضايي و مقال? نوشابه اميري دربار? فيلمهاي بهرام بيضايي تشکيل شده است.
بخش مياني کتاب «جدا با جهل»، که شامل گفتوگو با بهرام بيضايي است، خود به نُه بخش تقسيم شده که عبارتند از: «از آغاز»، «جواني»، «انديشهها و کشف سينما»، «مردم»، «نوشتهها و آغاز فيلمسازي»، «آينهها»، «زن در آثار بيضايي»، «مسافران» و «سگکشي».
کتاب «جدال با جهل» در نشر ثالث منتشر شده است
دربار? بهرام بيضايي و نوشابه اميري
بهرام بيضايي، متولد 1317 در تهران، کارگردان تئاتر و سينما، نمايشنامهنويس، فيلمنامهنويس، پژوهشگر، مقالهنويس، مترجم، داستاننويس و شاعر ايراني است.
بيضايي از هنرمندان برجسته، مهم و تأثيرگذار تئاتر و سينماي ايران و هنرمندي حساس به مسائل اجتماعي زمانهاش، بهويژه مسائل اجتماعي زنان، است. او در آثار زنمحورش زناني تنها و گرفتار در جامعهاي مردسالار را به تصوير ميکشد که مجبورند به انواع ترفندها و تدبيرها، يکتنه با دشواريها و شرارتها و خطرات و تهمتها و بدگوييها و باورهاي غلطي که احاطه و تهديدشان ميکند بجنگند.
بيضايي در عرص? پژوهشهاي تئاتري هم چهرهاي شاخص است. او اولين کسي است که تحقيقي جدي دربار? نمايش در ايران انجام داده و منتشر کرده است.
شناخت بيضايي از سنتهاي گوناگون نمايش ايراني، مثل تعزيه و نقالي و خيمهشببازي و سياهبازي، بر ساختار بديع نمايشنامهها و اجراهاي تئاترياش اثري ژرف گذاشته و راههايي نو را به روي تئاتر معاصر و مدرن ايران گشوده است.
بيضايي همچنين زباني خاص در نمايشنامههايش دارد؛ زباني آرکائيک که واجد آهنگ و طنين نظم و نثر کهن فارسي است.
بيضايي نمايشنامهنويس و فيلمنامهنويسي پُرکار است، اگرچه مجال اين را نيافته که هم? آنچه را که نوشته به فيلم تبديل کند يا به صحنه ببرد.
از فيلمهاي بهرام بيضايي ميتوان به «رگبار»، «مرگ يزدگرد» و «باشو، غريبهي کوچک»، از نمايشنامههايش ميتوان به «پهلوان اکبر ميميرد»، «ندبه» و «سلطان مار»، از فيلمنامههاي فيلمنشدهاش ميتوان به «عيّار تنها» و «اِشغال» و از آثار پژوهشياش ميتوان به «نمايش در ايران» و «هِزاراَفسان کجاست؟» اشاره کرد.
از بيضايي، داستان کودک و شعر و ترجمه نيز منتشر شده است. از او همچنين مقالات فراواني در نشريات گوناگون به چاپ رسيده است.
نوشابه اميري، متولد 1331 در کرج، گوينده، روزنامهنگار، مترجم و فيلمنامهنويس ايراني است. اميري داراي ليسانس روزنامهنگاري و فوق ليسانس جامعهشناسي است. او عضو شوراي سردبيري مجل? «گزارش فيلم» و بههمراه همسرش، هوشنگ اسدي، روزنامهنگار و منتقد فيلم، از گردانندگان اصلي اين نشريه بوده و جلسات اکران ماه مجل? «گزارش فيلم» را نيز، بههمراه بهروز رضوي، گوينده و بازيگر ايراني، برگزار ميکرده است.
نوشابه اميري از دهسالگي، يعني سال 1341، بهعنوان گوينده، به راديو رفت و گويند? برنام? کودک راديو شد. او از هجدهسالگي، يعني سال 1349، کار دوبله را بهطور حرفهاي آغاز کرد. از جمله کارهاي معروفش در دوبله، ميتوان به دوبل? لوسين در کارتون «بچههاي آلپ»، دوبل? استرلينگ در کارتون «رامکال» و دوبل? جک در کارتون «خانواد? دکتر ارنست» اشاره کرد. اميري در توليد برنام? محبوب و پرطرفدار «مسابق? هفته» نيز همکاري داشته است. او همچنين کتابهاي زيادي را در حوز? کودکان به فارسي ترجمه کرده که از جمل? آنها ميتوان به کتابهاي «غذا حاضره!»، «شاهزادهخانم مدرسه را دوست ندارد»، «قرار ملاقات موش کوچولو» و «کلودومير بداخلاق و گروه بچههاي شاعر» اشاره کرد.
اميري در نوشتن فيلمنام? فيلم «در? شاپرکها» نيز مشارکت داشته است.
