عباس کیارستمی (گیلگمش)

کتاب «عباس کیارستمی» اثر رزنبام و مهرناز سعیدوفا
کتاب «عباس کیارستمی» اثر رزِنبام و مهرناز سعیدوفا درباره بررسی آثار کیارستمی است. کتاب بر پایه گفت‌وگو با کارگردان شناخته شدۀ ایرانی نوشته شده است. کتاب حاضر، نخستین‌بار پس از ساخت فیلم ده کیارستمی منتشر می‌شود. پس از آن با تماس‌ها و هماهنگی‌های ایجاد شده سه ضمیمه دیگر که پس از انتشار کتاب درباره‌ی فیلم‌های «کپی برابر اصل»، «شیرین» و «مثل یک عاشق» گردآوری شده بود نیز برای ترجمه فارسی در اختیار مترجم قرار می‌گیرد. بهتر است بدانید: در زمان ایدۀ ترجمه فارسیِ کتاب، عباس کیارستمی در قید حیات بود. کیارستمی با بهره‌گیری از فضاهای روستایی، روایت‌های مستندگونه، استفاده از کودکان در فیلم‌هایش و مکالمه‌های شخصیت‌ها حال و هوایی متفاوت و قابل تأمل ایجاد می‌کرد که آثار را برای منتقدان قابل بررسی می‌کند.
رزنبام در یادداشتی می‌نویسد: «ما تقریبا همه‌ی آثار کیارستمی را به اتفاق هم بررسی کرده‌ایم. با انتشار کتاب‌مان در 2003 شروع کردیم که کارنامه‌اش را تا زمان ساخت ده بررسی می‌کرد. بعد هم با مقالات و مکالمات دیگری سراغ فیلم‌های جدیدترش تا زمان مثل یک عاشق رفتیم.»
درباره کتاب «عباس کیارستمی»
کتاب علاوه بر پیشگفتار مترجم، یادداشتی هم از سوی مؤلفان برای ترجمه فارسی در بر دارد. مکالمۀ نویسندگان با کیارستمی یکی از بخش‌های جذاب و خواندنی کتاب محسوب می‌شود.
فهرست عناوین کتاب عبارت است از: مکالمه‌ای بین نویسندگان، گفت‌وگو با عباس کیارستمی، ضمیمه‌ی1: درباره‌ی شیرین، ضمیمه‌ی2: در حاشیه‌ی کپی برابر اصل، ضمیمه‌ی3: تأملاتی درباره‌ی مثل یک عاشق، فیلم‌شناسی و تصاویر.
در بخشی از کتاب می‌خوانیم:
قرینه‌سازی به عنوان اصلِ فرمی تکرارشونده‌ی این مستند‌های کانونی، برای بخشی از مؤلفه‌های تکرارشونده‌ی فیلم‌های داستانی کیارستمی در آینده زمینه‌سازی می‌کند. نمونه‌اش برداشت‌های پشت‌سرِهمِ فیلمی که در داستان زیر درختان زیتون درحال فیلم‌برداری است، یا رانندگی چندباره تا بالای تپه برای آنتن دادن موبایل در باد ما را خواهد برد. برخی از این مؤلفه‌ها حتی از یک فیلم به فیلم دیگر راه می‌یابند که نمونه‌اش لانگ‌شات‌های طولانی و وسیع زندگی و دیگرهیچ... و زیر درختان زیتون که مشابه‌شان را در نماهای مشخصی از پایان گزارش دیده‌ایم. منظورم نوع مشخصی از ساختار است که براساس آن یک نمای تکرارشونده، جای دوربین، وضعیت روایی یا الگوی تدوین، ساختار کلی فیلم را شکل می‌دهد. نمونه‌هایش بچه‌هایی که در مچ‌شات‌های منم می‌تونم ادای حرکت موجودات دیگر را درمی‌آورند، اظهارنظر مسئولان سال‌های بعد از انقلاب در مواجهه با مشکلی مشابه در کلاس درس که نتایج متفاوتی دارد در قضیه‌ی شکل اول، شکل دوم، رفتارهای متضادی که سوژه‌ی مشاهده و فیلم‌برداری به ترتیب یا بدون ترتیب هستند و راننده‌هایی که در همشهری معمولا با نماهایی با زوایای مشابه و با لنزهای تله‌فوتو فیلم‌برداری شده‌اند و برخی از روش‌های مستندنگاری فیلم ترافیک (13) ژاک تاتی را به یاد می‌آورند.
این نظام‌های قرینه‌ای که هم اهداف طنازانه دارند و هم تحلیلی، و دلالت‌هایی دارند که هم می‌تواند شاعرانه باشد و هم جامعه‌شناختی، آجرهایی ساختمانی هستند که در نهایت بنای بزرگ‌تر فیلم‌های بلندِ بعدی کیارستمی را تکمیل می‌کنند. آن‌ها می‌توانند پیش از هر چیز روش‌هایی برای طرح پرسش باشند. نباید فراموش کرد که کیارستمی به دسته‌ای از فیلم‌سازان تعلق دارد که یک نما اغلب برای‌شان بهانه‌ی طرح سؤال است تا ارایه‌ی پاسخ ـ دسته‌ای که جان کاساوتیس، اوتوپره‌مینجر، ژاک ریوِت، آندری تارکوفسکی و تاتی (درسه فیلم آخرش) هم در آن جای دارند. همه‌ی این فیلم‌سازان به جز کاساوتیس، به شکل معناداری شیفته‌ی چیزی هستند که می‌شود از آن به لانگ‌شات‌های فلسفی تعبیر کرد؛ لانگ‌شات‌هایی که به کار طرح سؤال‌های متعدد می‌آیند.
نویسندگان کتاب عباس کیارستمی
جاناتان رزنبام
مهرناز سعیدوفا
مختصری درباره «عباس کیارستمی»
عباس کیارستمی کارگردان، فیلمنامه‌نویس، تدوین‌گر، عکاس، گرافیست و نقاش ایرانی بود. او سال 1319 در تهران به دنیا آمد. عباس کیارستمی را فیلمسازی اثرگذار در جهان می‌شناسند. آثار سینمایی او مورد توجه بسیاری از کارگردانان، داوران و منتقدان در فستیوال‌های دنیا شده است. او فعالیتش را از سال 1970 در سینما آغاز کرد و توانست بیش از 40 فیلم در کارنامۀ هنری‌اش ثبت کند. از مهم‌ترین آثار او می‌توان به سه‌گانه کوکر، کلوزآپ، طعم گیلاس و باد ما را خواهد برد اشاره کرد. خانه‌ دوست کجاست؟ از دیگر فیلم‌های برجسته و شناخته شده‌ای هستند که در ذهن مخاطب ثبت شده است. کیارستمی مدتی هم در خارج از ایران فیلم ساخت، فیلم‌های کپی برابر اصل سال 2010 و مثل یک عاشق سال 2012 از آثار ساخته شدۀ او در خارج از ایران هستند.
او نه تنها در سینما، بلکه در هنرهای دیگری نظیر عکاسی، طراحی و گرافیگ، شعر، نقاشی و موسیقی هم فعال بود. او در زمرۀ سینماگران موج نوی سینمای ایران در کنار سهراب شهیدثالث و پرویز کیمیاوی شناخته می‌شود.
عباس کیارستمی پنج مرتبه نامزد نخل طلای جشنواره فیلم کن شد. او سال 1997 برای فیلم «طعم گیلاس» توانست نخل طلا را دریافت کند. همچنین در جشنواره‌های مختلفی در دنیا او با عنوان داور حضور داشت و 4 دوره هم در جشنواره فیلم کن داور بود.
متأسفانه قصور پزشکی خیلی زود وجود پرافتخار او را از ما دریغ کرد. عباس کیارستمی در 14 تیرماه سال 1395 از دنیا رفت و شاگردان و دوستدارانش را در غم و حسرت فراموش نشدنی گذاشت.
درباره ترجمه فارسی کتاب «عباس کیارستمی»
کتاب «عباس کیارستمی» را یحیی نطنزی به فارسی برگردانده است. نشر چشمه کتاب حاضر را برای علاقه‌مندان چاپ و منتشر کرده است.