سردسته ها

سردسته‌ها
ماریو بارگاس یوسا
آرش سرکوهی
ناشر: چشمه

کتاب «سردسته‌ها» اثر ماریو بارگاس یوسا
شش داستان کوتاه از ماریو بارگاس یوسا که جزو داستان‌های اولیه او به شمار می‌روند. کتاب «سردسته‌ها» اگرچه مربوط به دوران ابتدایی کار یوسا است اما داستان‌هایی را دربرگرفته که از اهمیت زیادی برخوردارند و در زمان انتشارشان خبر از ظهور نویسنده‌ای دادند که آینده‌ای درخشان پیش رو دارد.
کتاب «سردسته‌ها» از زبان اصلی یعنی اسپانیایی به فارسی برگردانده شده است و با نسخه‌های آلمانی و انگلیسی اثر هم تطبیق داده شده است. این مجموعه داستان به زبان اسپانیایی با عنوان «Los Jefes»، به زبان آلمانی با نام Die Anführerو به زبان انگلیسی با عنوان The Cubs and Other Stories به چاپ رسیده است.
مجموعه داستان «سردسته‌ها» پس از انتشار با استقبال خوبی روبرو شد و در همان زمان یک جایزه ادبیات اسپانیایی‌زبان هم به دست ‌آورد. داستان‌های این مجموعه نشان می‌دهد که یوسا از همان سال‌های جوانی سلیقه و سبکی ویژه و مختص به خود در زمینه ادبیات و داستان‌نویسی داشته است.
کتاب «سردسته‌ها» تا امروز بارها و به زبان‌های مختلف منتشر شده است.

مروری بر کتاب «سردسته‌ها»
ماریو بارگاس یوسا شش داستان کتاب «سردسته‌ها» را در سال 1959 در حالی که تنها بیست‌وسه سال سن داشت منتشر کرد. سال 1959 در پرو و به طور کلی در امریکای لاتین سال پراهمیتی است. در این سال انقلاب کوبا پیروز می‌شود و تاثیر شگرفی بر فضای امریکای لاتین و روشنفکرن و نویسندگان آن بر جای می‌گذارد. این در واقع نقطه شروع مبارزه‌های چریکی در امریکای لاتین است که سال‌ها ادامه می‌یابد. یوسا اگرچه در آغاز با این انقلاب همدل است اما بعدتر از این انقلاب و به طور کلی گرایش چپ فاصله می‌گیرد. سال 1959 از جهتی دیگر هم حایز اهمیت است چرا که آن را نقطه شروع دوران شکوفایی ادبیات امریکای لاتین دانسته‌اند. یوسا نیز خود از پیشگامان نسل نویسندگان امریکای لاتین در دوره شکوفایی آن در دهه 1960 است. از این نظر کتاب «سردسته‌ها» جدا از اهمیت ادبی‌اش اهمیتی تاریخی هم دارد.
همان‌طور که مترجم کتاب «سردسته‌ها» در مقدمه کوتاه اثر اشاره کرده، بسیاری از عناصرِ داستان‌های این مجموعه از جمله نامِ قهرمانان و درون‌مایه‌های داستان‌ها و سبک نگارش‌شان در رمان‌های بعدی یوسا به اشکالِ گوناگون بازآفرینی شده‌اند. به‌عنوانِ مثال گروهبان لیتوما در داستانِ کوتاه «ملاقاتی» در مجموعه‌ حاضر در رمانِ «مرگ در آند» نیز حضور دارد، درون‌مایه و مضمونِ داستان «سردسته‌ها» با رمان «شهر و سگ‌ها» بسیار مشابه است، شیوه‌ ‌یوسا در تغییر زمان در یک پاراگرافِ واحد، که در رمان‌های «مرگ در آند»، «گفت‌وگو در کاتدرال» و «خانه‌ سبز» نیز استفاده شده، در دیالوگ داستانِ کوتاه «کرجی» مجموعه‌ حاضر نیز به‌کار رفته است.
همچنین مضامینی که در شش داستان کتاب «سردسته‌ها» دیده می‌شود همان مضامین و دغدغه‌هایی است که یوسا در سال‌های بعد و در آثار دیگرش هم آنها را دنبال کرده است. قدرت، خشونت، دوستی و همبستگی که دغدغه‌های همیشگی یوسا بوده‌اند در شش داستان این مجموعه نیز حضوری پررنگ دارند.
پیش از انتشار کتاب «سردسته‌ها» با ترجمه آرش سرکوهی، داستان «کرجی» از این مجموعه توسط عبدالله کوثری، مترجم مطرح معاصر، به فارسی منتشر شده بود. البته کوثری عنوان «جدال» را برای این داستان برگزیده و داستان را هم از زبان انگلیسی به فارسی برگردانده است.
ترجمه سرکوهی از کتاب «سردسته‌ها» از زبان اصلی صورت گرفته است. او در بخشی از مقدمه‌اش درباره ترجمه این اثر نوشته: «مجموعه‌ حاضر چنان که گفته شد از زبانِ اصلی، اسپانیایی، ترجمه و با ترجمه‌‌های آلمانی و انگلیسی مقایسه شده است. ترجمه‌ آثار ادبی تا حد بالایی تلاشی است برای بازآفرینی اثر و خلقِ زبان، لحن و سبک نویسنده در زبان مقصد. کوشیده‌ام تا اصالتِ متن زیبای اسپانیایی و شیوه‌ها، شگردها و سبک و روالِ یوسا را تا حد امکان زبان فارسی و در حدِ بضاعت خود حفظ کنم. در ترجمه‌ی برخی اصطلاحات و واژه‌ها که معادل فارسی ندارند یا من آن‌ها را نیافتم، از واژه‌ اصلی اسپانیایی یا از معادلی در فارسی بهره برده‌ام که به معنا و بارِ واژه‌ اصلی نزدیک است. این‌گونه موارد را در پاورقی‌ها توضیح داده‌ام. نام مکان‌ها، چون نام کافه‌ها و... را ترجمه نکرده‌ام مگر آن‌که معنای نام چنین مکانی نقشی در داستان ایفا کرده باشد».
عناوین شش داستان کتاب «سردسته‌ها» عبارتند از: «سردسته‌ها»، «کرجی»، «برادر کوچک»، «یکشنبه»، «ملاقاتی» و «پدربزرگ». در بخشی از داستان «سردسته‌ها» که عنوان کتاب نیز از نام همین داستان برگرفته شده می‌خوانیم: «فریادها بلندتر می‌شدند، اما تمام این فریادها و صدای پای‌کوبی‌ها هم نمی‌توانست ترس‌مان را پنهان کند. انتظار نگران‌مان کرده بود. چرا آن‌قدر طول می‌کشید تا بیاید؟ هنوز با تکرار فریادهامان همدیگر را دلگرم می‌کردیم، اما این‌جا و آن‌جا نگاه‌های نگران و پچ‌پچه‌های مضطرب شروع شده بود. به خودم گفتم: الان نباید به هیچ‌چی فکر کنی. فریاد زدن خسته‌ام کرده بود. صدایم گرفته بود و گلویم می‌سوخت. بی‌اختیار به آسمان نگاه کردم. کرکسی بزرگ، بی‌آن‌که بال بزند، زیر گنبد بلند و آبی بالای سرمان می‌چرخید. نیمی از بدنش زیرِ نورِ سوزانِ خورشید می‌درخشید. سریع سرم را انداختم پایین. هیکل کوتاه و تیره‌ فروفینو، مدیر مدرسه، از ته راهروِ منتهی به حیاط پیدا شد. با قدم‌های کوتاه و اردک‌وارش به حیاط نزدیک می‌شد. همه ناگهان ساکت شده بودند و طنین صدای پاهای کج فروفینو در سکوتِ حیاط می‌پیچید. حالا رو‌به‌روی‌مان ایستاده بود و با چشمانِ از حدقه‌درآمده‌اش به دانش‌آموزان نگاه می‌کرد. صف‌ها به‌هم خوردند. بعضی‌ها به‌سمتِ توالت‌ها دویدند و گروهی پشت میز میوه‌فروشی تئوبالدو پنهان شدند. خاویر، رایگادا، لئون و من از جای‌مان تکان نخوردیم».

درباره ماریو بارگاس یوسا نویسنده کتاب «سردسته‌ها»
ماریو بارگاس یوسا نویسنده، منتقد و روزنامه‌نگار مشهور پرویی و از مهم‌ترین چهره‌های ادبیات امریکای لاتین است که در سال 2010 برنده جایزه نوبل ادبیات شد. یوسا در سال 1936 در آرکیپای پرو متولد شد. با جدایی پدر و مادر، او نزد خانواده مادری‌اش ‌ماند که خانواده‌ای نیمه‌اشرافی بودند. به دلیل ماموریت‌های این خانواده، یوسا مدتی همراه با آنها به بولیوی می‌رود و سپس دوباره به پرو برمی‌گردد. پس از آن، بخش عمده‌ای از زندگی یوسا در اروپا سپری شده اما با این‌حال او ارتباطش با پرو را نیز همیشه حفظ کرده است. یوسا اولین مجموعه داستانی‌اش را با عنوان «رهبران» در سال 1959 منتشر کرد. یوسا نویسنده پرکاری است و بخش عمده‌ای از آثارش شامل رمان‌هایی است که در سال‌های مختلف نوشته است و در آنها به مسایل مختلفی از جمله تاریخ و حکومت‌های امریکای لاتین پرداخته است. «سور بز»، «گفتگو در کاتدرال»، «رویای سلت»، «جنگ آخر زمان»، «چه کسی پالومینو مولرو را کشت؟»، «مرگ در آند» و «قهرمان عصر ما» برخی از آثار یوسا است که به فارسی ترجمه شده است.

درباره ترجمه کتاب «سردسته‌ها»
کتاب «سردسته‌ها» با ترجمه آرش سرکوهی در نشر چشمه منتشر شده است.
آرش سرکوهی، متولد سال ۱۳۶۰ در تهران، مترجم ادبی است. او دارای مدرک دکترای فلسفه سیاسی و فوق لیسانس کامپیوتر است. سرکوهی در دانشگاه‌های برلین و پوتسدام به تدریس فلسفه و علوم سیاسی می‌پردازد. «زندگی، جهان و همه‌چیز»، «رستوران آخر جهان»، «راهنمای کهکشان برای اتواستاپ‌زن‌ها»، «بیشترش چیز خاصی نیست»، «خداحافظ برای همیشه و ممنون بابت اون همه ماهی» و «مداد نجار» عناوین برخی از آثاری است که با ترجمه سرکوهی منتشر شده است.